X-Men

Οι X-Men είναι φανταστική ομάδα μεταλλαγμένων υπερηρώων που πρωταγωνιστούν σε πληθώρα σειρών κόμικς της εταιρίας Marvel Comics. Δημιούργημα των Σταν Λι και Τζακ Κίρμπι, έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση στο The X-Men #1, που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1963.

X-Men
The Uncanny X-Men #136. Σχέδιο από Τζον Μπερν
Εκδότης	Marvel Comics
Πρώτη εμφάνιση	The X-Men #1 (Σεπτέμβριος 1963)
Δημιουργήθηκε από	Σταν Λι Τζακ Κίρμπι
Πληροφορίες χαρακτήρα
Μέλη	Κατάλογος των μελών X-Men
Έδρα	Xavier School's for Gifted Youngsters, Westchester County, New York (ιστορικά) Krakoa (σήμερα)

Οι X-Men είναι μεταλλαγμένοι που, ως αποτέλεσμα εξελικτικής αλλαγής, γεννήθηκαν με υπεράνθρωπες δυνάμεις ή ικανότητες που συνήθως εκδηλώνονται κατά την εφηβεία. Στις ιστορίες τους, πολλοί κοινοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν με τρόμο και απόρριψη τους μεταλλαγμένους (οι οποίοι συχνά αναφέρονται ως Homo superiors), καθώς μάλιστα θεωρούνται από τους επιστήμονες ως το επόμενο βήμα της ανθρώπινης εξελικτικής αλυσίδας και επομένως συνιστούν απειλή για την ανθρώπινη κοινωνία. Οι φόβοι αυτοί ενισχύονται και λόγω πολλών μεταλλαγμένων που χρησιμοποιούν τις δυνάμεις τους για εγκληματικές ενέργειες. Οι X-Men δημιουργήθηκαν από τον καθηγητή Τσαρλς Εξέβιερ έναν πλούσιο μεταλλαγμένο που ίδρυσε μία ακαδημία με σκοπό να εκπαιδεύσει νεαρούς μεταλλαγμένους και να προστατεύσει αυτούς αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο από απειλές όπως ο Magneto και η Αδελφότητα των Κακών Μεταλλαγμένων .

Οι X-Men αποτέλεσαν ένα από τα πλέον επιτυχημένα κόμικ που ενσωματώνουν στοιχεία πολυπολιτισμικότητας και παγκοσμιοποιημένης αντίληψης. Τη δεκαετία του '70 εντάχθηκαν στην ομάδα χαρακτήρες από τη Γερμανία, την Ιρλανδία, τον Καναδά, τη Σοβιετική Ένωση, την Κένυα και την Ιαπωνία. Αλλά και τα επόμενα χρόνια η προσθήκη νέων ηρώων από διάφορα μέρη του κόσμου και σε συνδυασμό με την ευαισθησία στην αντιμετώπιση κοινωνικών θεμάτων, ενίσχυσαν μέσα στο κόμικ την αίσθηση της ανοχής έναντι στη διαφορετικότητα και την καταδίκη της αντίληψης περί "φυλετικής ανωτερότητας".

Ιστορία

The X-Men #1 σε σχέδιο Τζακ Κίρμπι.

Το όνομα της ομάδας αποτελεί πρωτίστως αναφορά στον Παράγοντα X, το άγνωστο γονίδιο στο οποίο αποδίδεται η γενετική μετάλλαξη των ηρώων. Σύμφωνα με τον Σταν Λι η αρχική του ιδέα ήταν να ονομάσει τη σειρά "Οι Μεταλλαγμένοι".

Οι X-Men ιδρύθηκαν από τον παραπληγικό καθηγητή Τσαρλς Εξέβιερ, που διαθέτει μία από τις ισχυρότερες τηλεπαθητικές ικανότητες στον πλανήτη. Ο Xavier συγκέντρωσε τους X-Men στην έπαυλη που διέθετε στο 1407 Graymalkin Lane του Σάλεμ, μίας μικρής πόλης στο Westchester County της Νέας Υόρκης.Αυτή η έπαυλή έχει την ονομασία Χ Mansion. Η αρχική ομάδα αποτελείτο από πέντε εφήβους που διδάχθηκαν από τον καθηγητή τη χρήση των δυνάμεών τους: Cyclops, Angel, Beast, Iceman, Jean Grey.

Στα πρώτα τεύχη των X-Men παρουσιάστηκε και ο βασικός εχθρός τους ο Magneto καθώς και η ομάδα του υπό την ονομασία Αδελφότητα των Κακών Μεταλλαγμένων που περιελάμβανε τους: Quicksilver, Scarlet Witch, Mastermind και Toad. Παρά το γεγονός ότι δεκαετίες αργότερα το κόμικ θα λάβει σαφή θέση κατά του ρατσισμού και της προκατάληψης. Η αρχική σύνθεση της ομάδας βασίζεται σε στερεότυπα ομοιογενούς φυλετικής καταγωγής (λευκοί αγγλοσάξωνες προτεστάντες), πρότυπο εξαιρετικά διαδεδομένο για τα περισσότερα κόμικς υπερηρώων της εποχής. Επιπλέον, ο αρχικακός Magneto είναι Εβραίος επιζώντας στρατοπέδου συγκέντρωσης και οι βασικοί του συνεργάτες Quicksilver και Scarlet Witch παρουσιάζονται ως Ρομά. Μονάχα ένας νέος X-Man προστέθηκε ο Mimic αλλά εκδιώχθηκε από τον Xavier εξαιτίας της αλαζονείας του.

To 1969, ο συγγραφέας Ρόι Τόμας και ο σκιτσογράφος Νιλ Άνταμς επιχείρησαν να ανανεώσουν το κόμικ και ενέταξαν στην ομάδα δύο χαρακτήρες που είχαν παλαιότερα εμφανισθεί στις ιστορίες, τον Havok και τη Lorna Dane, που αργότερα ονομάσθηκε Polaris. Εντούτοις, η πτώση στις πωλήσεις ανάγκασε τη Marvel να παύσει τη σειρά στο τεύχος #66 και να συνεχίσει στα τεύχη 67-93 με ανατυπώσεις παλαιότερων ιστοριών.

Δεκαετία του 1970

Στο Giant-Size X-Men #1 (1975), ο συγγραφέας Λεν Γουάιν και ο σκιτσογράφος Ντέιβ Κόκρουμ παρουσίασαν μία νέα ομάδα η οποία αποτελούνταν από την Storm, μαζί με τρεις χαρακτήρες που είχαν εμφανισθεί παλαιότερα στις σελίδες του κόμικ: Sunfire, Banshee και Wolverine. Η Jean Grey σύντομα εντάχθηκε στην ομάδα ως Φοίνικας, ενώ συχνές εμφανίσεις έκαναν και τα υπόλοιπα μέλη της αρχικής ομάδας ήτοι οι: Havok, Polaris, Beast και Angel.

Η ανανεωμένη σειρά εικονογραφήθηκε από τον Ντέιβ Κόκρουμ και αργότερα από τον Τζον Μπερν, ενώ τη συγγραφή είχε αναλάβει ο Κρις Κλέρμοντ που αποτέλεσε μία από τις βασικές σταθερές του κόμικ για μία σειρά ετών. Οι πλέον δημοφιλείς ιστορίες αυτής της περιόδου περιελάμβαναν την περιπέτεια στο νησί Μιούρ με τον Πρωτέα, την περιπέτεια με τον Μαύρο Φοίνικα, και αργότερα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 τις Days of Future Past. Οι ιστορίες αυτές μαζί με το X-Men: God Loves, Man Kills αποτέλεσαν μερικές από τις λαμπρότερες στιγμές της Marvel, αλλά και τη βάση για τις κινηματογραφικές προσαρμογές των X-Men. Άλλοι χαρακτήρες που εισήχθησαν εκείνη την περίοδο περιλαμβάνουν τους: Mystique, Multiple Man, Λέσχη της Κολάσεως και Moira MacTaggert. Την επανεμφάνισή τους έκαναν πολλοί παλαιότεροι εχθροί όπως ο Magneto που κατάφερε σε πολλές συγκρούσεις σχεδόν να εκμηδενίσει την καινούργια ομάδα των X-Men, ο ετεροθαλής αδελφός του Καθηγητή Χ, Juggernaut, αλλά και ο Mastermind, που πλέον είχε ενταχθεί στη Λέσχη της Κολάσεως.

Δεκαετία του 1980

Η ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητα των Uncanny X-Men και η μεγέθυνση της αγοράς των κόμικς στις ΗΠΑ με τη δημιουργία πολλών εξειδικευμένων μαγαζιών σε όλη τη χώρα, οδήγησαν στην εισαγωγή πολλών νέων τίτλων, αυξάνοντας έτσι και τον αριθμό των κόμικς με πρωταγωνιστές τους μεταλλαγμένους. Έτσι δημιουργήθηκε ένα franchise με το όνομα X-Books. Οι νέοι τίτλοι ήταν το New Mutants με πρωταγωνιστές τους νέους μαθητές της σχολής σε σενάριο Κλέρμοντ, το X-Factor με πρωταγωνιστές τους αρχικούς πέντε και την αναστημένη Jean Grey, και το Excalibur που εξελισσόταν στην Αγγλία, ενώ και ο Wolverine απέκτησε το δικό του κόμικ. Αυτή η πληθώρα τίτλων έφερε τα λεγόμενα crossovers, δηλαδή ιστορίες που διέτρεχαν παραπάνω από μία σειρά κόμικ και συνεχίζονταν σε πολλά τεύχη με ανάμιξη πολλών ηρώων.

Σημαντικοί νέοι χαρακτήρες προστέθηκαν στη σειρά όπως οι: Shadowcat, Rogue, Rachel Summers, Dazzler, Psylocke, Longshot και Forge. Μία αμφιλεγόμενη απόφαση ήταν η μετεγκατάσταση του Καθηγητή Χ στο διάστημα το 1986 ώστε να ζήσει τον έρωτά του με την αγαπημένη του Lilandra Neramani, Αυτοκράτειρας των εξωγήινων Shi'ar και η ανάληψη του αρχηγικού ρόλου των X-Men από τον Magneto. Επίσης νέοι εχθροί εμφανίσθηκαν όπως η μυστηριώδης Madelyne Pryor εκπληκτικά όμοια με τη Jean Grey, ο Mister Sinister, ο Sabretooth και ο Apocalypse.

Δεκαετία του 1990

Το 1991 η Marvel αναθεώρησε πλήρως την ομάδα των τίτλων της με θέμα τους μεταλλαγμένους, εισάγοντας μία δεύτερη σειρά X-Men υπό τον τίτλο X-Men. Με την επιστροφή του Καθηγητή Χ και των αρχικών μελών (οι οποίοι είχαν προηγουμένως ιδρύσει την ομάδα X-Factor), το πολυπληθές σύνολο των χαρακτήρων χωρίστηκε σε δύο δυνάμεις κρούσεως: τη γαλάζια ομάδα του Cyclops (που φιλοξενείτο στις σελίδες του καινούργιου τίτλου X-Men) και της χρυσής ομάδας της Storm (που φιλοξενείτο στις σελίδες του παλαιού τίτλου Uncanny X-Men).

Τα πρώτα τεύχη της νέας σειράς γράφτηκαν από τον συγγραφέα Κλέρμοντ και εικονογραφήθηκαν από τον σκιτσογράφο Τζιμ Λι. Μία ακόμη σειρά υπό τον τίτλο X-Force προστέθηκε στη φαρέτρα της Marvel, για να περιλάβει τα πρώην μέλη των The New Mutants με δημιουργούς τους Ρομπ Λάιφελντ και Φαμπιάν Νιτσιέζα. Εντούτοις εσωτερικές προστριβές διέλυσαν τις νέες δημιουργικές ομάδες των κόμικς, οδηγώντας στην αποχώρηση του Claremont και τον τερματισμό της δεκαεξάχρονης συνεχούς παρουσίας του στους X-Men. Μερικούς μήνες αργότερα οι Λι και Ρομπ Λάιφελντ θα αποχωρήσουν επίσης από τη Marvel και μαζί με αρκετούς άλλους δημοφιλείς σχεδιαστές (περιλαμβανομένων των Μαρκ Σιλβέστρι και Γουίλς Πορτάτσιο) θα δημιουργήσουν την Image Comics, επιδιώκοντας να έχουν μεγαλύτερο έλεγχο επί της δουλειάς τους και κατηγορώντας τη Marvel ότι εκμεταλλευόταν τις δημιουργίες τους χωρίς εκείνοι να λαμβάνουν το αντίστοιχο όφελος.

Δεκαετία του 2000

Τη δεκαετία του 2000 ο Claremont επέστρεψε στη Marvel και τοποθετήθηκε ξανά στη συγγραφή των δύο σειρών X-Men κατά τη διάρκεια μίας ιστορίας υπό τον τίτλο "Revolution". Σύντομα όμως τις εγκατέλειψε για να αναλάβει μία νέα σειρά υπό τον τίτλο X-Treme X-Men.

Η σειρά X-Men μετονομάστηκε σε New X-Men και ο Γκραντ Μόρισον ανέλαβε τη συγγραφή του. Η περίοδος αυτή έχει μείνει γνωστή ως περίοδος του Μόρισον (Morrison-era), λόγω των δραστικών αλλαγών που ο συγγραφέας επέφερε στο κόμικ αρχής γενομένης με το E Is For Extinction, όπου η εγκληματική μεταλλαγμένη Cassandra Nova καταστρέφει τη Genosha, σκοτώνοντας δεκαέξι εκατομμύρια μεταλλαγμένους. Μεγάλες ανατροπές όμως επήλθαν και στην ίδια την ομάδα. Ο Μόρισον ενέταξε την άλλοτε αρχηγό της Λέσχης της Κολάσεως Emma Frost στη βασική σύνθεση των X-Men και άνοιξε τις πόρτες της άλλοτε μυστικής Ακαδημίας του Xavier με μία δημόσια παραδοχή του ιδίου ότι είναι μεταλλαγμένος. Οι ανοιχτόχρωμες στολές που είχαν γίνει έμβλημα των προηγούμενων δεκαετιών αντικαταστάθηκαν από μαύρα δερμάτινα ρούχα, παρόμοια με εκείνα που φορούν οι χαρακτήρες στις ταινίες X-Men. Ο Μόρισον προσέθεσε τέλος έναν νέο χαρακτήρα, τον Xorn, που έμελλε να γίνει κεντρικό σημείο στην εξέλιξη της ιστορίας και την τελική της κλιμάκωση κατά τα τελευταία τεύχη του Μόρισον. Το ίδιο διάστημα ξεκίνησαν οι Ultimate X-Men μία σειρά που επανεισήγαγε την ιστορία των X-Men με σκοπό να τη γνωρίσει στους νέους αναγνώστες που δεν είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την πολύπλοκη εξέλιξη των προηγούμενων δεκαετιών. Επίσης ο Τσακ Όστερ ανέλαβε τους Uncanny X-Men με αμφιλεγόμενο όμως αποτέλεσμα.

Αξιοσημείωτες προσθήκες στην ομάδα αποτέλεσαν οι: Emma Frost, Sage, Chamber, Northstar, Husk, Warpath, Caliban, Hepzibah και Ωμέγα Φρουρός. Αυτή η δεκαετία σηματοδότησε επίσης την είσοδο στην ομάδα μεταμελημένων πρώην κακών όπως ο Juggernaut, η Mystique, ο Sabretooth και η Ms. Mastermind. Μετά την αποχώρηση του Μόρισον, μία τρίτη βασική σειρά ξεκίνησε υπό τον τίτλο Astonishing X-Men, με συγγραφέα τον Τζος Γουέντον η οποία γνώρισε σημαντική απήχηση. Ακόμη μία υπό τον τίτλο New X-Men: Academy X άρχισε να φιλοξενεί ιστορίες με πρωταγωνιστές τους νεότερους σπουδαστές της Ακαδημίας.

Σημαντικές εξελίξεις αποτέλεσαν η επανεισαγωγή χαρακτήρων που θεωρούνταν νεκροί (Psylocke και Colossus), ο θάνατος της Jean Grey και η σύναψη ερωτικής σχέσης μεταξύ του Cyclops και της Emma Frost, που τέθηκαν επικεφαλής της Ακαδημίας.

Μετά το House of M, η Scarlet Witch έκανε ένα ξόρκι ώστε να χάσουν τις δυνάμεις τους όλοι οι μεταλλαγμένοι. Στην πραγματικότητα όμως οι μεταλλαγμένοι από 15 εκατομμύρια που ήταν μέχρι τότε μειώθηκαν σε 198 (λίγο αργότερα αποδείχτηκε ότι ήταν περισσότεροι). Γνωστοί Μεταλλαγμένοι που έχασαν τις δυνάμεις τους ήταν οι Magneto, Polaris, Jubilee ακόμα και ο Καθηγητής Χ.

Επίσης, όταν ο Hulk επέστρεψε στη Γη, επιτέθηκε στην έπαυλη αναζητώντας τον Xavier. Όταν ο Xavier παραδέχεται ότι θα έστελνε και ο ίδιος τον Hulk εκτός του πλανήτη, οι X-Men προσπάθησαν ματαίως να τον προστατέψουν από την οργή του Hulk. Όντας πλέον τόσοι λίγοι σε όλο το κόσμο ο Cyclops παίρνει την πρωτοβουλία και ζητάει από όλους τους μεταλλαγμένους που απέμειναν να σχηματίσουν όλοι μαζί μια κοινότητα αρχικά στο Σαν Φρανσίσκο και έπειτα σε ένα νησί απέναντι από εκεί το οποίο πήρε το όνομα Ουτοπία. Ο λόγος που αποφάσισε να εγκατασταθούν στο νησί ήταν επειδή την Αμερικάνικη χώρα πλέον έλεγχαν πρώην υπερεγκληματίες. Αυτή η περίοδος (περίπου 3 χρόνια) χαρακτηρίστηκε από τον μεγάλο πρωταγωνιστικό ρόλο της Emma, του Cyclops και του Wolverine, και τον παραγκωνισμό άλλων από μεριάς σεναριογράφων σε μεγάλους χαρακτήρες όπως η Storm και η Kitty Pryde, η όποια στο μεταξύ ήταν χαμένη στο διάστημα χωρίς να γνωρίζει κανείς αν είναι ζωντανή ή νεκρή. Για αυτούς τους λόγους κατακρίθηκε έντονα η σειρά.

Την ηγεσία των μεταλλαγμένων αναλαμβάνει ο Cyclops και θα αναγκαστεί να πάρει σκληρές αποφάσεις προκειμένου να σώσει το είδος των Μεταλλαγμένων όπως να δημιουργήσει μια ομάδα X-Men που θα σκοτώνουν τους υπερεγκληματίες πριν αυτοί επιτεθούν η οποία ονομάστηκε X-Force είχε αρχηγό τον Wolverine, να επιστρέψει την είσοδο πρώην υπερεγκληματιών στην ομάδα όπως ο Magneto, ο οποίος στο μεταξύ είχε βρει τις δυνάμεις του αλλά και να αφήσει το Beast να αποχωρήσει από την ομάδα. Αυτές οι κινήσεις τελικά έφεραν μια τριβή μεταξύ του Cyclops και του εγωιστή Wolverine που σύντομα οδήγησε σε σχίσμα στην ομάδα των X-Men.

Εναλλακτικές πραγματικότητες

• Days of Future Past: Οι Sentinels φυλάσσουν τους μεταλλαγμένους σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Αποφεύχθηκε με ταξίδι στο χρόνο.
• Age of Apocalypse: Σε έναν κόσμο όπου ο Καθηγητής X έχει σκοτωθεί πριν σχηματίσει τους X-Men, ο Magneto ηγείται της ομάδας και αποτελεί τη φωνή της ελευθερίας έναντι της εξουσίας του Apocalypse. Δημιουργήθηκε και ανατράπηκε μέσω ταξιδιού στο χρόνο.
• House of M: Η πραγματικότητα αλλοιώθηκε από την Scarlet Witch, στο ομώνυμο event.
• Ultimate X-Men: Επανίδρυση της ιστορίας των X-Men εξ αρχής.
• X-Men: The End: Ένα πιθανό σενάριο τέλους των X-Men, από τον Κρις Κλέρμοντ.
• Marvel 2099: Ιστορία τοποθετημένη στο μέλλον με εισαγωγή νέων χαρακτήρων και αναφορά στους αρχικούς X-Men ως ιστορική μνήμη του παρελθόντος.
• Marvel 1602: Οι μεταλλαγμένοι θεωρούνται μάγοι και μάγισσες, σε μια ιστορία που εξελίσσεται στο παρελθόν.
• Marvel Zombies: Ιστορία τοποθετημένη σε έναν εναλλακτικό κόσμο όπου η πλειονότητα των ηρώων της Marvel -περιλαμβανομένων των X-Men είναι ζόμπι.

Οι X-Men στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα διάφορες ιστορίες των X-Men δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του '70 από τις εκδόσεις Καμπανά, στα περιοδικά άλλων ηρώων της Marvel, όπως του Captain America. Το 1986, η Μαμούθ Comix κυκλοφόρησε την πρώτη σειρά υπό τον τίτλο X-Men αρχικά σε διμηνιαία και αργότερα σε μηνιαία βάση, ξεκινώντας από το τεύχος #94 του αμερικάνικου κόμικ και καλύπτοντας σχεδόν όλη την περίοδο έως το Uncanny X-Men #181. Συνολικά κυκλοφόρησαν 83 τεύχη με τα πρώτα να περιέχουν 2 ιστορίες των X-Men και αργότερα μια, με την προσθήκη και ιστοριών άλλων χαρακτήρων της Marvel. Στα τέλη της δεκαετίας του '90 κυκλοφόρησε σειρά με τους X-Men η Modern Times, ενώ από το 2006, η Anubis Comics ξεκίνησε τη δημοσίευση τευχών των αμερικανικών τίτλων Ultimate X-Men και Astonishing X-Men σε ομώνυμους τίτλους.

Μεταφορές σε άλλα μέσα

Οι X-Men μεταφέρθηκαν στην τηλεόραση με την επιτυχημένη σειρά κινουμένων σχεδίων του Fox Kids X-Men, τη σειρά του Kids' WB X-Men: Evolution και τη σειρά του Nicktoons Wolverine and the X-Men. Το 2000 προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες η πρώτη ταινία από μία σειρά ταινιών με θέμα τους μεταλλαγμένους υπερήρωες (X-Men) σε σκηνοθεσία του Μπράιαν Σίνγκερ. Η συνέχεια υπό τον τίτλο X2: X-Men United και πάλι σε σκηνοθεσία του Σίνγκερ προβλήθηκε το 2003, ενώ το 2006 προβλήθηκε το X-Men: The Last Stand, σε σκηνοθεσία Μπρετ Ράτνερ. Αφού κάθε μία από τις ταινίες είχε μεγαλύτερες εισπράξεις από τον προκάτοχό της, κυκλοφόρησαν αρκετές spin-off ταινίες, συμπεριλαμβανομένων τριών ταινιών με τον Wolverine από το 2009 μέχρι το 2017, τεσσάρων prequels των X-Men από το 2011 μέχρι το 2019, δύο ταινιών με τον Deadpool το 2016 και το 2018, με την ταινία The New Mutants να ολοκληρώνει τη σειρά το 2020. Μια ταινία επικεντρωμένη σε μεταλλαγμένους, η οποία διαδραματίζεται στο Κινηματογραφικό Σύμπαν της Marvel, βρίσκεται σε ανάπτυξη.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος των μελών X-Men

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Marvel Comics
• MDP: X-Men - Marvel Database Project
• UncannyXmen.net