Α΄ Επιστολή Πέτρου

Η Α΄ Επιστολή Πέτρου είναι μία από τις επτά Καθολικές επιστολές της Καινής Διαθήκης και αποδίδεται στον Απόστολο Πέτρο.

Α' Επιστολή Πέτρου

Συγγραφέας	Απόστολος Πέτρος Peter
Τίτλος	Α΄ Επιστολή Πέτρου
Επόμενο	Β' Επιστολή Πέτρου
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Περιεχόμενο

Μετά το επιστολικό προοίμιο στο οποίο απευθύνει χαιρετισμούς στους παραλήπτες της, ευλογεί τον Θεό για την κλήση και αναγέννηση των πιστών. Τους προτρέπει να ζουν με τρόπο άξιο της νέας τους κλήσης. Ακολουθούν πρακτικές νουθεσίες: υποταγή στις κοσμικές εξουσίες από τους χριστιανούς, υποταγή των οικιακών δούλων στους κυρίους τους (2:13–20) και των γυναικών στους συζύγους τους, ώστε αν μερικοί απ’ αυτούς δεν πιστεύουν στο λόγο του Θεού, με τη συμπεριφορά τους να τους κάνουν να πιστέψουν χωρίς καμιά διδαχή (3:1). Οι άνδρες επίσης να τιμούν τις συζύγους τους που είναι συγκληρονόμοι της νέας ζωής. Η καλύτερη απάντηση στις εις βάρος τους κατηγορίες είναι ο ίδιος ο βίος τους που πρέπει να είναι ανεξίκακος και με αγαθοεργίες. Άλλωστε και ο ίδιος ο Χριστός αν και δίκαιος εδιώχθη και πρέπει να είναι το πρότυπό τους. Ακολουθούν προτροπές προς τους πρεσβύτερους για αποφυγή βίας και καταχρήσεων σε βάρος των πιστών και συστάσεις προς τους νεώτερους για υποταγή. Η επιστολή κλείνει με την αναφορά του Σιλουανού ως γραφέα της επιστολής και ασπασμούς και ευλογία.

Συγγραφέας-γνησιότητα

Υπάρχει η εσωτερική της μαρτυρία πως αυτός που την έγραψε είναι ο ‘’Πέτρος Απόστολος Ιησού Χριστού’’. Όμως δεν υπάρχουν τόσες πολλές πληροφορίες για το πρόσωπό του, όσες στην Β΄Πέτρου Επιστολή, κάτι που είναι υπέρ της γνησιότητάς της Α΄ Πέτρου. Επίσης η συχνή αναφορά σε λόγια του Ιησού και στο πάθος του προϋποθέτουν έναν αυτόπτη μάρτυρα όπως ο Πέτρος. Η συχνή παραπομπή σε παλαιοδιαθηκικά χωρία και η συγγένεια με τις ιεραποστολικές ομιλίες του Πέτρου στις Πράξεις των Αποστόλων ενισχύουν την Πέτρειο προέλευση της επιστολής. Ταυτόχρονα για κάποιους άλλους ερευνητές αυτή η απουσία περισσότερων μαρτυριών είναι κατά της γνησιότητας της. Ακόμα, δεν έχουμε πληροφορίες πώς ο Πέτρος κήρυξε στις περιοχές που μνημονεύει στην αρχή της επιστολής, της βορειοδυτικής Μικράς Ασίας. Τα φροντισμένα ελληνικά της επιστολής δεν μπορεί να ενισχύουν την προέλευσή της από ένα πρόσωπο όπως ο Πέτρος ο οποίος ήταν ένας ‘’απλός ψαράς’’. Όπως επίσης και η συγγένεια της διδασκαλίας της (η συμμετοχή των πιστών στα παθήματα του Χριστού) και κάποιων εκφράσεών της με επιστολές του Παύλου (την Εφεσσίους και την Ρωμαίους) θεμελιώνει την άποψη ότι γράφτηκε από κάποιον Παυλιανιστή. Όμως εδώ ο αντίλογος που διατυπώνεται είναι πως έχει συνταχθεί από τον Σιλουανό κι ας είναι Πέτρεια ως προς το περιεχόμενο και τη διδασκαλία της. Ο Σιλουανός είναι ο επεξεργαστής της. Ως προς την ταυτοποίηση του Σιλουανού και του ρόλου του στην συγγένεια της επιστολής με τα έργα του Παύλου, οι ερευνητές υποστηρίζουν πως είναι ο Σίλας συνεργάτης του Παύλου κι εκεί αποδίδουν την γλωσσική και θεολογική συγγένεια τους. Τέλος η θεολογική συγγένεια αποδίδεται στην ανάπτυξη και από τους δυο αποστόλους μιας κοινής θεολογικής πρωτοχριστιανικής διδασκαλίας.

Χρόνος συγγραφής

Ο χρόνος σύνταξής της συναρτάται με την γνησιότητά της καθώς πολλοί την τοποθετούν στα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ.(διωγμός Δομιτιανού 90-96 μ.Χ). Δεν μπορεί όμως να αναφέρεται σε διωγμούς και παθήματα των παραληπτών της και ταυτόχρονα να συνιστά υπακοή προς την κοσμική εξουσία. Αυτό είναι ένα επιχείρημα που ανεβάζει τη χρονολογία σύνταξής της στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ. Όμως άλλοι επικαλούνται κι ένα επιπλέον επιχείρημα για τη συγγραφή της στις αρχές του 2ου αιώνα, την μνεία σε αυτήν περί του διωγμού του ονόματος του Χριστιανού (κεφ.4 στιχ.16): την αναφορά στην αλληλογραφία μεταξύ Πλίνιου του Νεώτερου και Τραϊανού (γύρω στα 110 μ.Χ.) κατά τον διωγμό της Βιθυνίας, αν και μόνο με την ιδιότητα του Χριστιανού μπορεί και μόνο να διωχθεί κάποιος. Όμως η δίωξη με βάση και μόνο την ιδιότητα του Χριστιανού γινόταν και επί Νέρωνα.

Έτσι αν ληφθούν ως έγκυρες οι πληροφορίες της επιστολής στο τέλος της περί του Σιλουανού ως συντάκτη της, ο Σιλουανός ήταν μαζί με τον Πέτρο στην Ρώμη κατά την δεύτερη κράτησή του, μετά το 65 μ.Χ. και πριν το 67, μέσα στο χρονικό διάστημα μέχρι το μαρτύριο του Πέτρου.

Η αρχαία εκκλησιαστική μαρτυρία περί την επιστολή

Καταρχήν στην Β΄Πέτρου Επιστολή (κεφ.3,στίχος 1) μνημονεύεται πως είναι η δεύτερη επιστολή, κάτι που υπονοεί πως υπάρχει και πρώτη. Ρητώς την αναφέρουν ή παραπέμπουν σε αυτή οι Ά Επιστολή Κλήμεντος, ο Πολύκαρπος Σμύρνης στην προς Φιλιπππισίους επιστολή του, οι Παπίας, Θεόφιλος, η προς Διόγνητον επιστολή, οι Ειρηναίος Λυών, Κλήμης Αλεξανδρείας, Ωριγένης, Τερτυλλιανός, Κυπριανός Καρχηδόνας,Μέγας Αθανάσιος,Κύριλλος Ιεροσολύμων, Ιερώνυμος,Επιφάνιος Σαλαμίνος. Όμως δεν περιλαμβάνεται στον κανόνα του Μουρατόρι.

Τόπος συγγραφής

Από την ‘’εν Βαβυλώνι συνεκλεκτήν (κεφ.5,στιχ.13) γράφει την επιστολή του και πρέπει να ταυτιστεί με τη Ρώμη στην οποία πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Πέτρος πριν το μαρτυρικό του τέλος. Ο χαρακτηρισμός της Ρώμης ως ‘’Βαβυλώνας’’ είναι σύμφωνος με την «συμβολική γλώσσα της πρωτοχριστιανικής αποκαλυπτικής». Δεν πρόκειται ούτε για τη μικρή ρωμαϊκή στρατιωτική βάση ονόματι Βαβυλώνα στο Δέλτα του Νείλου ούτε προϋποθέτει την Αποκάλυψη του Ιωάννη στην οποία και προσδιορίζεται ως Βαβυλώνα η Ρώμη.

Παραλήπτες της επιστολής

Προοιμιακά αναφέρεται στους παραλήπτες, ‘’εκλεκτοίς παρεπιδήμοις διασποράς Πόντου, Γαλατίας, Καππαδοκίας, Ασίας και Βιθυνίας’’ δηλαδή προς τους χριστιανούς της βόρειας και δυτικής Μικράς Ασίας. Ζουν ανάμεσα σε εθνικούς, προέρχονται από εθνικούς κύκλους και έχουν υποστεί διωγμούς.

Φιλολογικός χαρακτήρας επιστολής-σκοπός συγγραφής

Έχει κηρυγματικό χαρακτήρα με επιστολική μορφή προκειμένου να γίνει κτήμα περισσότερων χριστιανών και μάλιστα ευρισκομένων σε κατάσταση κοινωνικού διωγμού με σκοπό να τους στηρίξει. Αρχικά μάλιστα αυτό το κήρυγμα πρέπει να απευθύνθηκε σε προσφάτως βαπτισμένους Χριστιανούς. Άλλοι ερευνητές ομιλούν περί πασχαλινής λειτουργίας χωρίς ισχυρές αποδείξεις. Είναι εγκύκλιος κι όχι ιδιωτική αν και έχει προοίμιο και επίλογο-τα μόνα επιστολιμαία στοιχεία της.

Πηγές

• Αγουρίδης, Σάββας (1991). Εισαγωγή εις την Καινήν Διαθήκην. Αθήνα: εκδόσεις Γρηγόρης. σελίδες 355–367. 
• Καραβιδόπουλος, Ιωάννης (2004). Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Θεσσαλονίκη: Π.Πουρναράς. σελίδες 426–431. ISBN 978-960-242-162-8. 
• Παναγόπουλος, Ιωάννης (1994). Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Αθήνα: Ακρίτας. σελίδες 358–367.