Δαμιανό Πέλλας
Συντεταγμένες: 40°49′39.0″N 22°27′1.1″E / 40.827500°N 22.450306°E
Το Δαμιανό (πρώην Δάμιανη[1]) είναι χωριό του δήμου Πέλλας στον ομώνυμο νομό της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους 301 κατοίκους.
| Δαμιανό | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Μακεδονίας-Θράκης |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Πέλλας |
| Δήμος | Πέλλας |
| Δημοτική Ενότητα | Γιαννιτσών |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Πέλλας |
| Υψόμετρο | 150 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 301 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Δάμιανη |
| Ταχ. κώδικας | 581 00 |
| Τηλ. κωδικός | 23820 |
Γενικά και ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΤο Δαμιανό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 150 μέτρων[1], σε απόσταση 4 χλμ. από τα Γιαννιτσά. Μέχρι το 1928 έφερε την ονομασία Δάμιανη. Το χωριό λέγεται ότι έχει πάρει το όνομά του από έναν Αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού, ο οποίος στο παρελθόν έδωσε την ζωή του για να το προστατέψει και κατά άλλους, από τον Υποστράτηγο Δαμιανό Κων/νο, της ΙΙΙ Μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού, έναν από τους επικεφαλείς των μαχών που έγιναν στην περιοχή των Γιαννιτσών (19-20 Οκτωβρίου 1912)[2]. Οι κάτοικοί του στην πλειοψηφία τους είναι απόγονοι προσφύγων από την περιοχή της Καππαδοκίας[3]. Ακόμη υπάρχουν κάποιες οικογένειες Πόντιων, Σαρακατσάνων και Βλάχων. Κάτοικος του Δαμιανού ήταν η ασημένια ολυμπιονίκης του τάε κβον ντο, Έλλη Μυστακίδου, η οποία ξεκίνησε την ενασχόλησή της με το άθλημα από σχολή του οικισμού[4].
Διοικητικά, μετά την ενσωμάτωσή του στο ελληνικό κράτος, ο οικισμός υπήχθη στην επαρχία Γιαννιτσών και τον ομώνυμο δήμο[1], στον οποίο παρέμεινε μέχρι το 2011 όταν και περιήλθε στον δήμο Πέλλας (δημοτική ενότητα Γιαννιτσών).
Στον οικισμό εδρεύει ο ποδοσφαιρικός σύλλογος ΠΑΟΚ Δαμιανού που συμμετέχει στα τοπικά πρωταθλήματα της ΕΠΣ Πέλλας[5], ενώ το 1995 ιδρύθηκε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δαμιανού «Διογένης». Οι κάτοικοι κρατούν ακόμη τις παραδόσεις και τα έθιμα της παλιάς πατρίδας. Ένα απ΄αυτά είναι το " Αύγουστος Πυρ" που λαμβάνει χώρα κάθε 1η Αυγούστου. Στο παρελθόν, σε κάθε γειτονιά έκαιγαν στάχια και πηδούσαν πάνω από τις φωτιές, φωνάζοντας "Αύγουστε μπενι Τσακμα", που στα ελληνικά σημαίνει "Αύγουστε Εμένα μην με καις", φέρνοντας στο νου τις μεγάλες και καταστροφικές φωτιές που έβαλαν οι Τούρκοι τον Αύγουστο του 1922 προκειμένου να διώξουν τους προγόνους τους από την περιοχή της Καππαδοκίας[6]. Στις 26 Οκτωβρίου, ημέρα εορτής της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου, γίνονται διήμερες εκδηλώσεις με παραδοσιακά τοπικά εδέσματα (μαντί, κεσκέσι, καριστιρμάς, τιλίμπιλι, ερικλί κοφτέ)[7]και παραδοσιακούς χορούς.
_01.jpg)
Στο χωριό ανεγέρθηκε ο Ναός του Αγίου Παντελεήμονος σε ανάμνηση του ομώνυμου ιστορικού ναού στην Αριανζό (Σιβριχισάρ) της Καππαδοκίας (5ος αι./Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς), που ονομάζεται «Κόκκινη Εκκλησία» λόγω της κατασκευής του από πέτρες με κόκκινη απόχρωση[8].Η "Κόκκινη Εκκλησία" στην Αριανζό της Καππαδοκίας (τουρκ. Güzelyurt ), γενέτειρα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ήταν σύμφωνα με την παράδοση ιδιοκτησία της Οικογενείας του αγίου και εκεί πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Μετά το θάνατό του, χτίστηκε η Κόκκινη Εκκλησία τον 6ο αιώνα, το 560 μ.Χ. σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μεθόδου ραδιοχρονολόγησης με άνθρακα[9].Το Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου 2023 ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ παρέστη στα εγκαίνια του ναού που τελέστηκαν στο Δαμιανό [10].
Απογραφές πληθυσμού
Επεξεργασία| Απογραφή | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 320[1] | 642[1] | 526[1] | 563[1] | 463[1] | 470[1] | 409[1] | ; | 396 |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος, σελ. 180.
- ↑ ««Μάχη των Γιαννιτσών (19-20 Οκτ 1912)»».
- ↑ Συμεών Κοιμίσογλου, Καππαδοκία. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελλήνων Ιστορία, Πίστη, Πολιτισμός, ILP Productions, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 398, 415.
- ↑ Σπανέα, Σπυριδούλα (3 Φεβρουαρίου 2008). «Από τα Γιαννιτσά... Πεκίνο». kathimerini.gr. Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ «ΠΑΟΚ Δαμιανού». epspellas.gr. Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Πέλλας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ «6. Μαρτυρίες Μικρασιατικών προσφύγων. «Μαρτυρίες Μικρασιατικών προσφύγων»».
- ↑ ««Εδεσματολόγιον Καππαδοκίας: Γεύσεις και μνήμες από τις αλησμόνητες πατρίδες»».
- ↑ Εγκαινιάσθηκε το Παρεκκλήσιο του Αγίου Παντελεήμονος στο Δαμιανό Πέλλας
- ↑ «9. «Προσκυνητής: Η " Κόκκινη Εκκλησία " στην Αριανζό της Καππαδοκίας, γενέτειρα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου»».
- ↑ ««Τα Εγκαίνια του ιερού παρεκκλησίου του Αγίου Παντελεήμονος, στο Δαμιανό»».