Γκέμπχαρντ Λέμπερεχτ φον Μπλύχερ

Ο Γκέμπχαρντ Λέμπερεχτ φον Μπλύχερ, Πρίγκιπας του Βάλστατ (γερμ.: Gebhard Leberecht von Blücher, Fürst von Wahlstatt, 16 Δεκεμβρίου 1742 – 12 Σεπτεμβρίου 1819) ήταν Πρώσος στρατάρχης του ιππικού. Συμμετείχε στον Επταετή πόλεμο, αλλά έγινε γνωστός κατά τους Ναπολεόντειους πολέμους, χάρη στις νίκες στις μάχες της Λειψίας και του Βατερλώ. Αν και δεν ήταν στρατιωτική μεγαλοφυΐα, η ασίγαστη ενέργειά του στα πεδία των μαχών, η ικανότητά του να επιστρέφει δριμύτερος μετά τα λάθη του και η ηγετική του φυσιογνωμία τον κατέστησαν έναν αξιοσέβαστο στρατιωτικό. Τιμήθηκε εν ζωή και μετά θάνατον, τόσο από τους συμπατριώτες του, όσο και από ξένους.

Γκέμπχαρντ Λέμπερεχτ φον Μπλύχερ (γερμ. Gebhard Leberecht von Blücher)
Ψευδώνυμο	Marschall Vorwärts (Στρατηγός Εμπρός) Alte Vorwärts (Γέρος Εμπρός)
Γέννηση	16 Δεκεμβρίου 1742 Ρόστοκ, Σουηδία
Θάνατος	12 Σεπτεμβρίου 1819 Κρομπιελοβίτσε, Σιλεσία, Πρωσία
Χώρα	Σουηδία, Πρωσία
Κλάδος	Ιππικό
Εν ενεργεία	1756–1773, 1787-1815
Βαθμός	Στρατάρχης
Μάχες/πόλεμοι	Ναπολεόντειοι Πόλεμοι: Μάχη της Λειψίας, Μάχη του Λινύ, Μάχη του Βατερλώ
Τιμές	Pour le Mérite, Αστέρας του Μεγαλόσταυρου, Τάγμα του Αγίου Γεωργίου
Σύζυγος	Karoline Amalie von Mehling και Katharina Amalie von Blücher (19  Ιουλίου 1795, 12  Σεπτεμβρίου 1819)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Βιογραφία

Πρώτα χρόνια

Ο φον Μπλύχερ γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου του 1742, στο λιμάνι του Ρόστοκ, τότε στη σουηδική Πομερανία. Η οικογένειά του, με παράδοση στον στρατιωτικό τομέα, κατείχε εδάφη στην περιοχή, ήδη από τον 13ο αιώνα.

Μόλις στα δεκατέσσερά του χρόνια, κατατάχθηκε στον σουηδικό στρατό του Αδόλφου Φρειδερίκου. Συμμετείχε ως ουσάρος στον Επταετή πόλεμο. Το 1760 αιχμαλωτίστηκε από Πρώσους στρατιώτες και πείστηκε να υπηρετήσει τον Φρειδερίκο το Μέγα. Έλαβε θέση αξιωματικού στο ιππικό και στις τελευταίες μάχες του πολέμου κέρδισε αρκετή εμπειρία.

Ο Μπλύχερ αποδείχτηκε ικανός και πιστός στρατιώτης, αλλά και απειθάρχητος ταυτόχρονα. Διέπραξε πλήθος ακροτήτων και για αυτό το λόγο δεν του δόθηκε προαγωγή στη θέση του ταγματάρχη. Το 1773 έστειλε την παραίτησή του στον Φρειδερίκο, ο οποίος του απάντησε χαρακτηριστικά: Ο λοχαγός Μπλύχερ μπορεί να πάει στο διάβολο. Έγινε αγρότης στη Σιλεσία και στα 15 έτη που ακολούθησαν απέκτησε μια καλή περιουσία.

Στο στρατό επέστρεψε μονάχα μετά το θάνατο του Φρειδερίκου και την ανάρρηση στο θρόνο του Φρειδερίκου Β', το 1786. Έλαβε τον βαθμό του ταγματάρχη στο σώμα που διοικούσε παλαιότερα και το 1787 έλαβε μέρος σε εκστρατεία στην Ολλανδία. Τον επόμενο χρόνο έγινε Αντισυνταγματάρχης και το 1789 του απονεμήθηκε το σπουδαίο πολεμικό μετάλλιο Pour le Mérite. Κατά τη διετία 1793-1794, διακρίθηκε σε μάχες κατά των Γάλλων, για τους οποίους έτρεφε άσβηστο μίσος, και έφτασε στη θέση του Υποστράτηγου. Το 1801 προάχθηκε σε αντιστράτηγο.

Ναπολεόντειοι πόλεμοι

Πόλεμος του Τέταρτου Συνασπισμού

Το Σεπτέμβριο 1806 ο Πρώσος βασιλιάς Φρειδερίκος Γουλιέλμος Γ' εισέβαλε στη Σαξονία με 200.000 άντρες. Στην εκστρατεία αυτή, ο Μπλύχερ συμμετείχε ως στρατηγός του ιππικού. Στις 14 Οκτωβρίου 1806 εκτυλίχθηκε η διπλή μάχη της Ιένας-Άουερστεντ, κοντά στις ομώνυμες πόλεις. Ο Μπλύχερ πολέμησε κοντά στο Άουερστεντ, όπου ένα τμήμα του πρωσικού στρατού κατανικήθηκε από τις υποδεέστερες αριθμητικά δυνάμεις του στρατάρχη Λουί Νταβού.

Ο Μπλύχερ ηγήθηκε της οπισθοφυλακής των πρωσικών στρατευμάτων, η πλειονότητα των οποίων παραδόθηκε στο Πρέντσλαου. Οδήγησε τα απομεινάρια των Πρώσων προς το λιμάνι του Λίμπεκ, όπου ηττήθηκε από γαλλικές δυνάμεις, και τελικά παραδόθηκε κοντά στην πόλη Ράτεκαου. Επέστρεψε στην Πρωσία ύστερα από ανταλλαγή με έναν Γάλλο στρατηγό. Μέχρι το τέλος του πολέμου, εξεστράτευσε στην Πομερανία, το Βερολίνο και το Κένιγκσμπεργκ.

Μετά την ήττα της στον πόλεμο, η Πρωσία έχασε πολλά εδάφη, ενώ τέθηκε υπό γαλλική κατοχή μέχρις ότου καταβάλει πολεμική αποζημίωση. Η κατάσταση αυτή οδήγησε τον Μπλύχερ σε πνευματική αστάθεια, κάτι που με τον καιρό τον οδήγησε στη σχιζοφρένεια.

Έτη 1809-1812

Ο Μπλύχερ υπήρξε φυσικός ηγέτης του Πατριωτικού Κόμματος, με το οποίο διατηρούσε στενή επαφή κατά τα προηγούμενα χρόνια. Είχε βλέψεις για συμμαχία με την Αυστρία στον πόλεμο του 1809, αλλά οι ελπίδες του διαψεύστηκαν. Το 1812 εξέφρασε τόσο ανοικτά την αντίθεσή του για τη συμμαχία του Ναπολέοντα και του τσάρου Αλέξανδρου Α', ώστε ανακλήθηκε από τη θέση στρατιωτικού κυβερνήτη της Πομερανίας και εκδιώχτηκε από την Πρωσική Αυλή.

Πόλεμος του Έκτου Συνασπισμού

Ο Μπλύχερ στο Μπάουτσεν

Το 1812, Πρωσία και Ρωσία συμμάχησαν εναντίον του Ναπολέοντα στον αποκαλούμενο Απελευθερωτικό Πόλεμο και με το ξέσπασμα της σύρραξης, ο Μπλύχερ τοποθετήθηκε ξανά στην υψηλή θέση που κατείχε μέχρι πρότινος. Ορίστηκε επικεφαλής των πρωσικών δυνάμεων που μαζί με τους Ρώσους συμμάχους τους, ηττήθηκαν το 1813 από τις γαλλικές δυνάμεις στις μάχες του Λούτζεν (2 Μαΐου) και του Μπάουτζεν (20-21 Μαΐου). Η εξαιρετική τακτική του Ναπολέοντα στις δυο αυτές συγκρούσεις, παραλίγο να οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή των πρωσορωσικών δυνάμεων.

Από τις αρχές Ιουνίου ως τις αρχές Αυγούστου του ίδιου χρόνου τηρήθηκε ανακωχή. Στο διάστημα αυτό και οι δυο πλευρές προσπάθησαν να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους. Ο Μπλύχερ εργάστηκε για την αναδιοργάνωση του πρωσικού στρατού, ενώ με τη συνέχιση του πολέμου, διορίστηκε αρχιστράτηγος του Στρατού της Σιλεσίας. Είχε πλέον υπό τις διαταγές του δύναμη 40.000 Πρώσων και 50.000 Ρώσων. Νίκησε τον Ζακ Μακτόναλντ στη μάχη του Κάτσμπαχ (26 Αυγούστου), όπου το χάος που επικράτησε στις γραμμές του εχθρού, επέφερε πολλές απώλειες στο γαλλικό στρατό. Με την επικράτηση επί του Ογκίστ Μαρμόν στο Μέκερν (16 Οκτωβρίου) προβιβάστηκε αυθημερόν στη θέση του στρατάρχη.

Ο δρόμος για το θρίαμβο στη Λειψία ήταν πλέον ανοικτός χάρη στη νίκη στο Μέκερν. Από τις 16 ως τις 19 Οκτωβρίου 1813 εκτυλίχθηκε η περίφημη Μάχη των Εθνών, η μεγαλύτερη από άποψη ανθρώπινου δυναμικού σύγκρουση πριν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι δυνάμεις της Ρωσίας, της Πρωσίας, της Αυστρίας και της Σουηδίας επικράτησαν κατά του Ναπολέοντα υποχρεώνοντας τον τελευταίο να εγκαταλείψει οριστικά τη Γερμανία και να επιστρέψει στη Γαλλία με τα απομεινάρια του στρατού του. Ο Μπλύχερ με τη γνωστή του πια ενεργητικότητα έφτασε εγκαίρως στο πεδίο της μάχης, ώστε να βοηθήσει το συμμαχικό στρατό. Για πρώτη φορά μετά το 1796, οι Γάλλοι είχαν απομακρυνθεί πέρα από το Ρήνο.

Την υποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων ακολούθησε η πορεία των συμμαχικών δυνάμεων προς τη Γαλλία. Ο Μπλύχερ, ο οποίος ήταν επικεφαλής Πρώσων και Ρώσων, συνετρίβη σε μια σειρά μαχών από τον ίδιο τον Ναπολέοντα. Κατάφερε, ωστόσο, να αποφύγει την πλήρη καταστροφή και να νικήσει τους Γάλλους στη μάχη του Λον (9-10 Μαρτίου). Στη συνέχεια, ενώθηκε με το στρατό του Αυστριακού Σβάρτσενμπεργκ. Οι στρατιώτες της Συμμαχίας μπήκαν στο Παρίσι στις 31 Μαρτίου, μετά από διήμερη μάχη. Έτσι, ο Ναπολέοντας παραιτήθηκε αναγκαστικά από το θρόνο και εξορίστηκε στη νήσο Έλβα, ενώ στη θέση του επιβλήθηκε ο Βουρβόνος Λουδοβίκος ΙΗ΄.

Η κατοικία του Μπλύχερ στο χωριό Κρομπιελοβίτσε

Ο Μπλύχερ επιθυμούσε να προβεί σε υλικές καταστροφές στην πόλη του Παρισιού, ως αντίποινα για τα δεινά που υπέστη ο πρωσικός λαός, από τα στρατεύματα του Βοναπάρτη, αλλά οι ηγέτες του Συνασπισμού παρενέβησαν και απέτρεψαν τέτοιες πράξεις εκδίκησης.

Τον Ιούνιο του 1814, ο Μπλύχερ ονομάστηκε «Πρίγκιπας του Βάλστατ» (Fürst von Wahlstatt), ενός μικρού χωριού στη Σιλεσία, για τη νίκη στη μάχη του Κάτσμπαχ. Λίγο αργότερα, επισκέφτηκε μαζί με άλλες προσωπικότητες των συμμαχικών δυνάμεων την Αγγλία, όπου εορτάστηκε η νίκη κατά του Ναπολέοντα. Όπου κι αν πήγαν, ο Μπλύχερ έγινε δεκτός με μεγάλο ενθουσιασμό. Στη συνέχεια, αποσύρθηκε στο κτήμα του στο Κρομπιελοβίτσε, στη Σιλεσία.

Η επιστροφή του Ναπολέοντα και θάνατος

Όταν ο Ναπολέων απέδρασε από την Έλβα το Φεβρουάριο του 1815 και κατάφερε να μαζέψει στρατεύματα, ο 73χρονος πλέον στρατάρχης κλήθηκε ξανά στο στρατό. Οι συμμαχικές δυνάμεις σχεδίαζαν εισβολή στα γαλλικά εδάφη. Ο Μπλύχερ και ο Δούκας του Ουέλινγκτον ορίστηκαν αρχηγοί μιας δύναμης 200.000 αντρών, η οποία συγκεντρώθηκε στις Κάτω Χώρες. Ο Ναπολέοντας, έχοντας οργανώσει τον τελευταίο του στρατό, πραγματοποίησε τον Ιούνιο έναν πραγματικά ευφυή ελιγμό, δημιουργώντας μια σφήνα ανάμεσα στον Μπλύχερ και τον Ουέλινγκτον.

Ο Στρατηγός Εμπρός (Marschall Vorwärts), πίνακας του Έμιλ Χύντεν

Στις 16 Ιουνίου ο Ναπολέοντας επιτέθηκε στους Πρώσους στο Λινύ, ενώ ο Μισέλ Νεΰ στον Ουέλινγκτον. Το πρωί της ημέρας αυτής, οι δυο στρατάρχες συναντήθηκαν και ο Ουέλινγκτον υποσχέθηκε πως τουλάχιστον ένα σώμα υπό τη διοίκησή του, θα ερχόταν σε βοήθεια των Πρώσων. Κατά τη μάχη, ο Μπλύχερ περίμενε επί ματαίω ενισχύσεις, ενώ οι δυνάμεις υπό τον Μπύλοβ προωθήθηκαν καθυστερημένα στο πεδίο της μάχης. Ο Πρώσος στρατάρχης παρέμεινε παγιδευμένος επί ώρες κάτω από το νεκρό του άλογο. Υποχώρησε και αποδεικνύοντας μεγάλη αντοχή προέλασε ταχύτατα προς βοήθεια του Ουέλινγκτον, ο οποίος είχε υποχωρήσει στο Βατερλώ.

Η μάχη του Βατερλώ, ανάμεσα στον Ναπολέοντα και τον Ουέλινγκτον, ξεκίνησε το πρωί της 18ης Ιουνίου. Οι Βρετανοί και οι σύμμαχοί τους βρίσκονταν οχυρωμένοι, αλλά ήταν σε μειονεκτική θέση και ήλπιζαν στη βοήθεια των Πρώσων. Το βρετανικό πεζικό αντιστεκόταν σε κάθε επίθεση των Γάλλων και με κάθε απόκρουση, ο Μπλύχερ έφτανε και πιο κοντά. Κατά το απόγευμα, ο Μπλύχερ είχε εμπλακεί στη δεξιά πλευρά των γαλλικών δυνάμεων. Ο Ουέλινγκτον απέκρουσε την έφοδο της Αυτοκρατορικής Φρουράς και εξαπέλυσε γενική επίθεση. Ο Μπλύχερ επιτέθηκε από τα δεξιά, μετατρέποντας την ήττα των Γάλλων σε φυγή. Το πρωσικό ιππικό κατεδίωξε αμείλικτα τους άτακτα υποχωρούντες.

Στις 7 Ιουλίου, οι συμμαχικές δυνάμεις εισήλθαν ξανά στο Παρίσι. Ο Ναπολέων παραδόθηκε και εξορίστηκε στην Αγία Ελένη, όπου και πέθανε το 1821.

Ο Μπλύχερ παρέμεινε στη γαλλική πρωτεύουσα για κάποιους μήνες, αλλά η προχωρημένη του ηλικία τον ανάγκασαν να αποσυρθεί στο Κρομπιελοβίτσε. Κατά τον τελευταίο του καιρό η ψυχική του κατάσταση επιδεινώθηκε. Πέθανε στις 12 Σεπτεμβρίου 1819, σε ηλικία 77 ετών.

Προβλήματα υγείας

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Μπλύχερ είχε ασταθή πνευματική υγεία, μια κατάσταση που επιδεινώθηκε μετά τη συνθήκη ειρήνης μεταξύ Πρωσίας και Γαλλίας, το 1807. Ανέκαθεν έτρεφε άσβεστο μίσος για τους Γάλλους, το οποίο με τον καιρό εξελίχθηκε σε ψύχωση. Κατέληξε στον αλκοολισμό και εν τέλει σε συμπτώματα σχιζοφρένειας. Συχνά παρακαλούσε από τους υπηρέτες του να τον χτυπήσουν στο κεφάλι με σφυρί, υποστηρίζοντας ότι είναι φτιαγμένο από πέτρα. Σύμφωνα με τον Χέρμαν φον Μπόγιεν, Πρώσο στρατιωτικό της εποχής, ο Μπλύχερ πίστευε ότι οι υπηρέτες του, δωροδοκημένοι από τους Γάλλους, είχαν θερμάνει το πάτωμα του δωματίου του, ώστε να καούν τα πόδια του. Ως εκ τούτου, περπατούσε στις μύτες των ποδιών του και όταν καθόταν, κρατούσε τα πόδια του στον αέρα.

Όταν το 1808 ο Ναπολέων άρχισε να επεμβαίνει απροκάλυπτα στα πράγματα της Πρωσίας, η κατάσταση του Μπλύχερ χειροτέρευσε. Έπασχε επιπλέον από κάποιο αφροδίσιο νόσημα και πόνους στην ουρήθρα. Το εντυπωσιακότερο είναι πως, όταν το 1809 η Αυστρία στράφηκε κατά της Γαλλίας, η υγεία του Μπλύχερ επανήλθε με την προοπτική του πολέμου.

Κατά τα τελευταία χρόνια του έτη, η κατάσταση του Μπλύχερ χειροτέρευσε κατά πολύ: σε κάποιο στάδιο πίστευε ότι ήταν έγκυος σε έναν ελέφαντα, με έναν Γάλλο γρεναδιέρο.

Τιμές

Ο Αστέρας του Μεγαλόσταυρου του Σιδηρού Σταυρού, απονεμηθείς μονάχα στον Μπλύχερ και τον Χίντεμπουργκ

Ο Μπλύχερ τιμήθηκε με τα εξής πολεμικά μετάλλια:

• Pour le Mérite για την εκστρατεία στην Ολλανδία το 1787
• Τάγμα του Αγίου Γεωργίου (Ρωσία) για την ανδρεία στη μάχη του Λύτσεν
• Αστέρας του Μεγαλόσταυρου του Σιδηρού Σταυρού για τη μάχη του Βατερλώ

Κληρονομιά

Ο Μπλύχερ έχει τιμηθεί ιδιαιτέρως όσο ζούσε, αλλά κυρίως μετά το θάνατό του. Προς τιμήν του έχουν ανεγερθεί πολλά αγάλματα και ευχαριστήρια μνημεία, σε πόλεις όπως το Ρόστοκ, το Βερολίνο και το Μπρέσλαου.

Στη Βασιλική Αίθουσα του Ουεστμίνστερ υπάρχει ο πίνακας Η συνάντηση του Ουέλλινγκτον με τον Μπλύχερ που απεικονίζει τη συνάντηση των δύο αντρών μετά τη μάχη του Βατερλώ.

Τρία πολεμικά πλοία με το όνομα του Μπλύχερ έχουν κατασκευαστεί. Το πρώτο, μια κορβέττα που καθελκύστηκε το 1877, δε γνώρισε δράση. Το θωρηκτό SMS Blücher βυθίστηκε το 1915 στη ναυμαχία του Ντόγγερ Μπανκ κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το καταδρομικό Blücher βυθίστηκε το 1940 κατά τη γερμανική εισβολή στη Νορβηγία, μόλις τέσσερις μέρες μετά την ολοκλήρωση των δοκιμαστικών του ταξιδιών.

Το 1965 η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας δημιούργησε το Τάγμα του Μπλύχερ (Blücher-Orden), πολεμικό μετάλλιο που προβλεπόταν για την περίπτωση γενικευμένης σύρραξης των δυνάμεων του ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Το μετάλλιο δεν απονεμήθηκε ποτέ, και η ύπαρξή του αποκαλύφθηκε μόλις με την πτώση της ΛΔΓ το 1990.

• 
  Μετάλλια του Τάγματος του Μπλύχερ
• 
  Άγαλμα του Μπλύχερ στο Βερολίνο
• 
  Άγαλμα του Μπλύχερ στην Κολωνία

Σημειώσεις

i. ^{^} Συναντάται και ως Γκέμπχαρτ Λέμπερεχτ φον Μπλίχερ.

ii. ^{^} Πρόκειται για το πολωνικό χωριό Λεγκνίτσκι Πόλε, το οποίο τότε λεγόταν Βάλστατ (Wahlstatt).

iii. ^{^} Σήμερα ανήκει στην Πολωνία.

Πηγές

• (Αγγλικά) Encyclopædia Britannica. Τόμος 4. 1911.
• (Αγγλικά) Hofschröer, Peter. 1815-The Waterloo Campaign. Τόμος 2. Greenhill Books. Λονδίνο. ISBN 1-85367-368-4
• (Αγγλικά) Leggiere, Michael V. The Fall of Napoleon: The Allied Invasion of France, 1813–1814. Τόμος 1. Cambridge University Press. Cambridge 2007.
• (Αγγλικά) Napoleonic Guide:Gebhard von Blucher
• (Αγγλικά) Napoleonistyka: Napoleon, His Army and Enemies
• (Αγγλικά) NNDB: Gebhard Leberecht von Blücher
• (Ελληνικά) Time-Life Παγκόσμια Ιστορία. Τόμος 16. Εκδόσεις Κ. Καπόπουλος. Αθήνα 1993

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Gebhard Leberecht von Blücher στο Wikimedia Commons