Ακτινική ταχύτητα

Ακτινική ταχύτητα ονομάζεται η ταχύτητα της ακτινικής κίνησης ενός σώματος και ιδιαίτερα στην αστρονομία ενός ουράνιου σώματος. Πρόκειται δηλαδή για τη γραμμική ταχύτητα ενός αντικειμένου ή ουράνιου σώματος ως προς εμάς, πάνω στην ευθεία που ενώνει εμάς (τον παρατηρητή) με το αντικείμενο. Στην Αστρονομία το μέτρο της ακτινικής ταχύτητας ενός ουράνιου σώματος, ενώ αρχικά ήταν αδύνατο να υπολογισθεί τελικά σήμερα υπολογίζεται εύκολα με φασματογράφο, όπου κατά το Φαινόμενο Ντόπλερ, διαπιστώνεται στο φως που φθάνει σ΄ εμάς από το ουράνιο σώμα: Το μήκος κύματος του λαμβανόμενου φωτός αυξάνεται για απομακρυνόμενα σώματα (μετάθεση προς το ερυθρό) ενώ μειώνεται για προσεγγίζοντα (μετάθεση προς το κυανό). Έτσι με τον τρόπο αυτό βρίσκεται και η φορά της κίνησης του σώματος.

Η ακτινική ταχύτητα ως μέθοδος εντοπισμού εξωπλανητών

Τρόπος μέτρησης

Οι μεταθέσεις Ντόπλερ μπορούν να μετρηθούν με ακρίβεια με τη λήψη ενός φάσματος υψηλής αναλύσεως και τη σύγκριση των μετρούμενων μηκών κύματος γνωστών φασματικών γραμμών με τα αντίστοιχα μήκη από εργαστηριακά δείγματα. Κατά σύμβαση, η ακτινική ταχύτητα είναι θετική όταν το σώμα απομακρύνεται και αρνητική όταν πλησιάζει.

• Μέχρι το 1940 είχε καταμετρηθεί η ακτινική ταχύτητα 6.500 αστέρων. Η μεγαλύτερη ακτινική ταχύτητα που έχει παρατηρηθεί πλησιάζει περίπου τα 350 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.

Σε διπλά αστρικά συστήματα

Σε πολλά διπλά συστήματα αστέρων, η τροχιακή κίνηση των αστέρων-μελών του συστήματος περί το κοινό κέντρο μάζας συνήθως προκαλεί περιοδικές μεταβολές στις ακτινικές τους ταχύτητες της τάξεως των πολλών χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Σε αυτές τις περιπτώσεις η μελέτη των ακτινικών ταχυτήτων μπορεί να οδηγήσει στον υπολογισμό των μαζών των αστέρων του συστήματος και της διαμέτρου ή της εκκεντρότητας της τροχιάς τους.

Ως μέθοδος ανακάλυψης εξωπλανητών

Η ίδια φασματοσκοπική μέθοδος έχει οδηγήσει στην ανακάλυψη όλων σχεδόν των εξωηλιακών πλανητών, που περιφέρονται γύρω από άλλους αστέρες, από το 1995 που ανακαλύφθηκε ο πρώτος τέτοιος πλανήτης μέχρι σήμερα.

Δείτε επίσης

• Ιδία κίνηση
• Νόμος του Χαμπλ