Βασίλειο της Σερβίας (Μεσαίωνας)
Το Βασίλειο της Σερβίας (σερβικά : Краљевина Србија) ήταν ένα μεσαιωνικό βασίλειο που κυβερνιόταν από τον οίκο των Νεμάνια 1217-1346. Δημιουργήθηκε όταν το 1217 το Μεγάλο Πριγκιπάτο της Ράσκας αναβαθμίστηκε σε βασίλειο με τη στέψη του Στέφανου Β΄ ο Πρωτόστεπτου ως βασιλιά της Σερβίας από τον αδελφό του επίσκοπο Σάβα, κληρονόμησε όλα τα εδάφη του πατέρα του Στέφανο Νεμάνια, που θεωρείται ο πιο αξιοσημείωτος Σέρβος σύμφωνα με την SANU (Σερβική ακαδημία επιστημών και τεχνών)[1]. Αναβαθμίστηκε σε αυτοκρατορία στις 16 Απριλίου 1346. Πρωτεύουσα ήταν από το 1282 τα Σκόπια και από το 1300 το Πρίζρεν.
| Βασίλειο της Σερβίας | |||
|---|---|---|---|
| 1217–1346 | |||
| |||
 | |||
| Πρωτεύουσα | Στάρι Ρας και Σκόπια | ||
| Ίδρυση | 1217 | ||
| Γλώσσες | Σερβικά | ||
| Θρησκεία | Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία | ||
| Πολίτευμα | μοναρχία | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
| δεδομένα () | |||
Ιστορικό υπόβαθρο
ΕπεξεργασίαΜεγάλο Πριγκιπάτο της Σερβίας
ΕπεξεργασίαΤο 1083 ο Κωνσταντίνος Μποντίν, ο Βασιλιάς της Διοκλείας και Ηγεμόνας των Σέρβων, διόρισε τους ανιψιούς του Βούκαν και Mάρκο ως υποτελείς του φεουδάρχες στη Ράσκα (ιστοριογραφικό όνομα), μια από τις τέσσερις επαρχίες του βασιλείου του, που βρίσκεται στην ενδοχώρα, μαζί με τη Ζαχλουμία (Ερζεγοβίνη), τη Βοσνία και την έδρα του Διοκλεία. Κάθε επαρχία είχε τη δική της αριστοκρατία και τους θεσμούς της και από ένα μέλος των Βοϊσλάβλιεβιτς επικεφαλής ως Ζουπάνο. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ξεκίνησε μια εκστρατεία στη Διοκλεία μεταξύ 1089 και 1091 και, ενδεχομένως, συνέλαβε το Μποντίν. Εμφύλιος πόλεμος ξέσπασε στο βασίλειο μεταξύ των συγγενών του Μποντίν, αποδυναμώνοντας σημαντικά τη Διοκλεία. Ο Βούκαν επωφελήθηκε τότε την ευκαιρία να επιβληθεί και να διεκδικήσει για τον εαυτό του τον τίτλο του Μεγάλου Πρίγκηπα της Σερβίας.
Η Ράσκα, η Βοσνία και η Ζαχλουμία έγιναν όλες ανεξάρτητες το 1091. Μέχρι τότε η Διοκλεία ήταν το κέντρο του σερβικού βασιλείου, καθώς και η κύρια αντίσταση στο Βυζάντιο στα Βαλκάνια. Μετά το 1091 η Ράσκα έγινε το ισχυρότερο από τα σερβικά κράτη, υπό τη διοίκηση της δυναστείας Βούκανοβιτς και παρέμεινε έτσι όλο το υπόλοιπο του Μεσαίωνα. Αντικατέστησε επίσης τη Διοκλεία ως κύριος αντίπαλος του βυζαντινού κράτους κατά το 12ο αιώνα. Οι διάδοχοι του Μποντίν αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν τη βυζαντινή επικυριαρχία και τώρα κατείχαν μόνο τα μικρά εδάφη της Διοκλεία και της Τραβουνίας. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του γιου του Βούκαν Ούρος Α΄, οι Βυζαντινοί εισέβαλαν στη Διοκλεία και προσπάθησαν να κατακτήσουν επίσης τη Ράσκα αλλά, μέσω διπλωματικών σχέσεων με την Ουγγαρία, η Σερβία διατήρησε την ανεξαρτησία της. Ο Ούρος Β΄ πολέμησε αρχικά τους Βυζαντινούς, αλλά έδωσε όρκους υποτέλειας στον αυτοκράτορα μετά την ήττα του. Ο Ντέσα, ο αδελφός του Ούρος Β΄ και αρχικά σύμμαχος των Βυζαντινών, στράφηκε στους Ούγγρους για υποστήριξη, αλλά καθαιρέθηκε το 1163, όταν ο Τίχομιρ Ζάβιντοβιτς, γενάρχης της δυναστείας Νεμάνια, ενθρονίστηκε από τον αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ Κομνηνό.
Στέφανος Νεμάνια
ΕπεξεργασίαΙστορία
ΕπεξεργασίαΒασιλεία του Στέφανου του Πρωτόστεπτου
ΕπεξεργασίαΤο Στέφανο Νεμάνια διαδέχτηκε ο δεύτερος γιος του Στέφανος, ενώ στον πρωτότοκο γιο του Βούκαν δόθηκε η διοίκηση της περιοχής Ζέτα (σημερινό Μαυροβούνιο). Ο νεότερος γιος του Στέφανο Νεμάνια Ράστκο έγινε μοναχός και πήρε το όνομα Σάββας. Καθώς η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είχε ήδη φιλοδοξίες να επεκτείνει την επιρροή της και στα Βαλκάνια, ο Στέφανος χρησιμοποίησε αυτό το γεγονός για να στεφθεί από τον πάπα και να γίνει έτσι ο πρώτος βασιλιάς της Σερβίας το 1217. Στο Βυζάντιο ο Σάββας κατάφερε να εξασφαλίσει αυτοκεφαλία (ανεξαρτησία) για την Εκκλησία της Σερβίας και να γίνει ο πρώτος Σέρβος αρχιεπίσκοπος το 1219. Την ίδια χρονιά ο Σάββας δημοσίευσε το πρώτο σύνταγμα στη Σερβία - το Νομοκανόνα του Αγίου Σάββα (σερβικά : Zakonopravilo)[2][3][4]. Ο Νομοκανόνας ήταν ένας συνδυασμός του Αστικού δικαίου, που βασιζόταν στο Ρωμαϊκό Δίκαιο[5][6], και του Κανονικού δικαίου που βασιζόταν στις Οικουμενικές Συνόδους. Βασικός σκοπός του ήταν να οργανώσει τη λειτουργία του νέου Σερβικού βασιλείου και της Εκκλησίας της Σερβίας. Έτσι οι Σέρβοι απέκτησαν τόσο πολιτική όσο και θρησκευτική ανεξαρτησία.
Βασιλεία των Ράντοσλαβ, Βλάντισλαβ, Ούρος Α΄ και Ντραγκούτιν
ΕπεξεργασίαΗ επόμενη γενιά των Σέρβων ηγεμόνων - των γιων του Στέφανου του Πρωτόστεπτου, Ράντοσλαβ, Βλάντισλαβ και Ούρου Α΄, σηματοδότησε μια περίοδο στασιμότητας στη δομή του κράτους. Και οι τρεις βασιλιάδες ήταν περισσότερο ή λιγότερο εξαρτημένοι από τα γειτονικά κράτη το Βυζάντιο, τη Βουλγαρία ή την Ουγγαρία. Οι δεσμοί με τους Ούγγρους έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, καθώς τον Ούρο Α΄ διαδέχθηκε ο γιος του Ντραγκούτιν, που η σύζυγός του ήταν Ουγγαρέζα πριγκίπισσα. Αργότερα όταν ο Ντραγκούτιν παραιτήθηκε υπέρ του νεότερου αδελφού του Μιλούτιν το 1282, ο Ούγγρος βασιλιάς Λαδίσλαος Δ΄ τού έδωσε εδάφη στη βορειοανατολική Βοσνία, την περιοχή της Μάτσβα και την πόλη του Βελιγραδίου που τις κατείχε η Αυστροουγγαρία, ενώ κατάφερε να καταλάβει και να προσαρτήσει εδάφη στη βορειοανατολική Σερβία. Έτσι ορισμένες από αυτές τις περιοχές έγιναν για πρώτη φορά τμήμα του Σερβικού κράτους. Το νέο του κράτος πήρε το όνομα Βασίλειο της Σίρμιας. Την εποχή εκείνη το όνομα Σίρμια (Σρεμ) προσδιόριζε δύο περιοχές : την Ανω Σίρμια (σημερινό Σρεμ) και την Κάτω Σίρμια (σημερινή Μάτσβα). Το Βασίλειο της Σίρμιας υπό το Στέφανο Ντραγκούτιν ήταν στην πραγματικότητα η Κάτω Σίρμια, αλλά μερικές ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι ο Στέφανος Ντραγκούτιν κυβερνούσε επίσης την Ανω Σίρμια και τη Σλαβονία. Όταν ο Ντραγκούτιν πέθανε το 1316 τον διαδέχτηκε ο γιος του Βλάντισλαβ Β΄, που βασίλεψε μέχρι το 1325.
Βασιλεία του Μιλούτιν
ΕπεξεργασίαΥπό το νεότερο αδελφό του Ντραγκούτιν, βασιλιά Μιλούτιν, η Σερβία έγινε ισχυρότερη, παρότι κατά διαστήματα ήταν αναγκασμένη να μάχεται σε τρία διαφορετικά μέτωπα. Ο βασιλιάς Μιλούτιν ήταν ένας ικανός διπλωμάτης με τη τάση να χρησιμοποιεί, πράγμα σύνηθες για την εποχή, διπλωματικούς και δυναστικούς γάμους. Παντρεύτηκε πέντε φορές με Ουγγαρέζες, Βουλγάρες και Βυζαντινές πριγκίπισσες. Είναι επίσης γνωστός για την ανέγερση εκκλησιών, μερικές από τις οποίες είναι τα καλύτερα δείγματα της μεσαιωνικής σερβικής αρχιτεκτονικής, όπως το μοναστήρι Γκρατσάνιτσα στο Κοσσυφοπέδιο, ο Καθολικός ναός της Μονής Χιλανδαρίου στο Άγιο Όρος και η Εκκλησία του Αγίου Αρχαγγέλου στην Ιερουσαλήμ. Λόγω των κληροδοτημάτων του ο Μιλούτιν έχει ανακηρυχθεί άγιος παρά την ταραχώδη ζωή του. Τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο γιος του Στέφανος, που αργότερα ονομάστηκε Στέφανος Ντέτσανι.
Βασιλεία του Στέφανου Ντέτσανι
ΕπεξεργασίαΟ Στέφανος Ντέτσανι επεξέτεινε το βασίλειο στα ανατολικά προσαρτώντας την πόλη της Νις και τις γύρω περιοχές, και στα νότια με την κατάληψη εδαφών στη βόρεια Μακεδονία. Ανήγειρε τη Μονή Βισόκι Ντέτσανι στα Μετόχια, το πιο μνημειώδες παράδειγμα της σερβικής μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής, που πήρε το όνομά του. Ο Στέφανος Ντέτσανι νίκησε τους Βούλγαρους στη Μάχη του Βελμπούζντ το 1330.
Σερβική Αυτοκρατορία
Επεξεργασία
Ο Στέφανος Ντέτσανι ανατράπηκε το 1331 από το γιο του, Στέφανο Δουσάν. Εκμεταλλευόμενος το Βυζαντινό εμφύλιο πόλεμο του 1341-1347, ο Δουσάν διπλασίασε την έκταση του βασιλείου του, καταλαμβάνοντας εδάφη στα νότια, νοτιοανατολικά και ανατολικά εις βάρος του Βυζαντίου. Κατέκτησε σχεδόν όλη την επικράτεια της σημερινής Ελλάδας, εκτός από την Πελοπόννησο και τα νησιά. Αφού κατέλαβε την πόλη των Σερρών, στέφθηκε Αυτοκράτορας των Σέρβων και των Ελλήνων στα Σκόπια από τον Πατριάρχη της Σερβίας, στις 16 Απριλίου 1346. Στόχος του ήταν να γίνει διάδοχος των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων και προσπάθησε να οργανώσει μια σταυροφορία με τον Πάπα κατά των απειλητικών Τούρκων.
Το αυτοκρατορικό σύνταγμα, Κώδικας του Δουσάν (Σερβικά: Dušanov zakonik), τέθηκε σε ισχύ το 1349 και τροποποιήθηκε το 1354. Ο κώδικας βασίστηκε στο Ρωμαϊκό-Βυζαντινό δίκαιο. Η νομική μεταφύτευση είναι χαρακτηριστική στα άρθρα 171 και 172 του Κώδικα του Δουσάν, που ρύθμιζαν τη δικαστική ανεξαρτησία και είχαν ληφθεί από το Βυζαντινό κώδικα Βασιλικά (βιβλίο VII, 1, 16-17). Ο Δουσάν άνοιξε νέους εμπορικούς δρόμους και ενίσχυσε την οικονομία του κράτους. Η Σερβία άκμασε και έγινε μία από τις πιο ανεπτυγμένες χώρες και πολιτισμούς στην Ευρώπη, με μεγάλο πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό κύρος.
Ο Δουσάν πέθανε ξαφνικά το Δεκέμβριο του 1355 σε ηλικία 47 ετών.
Βασιλείς
Επεξεργασία| πορτραίτο | Βασιλιάς | περίοδος |
|---|---|---|
 |
Στέφανος ο Πρωτόστεπτος | 1217-1228 |
 |
Στέφανος Ράντοσλαβ | 1228–1233 |
 |
Στέφανος Βλάντισλαβ | 1233–1243 |
 |
Στέφανος Ούρος Α΄ | 1243–1276 |
 |
Στέφανος Ντραγκούτιν | 1276-1282 |
 |
Στέφανος Ούρος Β΄ Μιλούτιν | 1282–1321 |
 |
Στέφανος Ούρος Γ΄ | 1321–1331 |
 |
Στέφανος Ούρος Δ΄ Δουσάν | 1331-1355 |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 100 najznamenitijih Srba, Serbian Academy of Sciences and Arts, 1993, ISBN 86-82273-08-X
- ↑ https://web.archive.org/web/20110723211728/http://www.alanwatson.org/sr/petarzoric.pdf Alan Watson Foundation
- ↑ «Nomocanon». Search.com Reference. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2010.
- ↑ Fine 1994.
- ↑ S. P. Scott (1932). The Civil Law: Vol. I. Constitution.org. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2010.
- ↑ Yves LASSARD, Alexandr KOPTEV. «The Roman Law Library». Web.upmf-grenoble.fr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2010.
Πηγές
Επεξεργασία- Fine, John Van Antwerp (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century (στα Αγγλικά). Ανν Άρμπορ, Μίσιγκαν: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08149-7.
- (Αγγλικά) Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ανν Άρμπορ, Μίσιγκαν: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4.
- Alexander Soloviev, "Greek charters of Serbian rulers" (1936), Soloviev and Makin