Βούκαν της Ράσκας

Ο Βούκαν ή Βολκάνος της Ράσκας (σερβικά: Вукан, 1050 - 1112) ήταν μεγάλος ζουπάνος του Μεγάλου πριγκιπάτου της Ράσκας κατά τον Μεσαίωνα, από το 1083 μέχρι τον θάνατό του το 1112, αρχικά μαζί με τον αδελφό του Μάρκο. Υποτελής αρχικά του θείου του Κωνσταντίνου Μπόντιν, μετά τον θάνατο εκείνου το 1101 γίνεται ανεξάρτητος και ο πιο ισχυρός ηγεμόνας των Σέρβων. Νίκησε τους Βυζαντινούς αρκετές φορές κατακτώντας μέρη της βόρειας Μακεδονίας. Είναι ο γενάρχης της οικογένειας των Βουκάνοβιτς.

Βούκαν της Ράσκας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1050
Θάνατος	1114 (περίπου) ή 1112
Θρησκεία	Ανατολικός Χριστιανισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Ζουπάνος
Οικογένεια
Γονείς	Πέτρισλαβ της Ράσκας
Συγγενείς	Ούρος Α΄ Βουκάνοβιτς (ανιψιός)
Οικογένεια	Δυναστεία των Βουκάνοβιτς
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Ο Βούκαν ήταν ο πρωτότοκος γιος του Πέτρισλαβ, ο οποίος ήταν γιος του βασιλιά Μιχάιλο Α΄ και της δεύτερης Ελληνίδας συζύγου του. Αυτός και ο αδελφός του Μάρκο έδωσαν όρκο πίστης στον Κωνσταντίνο Μποντίν κυβερνήτη της Διόκλειας και ανέλαβαν την εξουσία ως υποτελείς του στη Ράσκια το 1083 ή το 1084. Το όνομα του Μάρκο εξαφανίζεται αργότερα από τις πηγές. Η Βοσνία, η Ζαχλουμία και η Ράσκα δεν είχαν ποτέ ενσωματωθεί στην Διόκλεια. Κάθε ζουπανάτο είχε τη δική του αριστοκρατία και θεσμούς και είχε κεφαλή έναν απόγονο του Βόισλαβλιεβιτς ως Ζουπάνο.

Το 1091 ή το 1092 η Ράσκα έγινε ανεξάρτητο κράτος και ο Βούκαν έλαβε τον τίτλο του μεγάλου ζουπάνου (μεγάλου πρίγκιπα). Τα όρια τού κράτους του ήταν επικεντρωμένα γύρω από τη σημερινή Νόβιπαζάρ.

Περίπου το 1090 ο Βούκαν, ανεξάρτητος ποια, άρχισε επιδρομές στα βυζαντινά εδάφη για πρώτη φορά στην περιοχή του σημερινού Κοσσυφοπεδίου. Αρχικά, οι Βυζαντινοί δεν ήταν σε θέση να λάβουν μέτρα κατά του Βούκαν, δεδομένου ότι αντιμετώπιζαν σοβαρή απειλή από εισβολή των Πετσενέγων. Στις 29 Απριλίου 1091 οι Βυζαντινοί συνέτριψαν τους Πετσενέγους και ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός θα μπορούσε τώρα να ασχοληθεί με τον Βούκαν.

Ο Αλέξιος Α΄ έστειλε για πρώτη φορά έναν στρατό με τον στρατηγό τού Δυρραχίου, ο οποίος όμως νικήθηκε από τον Βούκαν το 1092. Ο Αυτοκράτορας κινητοποίησε τότε έναν πολύ μεγαλύτερο στρατό, με επικεφαλής τον ίδιο. Ο Βούκαν στέλνει τότε απεσταλμένους, που προσφέρουν ειρήνη στον Αλέξιο Α΄, ο οποίος την έκανε αποδεκτή, έχοντας ένα νέο πρόβλημα που είχε προκύψει στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, όταν οι Κουμάνοι λεηλάτησαν εδάφη στη Θράκη. Όμως αμέσως μετά την αναχώρηση του Αυτοκράτορα ο Βούκαν διέρρηξε τη συνθήκη και άρχισε να επεκτείνεται κατά μήκος τού Βαρδάρη, αποκτώντας πολύ λεία και καταλαμβάνοντας τις πόλεις Βράνιε, Σκούποι και Oαίνεον. Το 1094 ή 1095, ο Αλέξιος Α΄ επιστρέφει να αντιμετωπίσει τον Βούκαν, ο οποίος του προσφέρει πάλι ειρήνη και όμηρο τον γιο του Ούρο Α΄, την οποία ο Αλέξιος δέχτηκε.

Αργότερα ο Βούκαν έσπασε ξανά τη συνθήκη και βάδισε και πάλι νότια στη Μακεδονία. Έκανε επίσης συνθήκη με τους Βούλγαρους για να αντιμετωπίσει τον Βυζαντινό στρατό, ο οποίος ήταν απασχολημένος στα ανατολικά σύνορα της Αυτοκρατορίας. Οι μελετητές πιστεύουν ότι πέθανε μετά από το 1112 διάδοχος του ήταν ο Ούρος.

Πηγές

• Άννα Κομνηνή, Αλεξιάδα Αρχειοθετήθηκε 2014-08-14 στο Wayback Machine., translated by Elizabeth A. Dawes in 1928
• Kinnamos, John (1976). Deeds of John and Manuel Comnenus. Μετάφραση Charles M. Brand. Columbia University Press. ISBN 0-231-04080-6. 
• Imperii Graeci Historia, ed. Hieronymus Wolf, 1557, in Greek with parallel Latin translation. (PDF of 1593 reprint)
• Živković, Tibor (2005). «Jedna hipoteza o poreklu velikog župana Uroša I». Историјски часопис 52: 9–22. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-17. https://web.archive.org/web/20120317182539/http://scindeks-clanci.nb.rs/data/pdf/0350-0802/2005/0350-08020552009Z.pdf. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2023. 
• Fine, John Van Antwerp (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century (στα Αγγλικά). Ανν Άρμπορ, Μίσιγκαν: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08149-7.