Έσω καρωτίδα

Η έσω καρωτίδα αρτηρία αιματώνει το πρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου, τους οφθαλμούς και τα εξαρτήματά τους και δίνει κλάδους προς το μέτωπο και τη μύτη.

Αρχίζει από το διχασμό της κοινής καρωτίδας (στο ύψος του άνω χείλους του θυρεοειδούς χόνδρου) σε έσω και έξω καρωτίδα. Σε σχέση με την τελευταία έχει ίσο μέγεθος στους ενήλικες, αλλά είναι μεγαλύτερη στα παιδιά. Αξιοσημείωτη είναι η πορεία της, με πολλές καμπυλώσεις κατά τη διαδρομή της.

Υποδιαιρέσεις

Η κλασική ανατομική διαίρεση αναγνωρίζει τέσσερις μοίρες:

• τραχηλική
• λιθοειδή
• σηραγγώδη και
• εγκεφαλική.

Οι δύο τελευταίες μοίρες αποτελούν μαζί την ενδοκράνιο μοίρα. Στην κλινική πράξη χρησιμοποιείται επίσης διαίρεση με 7 μοίρες:

1. C1 ή τραχηλική

2. C2 ή λιθοειδής

3. C3 ή ρηγματώδης

4. C4 ή σηραγγώδης

5. C5 ή κλινοειδής

6. C6 ή οφθαλμική

7. C7 ή επικοινωνούσα ή τελική

Πορεία

Αυχενική μοίρα

Η αρχή της αρτηρίας στο διχασμό της κοινής καρωτίδας είναι ανευρυσμένη, σχηματίζοντας τον καρωτιδικό βολβό ή κόλπο. Ακολουθεί πορεία προς τα επάνω, έχοντας αρχικά την έξω καρωτίδα προς τα μέσα και εμπρός. Κινείται πίσω από τον στερνοκλειδομαστοειδή μυ και μπροστά από τις εγκάρσιες αποφύσεις των τριών ανώτερων αυχενικων σπονδύλων. Είναι τότε σχετικά επιφανειακή και καλύπτεται από την εν τω βάθει περιτονια, το μυωδες πλάτυσμα και το δέρμα. Στη συνέχεια διέρχεται πίσω από την παρωτιδα και διασταυρώνεται με το υπογλωσσιο νεύρο, τους μύες διγάστορα και βελονοϋοειδή, την ινιακή και την οπίσθια ωτιαια αρτηρία. Υψηλότερα διαχωριζεται από την έξω καρωτίδα αρτηρία με τους μύες βελονογλωσσικό και βελονοφαρυγγικό, την κορυφή της βελονοειδούς απόφυσης και τον βελονοϋοειδή σύνδεσμο, το γλωσσοφαρυγγικό νεύρο και τον φαρυγγικό κλάδο του πνευμονογαστρικού νεύρου. Βρίσκεται σε σχέση, προς τα πίσω με το μακρό κεφαλικό μυ, το άνω αυχενικό γάγγλιο του συμπαθητικού συστήματος και το άνω λαρυγγικό νεύρο, επί τα εκτός με την έσω σφαγιτιδα φλέβα και το πνευμονογαστρικό νεύρο (το οποίο βρίσκεται πίσω από την αρτηρία), επί τα εντός με το φάρυγγα, το άνω λαρυγγικό νεύρο και την ανιούσα φαρυγγική αρτηρία. Στη βάση του κρανίου, τα νεύρα γλωσσοφαρυγγικό, πνευμονογαστρικό, παραπληρωματικό και υπογλωσσιο βρίσκονται μεταξύ της αρτηρίας και της έσω σφαγιτιδας φλέβας.

Λιθοειδής μοίρα

Εισερχόμενη στη λιθοειδη μοίρα του κροταφικού οστού, η αρτηρία ανεβαίνει για μικρό διάστημα στον καρωτιδικό σωλήνα, στη συνέχεια κάμπτεται προς τα εμπρός και μέσα, για να ακολουθήσει εκ νέου ανοδική πορεία, οπότε εξέρχεται από το σωλήνα και εισέρχεται στην κρανιακή κοιλότητα, περνώντας πάνω από το πρόσθιο ρηγματωδες τρήμα (και όχι διαμέσου αυτού, το οποίο άλλωστε κλείνεται κατά τη διάρκεια της ζωής με ινοχόνδρινο διάφραγμα). Αρχικά βρίσκεται μπροστά από τον κοχλια και την τυμπανική κοιλότητα, από την οποία χωρίζεται με λεπτό οστέινο πέταλο. Στη συνέχεια χωρίζεται με ινωδες ή οστέινο πέταλο από το μηνοειδές γάγγλιο (του τρίδυμου νεύρου). Το πέταλο αυτό αποτελεί το έδαφος του βόθρου του γαγγλιου και την οροφή του καρωτιδικού σωλήνα. Μέσα στο σωλήνα η αρτηρία περιβάλλεται από μια προσεκβολή της σκληράς μήνιγγας, από μικρές φλέβες και ίνες του καρωτιδικού πλέγματος, προερχόμενες από τον ανιόντα κλάδο του άνω αυχενικού γαγγλιου της συμπαθητικής αλύσου.

Σηραγγωδης μοίρα

Εδώ η αρτηρία περιβάλλεται από τα πέταλα της σκληράς μήνιγγας που σχηματίζουν τον σηραγγώδη κόλπο, καλυπτόμενη από την επενδυτική του μεμβράνη. Αρχικά ανέρχεται προς την οπίσθια κλινοειδή απόφυση, στη συνέχεια έρχεται μπροστά, πλευρικά του σώματος του σφηνοειδούς οστού και έπειτα πάλι προς τα πάνω, επί τα εντός της πρόσθιας κλινοειδούς αποφύσεως, διαπερνώντας το πέταλο της σκληράς μήνιγγας που σχηματίζει την οροφή του σηραγγώδους κόλπου. Επίσης περιβάλλεται από ίνες του συμπαθητικού και έχει το απαγωγό νεύρο επί τα εκτός.

Εγκεφαλική μοίρα

Διέρχεται μεταξύ του οπτικού και του κοινού κινητικού νεύρουπρος την πρόθια διάτρητη ουσία και το έσω όριο της πλάγιας σχισμής, όπου δίνει τους τελικούς ή εγκεφαλικούς της κλάδους.

Κλάδοι

Η αυχενική μοίρα δεν δίνει κλάδους.

Λιθοειδής μοίρα:

• Καρωτιδοτυμπανική αρτηρία
• Του πτερυγοειδούς πόρου (ή βιδιανή)

Σηραγγώδης μοίρα:

• Σηραγγώδης
• Μηνιγγοϋποφυσιακό στέλεχος (τρεις κλάδοι, αρτ. του σκηνιδίου, ραχιαία μηνιγγική, κάτω υποφυσιακή αρτ.)
• Του μηνοειδούς γαγγλίου
• Πρόσθια μηνιγγική
• της κάψας της υπόφυσης

Εγκεφαλική μοίρα:

• Πρόσθια εγκεφαλική
• Μέση εγκεφαλική
• Οπίσθια αναστομωτική
• Οφθαλμική
• Πρόσθια χοριοειδής

Πηγές

1. Στοιχεία Ανατομικής του Ανθρώπου - Κυκλοφορικό Σύστημα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Μ. Πολυζώνης
2. Ηandbook of Neurosurgery, Sixth Edition, Thieme, Mark S. Greenberg
3. Gray's Anatomy (1918)
4. Άτλας Ανατομικής του Ανθρώπου, 2η Έκδοση, Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης,F. Netter