Τσαρλς Μάκιντος

Ο Τσαρλς Ρένι Μάκιντος (Charles Rennie Mackintosh, 7 Ιουνίου 1868 - 10 Δεκεμβρίου 1928) ήταν Σκωτσέζος αρχιτέκτονας, ζωγράφος και σχεδιαστής. Γεννήθηκε στη Γλασκώβη το 1868.

Τσαρλς Μάκιντος
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Charles Rennie Mackintosh (Αγγλικά)
Γέννηση	7  Ιουνίου 1868 Townhead Γλασκώβη
Θάνατος	10  Δεκεμβρίου 1928 Λονδίνο
Αιτία θανάτου	tongue cancer
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Κατοικία	Γλασκώβη
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένο Βασίλειο
Σπουδές	Σχολή τεχνών της Γλασκόβης και Allan Glen's School
Ιδιότητα	αρχιτέκτονας, ζωγράφος, σχεδιαστής, γλύπτης, διακοσμητής εσωτερικών χώρων, handicrafter, καλλιτέχνης γραφικών τεχνών και σχεδιαστής επίπλων
Σύζυγος	Margaret MacDonald (από 1900)
Κίνημα	Κίνημα Arts and Crafts
Καλλιτεχνικά ρεύματα	Κίνημα Arts and Crafts
Σημαντικά έργα	Willow Tearooms, Σχολή τεχνών της Γλασκόβης, Queen's Cross Church, Scotland Street School Museum και Hill House
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Το 1884 ξεκίνησε ως μαθητευόμενος δίπλα στον Τζον Χάτσινσον και άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα τα απογεύματα στο School of Art της Γλασκώβης. Το 1889 έγινε βοηθός στο αρχιτεκτονικό γραφείο των Honeyman & Keppie. Ταυτόχρονα, εγγράφεται στο School of Art της Γλασκώβης. Η δεκαετία του 1890 ήταν μια δεκαετία μάθησης και ανάπτυξης για τον Μάκιντος, όπου συνέχισε την αρχιτεκτονική του εκπαίδευση, ταξίδεψε στην Ιταλία πριν ακόμα τελειώσει με την πρακτική του, καθώς κέρδισε μια υποτροφία, παρακολούθησε και έδωσε διαλέξεις και δημιούργησε νέες φιλίες οι οποίες τον βοήθησαν στην μετέπειτα πορεία του.

Παράλληλα με την εγγραφή του στο School of Art της Γλασκώβης, ο Μάκιντος ανέπτυξε μια καλλιτεχνική συνεργασία με τους Μάργκαρετ Μακ Ντόναλντ, Φράνσις Μακ Ντόναλντ και Χέρμπερτ Μάκνερ, ο οποίος ήταν και αυτός μαθητευόμενος μαζί με τον Μάκιντος στο γραφείο των Honeyman & Keppie, γνωστή ως "Οι Τέσσερις" ("The Four"). Ταξίδευαν σε διάφορες εκθέσεις σε όλη την Ευρώπη και εξέθεταν αφίσες, έπιπλα και μια ποικιλία από εκθέματα γραφιστικού design στη Γλασκώβη, το Λονδίνο, τη Βιέννη και το Τορίνο. Το κίνημα του Art Nouveau στη Βιέννη γνωστό με το όνομα "The Secession" πήρε πολλά στοιχεία απ' το ύφος των εκθεμάτων των "4". Αυτές οι εκθέσεις βοήθησαν ώστε να εδραιωθεί η φήμη του Μάκιντος όπως επίσης και να προωθηθεί το "Glasgow Style", του οποίου κύριοι εκφραστές του ήταν οι "4".

Το 1913 ο Μάκιντος εγκαταλείπει την εταιρία των Honeyman, Keppie & Mackintosh, στην οποία συμμετείχε ως συνεργάτης πλέον απ' το 1904. Αφού ανεπιτυχώς προσπάθησε να καθιερώσει τις δικές του πρακτικές και αντιλήψεις, αφοσίωσε όλο του το χρόνο στη ζωγραφική τοπίων. Επέστρεψε στη Μεγάλη Βρετανία το 1927, ώστε να θεραπευθεί απ' τον καρκίνο της γλώσσας απ' τον οποίο έπασχε. Πεθαίνει στο Λονδίνο ένα χρόνο αργότερα, το 1928.

Η Φιλοσοφία του

Με μια φιλοσοφία πάνω στο design βαθιά ριζωμένη στη σκωτσέζικη παράδοση, ο Μάκιντος παρέβλεψε την αρχιτεκτονική της Ελλάδας και της Ρώμης ως ακατάλληλη για το κλίμα ή τις ανάγκες της Σκωτίας. Πίστευε ότι η αναγέννηση του Σκωτσέζικου Βαρονικού στυλ, προσαρμοσμένο πάντα στην σύγχρονη κοινωνία, θα εξυπηρετούσε σύγχρονες ανάγκες για την εποχή. Τα κτίρια του είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής του της άποψης.

Ο Μάκιντος δημιούργησε κτίρια αξιοπρόσεκτα για την κομψότητα και τη διαύγεια των χαρακτηριστικών που ορίζουν τους χώρους τους, για την επιδέξια εκμετάλλευση του φυσικού και τεχνητού φωτισμού τους και τέλος, για τις επιτήδειες λεπτομέρειες τους. Πίστευε ότι η κάθε κατασκευή design έπρεπε να λειτουργεί σαν μια ολότητα, στην οποία το κάθε επιμέρους στοιχείο, η κάθε λεπτομέρεια που θα εφευρίσκονταν έπρεπε να συνεισφέρει στη γενική λειτουργία του αντικειμένου ή κτιρίου.

Τα λόγια του Δημιουργού

Ο καλλιτέχνης μπορεί να έχει μια πλούσια φυσική οργάνωση, μια εύκολη αντίληψη και μια ξεκάθαρη ματιά για τα ουσιώδη (μια μεγάλη γκάμα από δεξιότητες). Αυτό όμως που τον χαρακτηρίζει πάνω απ' όλα και προσδιορίζει το επάγγελμα του, είναι η εξαιρετική ανάπτυξη των ευφάνταστων ικανοτήτων του, ειδικότερα η φαντασία η οποία δημιουργεί, όχι μόνο η φαντασία που αναπαριστά. Η δύναμη η οποία κατέχει ο καλλιτέχνης στο να αναπαριστά αντικείμενα, εξηγεί τον γεμάτο αυταπάτες χαρακτήρα της δουλειάς του, η ποίηση η οποία διαπνέει τα αντικείμενα και η τάση που έχουν προς το συμβολισμό. Παρόλα αυτά, η δημιουργική φαντασία είναι πολύ πιο σημαντική. Ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να επιτύχει την υπεροχή στην τέχνη του, αν δεν είναι προικισμένος με την ικανότητα της εφεύρεσης στον ύψιστο της βαθμό.

Το Έργο του

Το έργο του Charles R. Mackintosh μπορεί να διαιρεθεί σε τρεις βασικούς τομείς:

• Δημόσια κτίρια
• Ιδιωτικές κατοικίες
• Δωμάτια τσαγιού

Μερικά απ' τα πιο γνωστά έργα του είναι:

• The Lighthouse, Γλασκώβη, Σκωτία 1893 - 1895
• Work (Opera) The Martyrs' Public School, Γλασκώβη, Σκωτία 1895 - 1897
• The Glasgow School of Art, Γλασκώβη, Σκωτία 1897 - 1899
• Queen's Cross Church, Γλασκώβη, Σκωτία 1897 - 1899
• Ruchill Church Hall, Γλασκώβη, Σκωτία 1898 - 1899
• House Windyhill, Kilmacolm, Σκωτία 1899 - 1910
• House for an Art Lover, Γλασκώβη, Σκωτία 1900 - 1901
• Daily Record Building, Γλασκώβη, Σκωτία 1900 - 1904
• The Hill House, Γλασκώβη, Σκωτία 1902 - 1904
• The Willow Tea Rooms, Γλασκώβη, Σκωτία 1903 - 1904
• Scotland Street School, Γλασκώβη, Σκωτία 1903 - 1906

Το School of Art της Γλασκώβης

Το School of Art της Γλασκώβης.

Ο Μάκιντος κέρδισε ένα διαγωνισμό για να σχεδιάσει το School of Art της Γλασκώβης, το πρώτο του αξίωμα και το πιο σημαντικό κτίριο. Το κτίριο έχει μια εκλεκτική ενότητα με στοιχεία επηρεασμένα απ' τη Σκωτσέζικη Βαρονική Αρχιτεκτονική (ογκομετρικές μάζες από βαρείς λίθους), από μοτίβα του κινήματος Αρ Νουβό (ανθηρά και γεωμετρικά μοτίβα στη σιδηροκατασκευή, στα κεραμίδια, στα πλακάκια και σε λεπτομέρειες του εσωτερικού χώρου) και από μοντέρνα υλικά και τεχνικές (τεράστια, βιομηχανικά συνδεδεμένα παράθυρα). Οι εσωτερικοί χώροι του κτιρίου σχεδιάστηκαν με ισάξια, ισομερή έμφαση σε συνεργασία με τη Μάργκαρετ Μακ Ντόναλντ. Ανθηρά και γεωμετρικά μοτίβα δίνουν χρώμα κλιμακωτά στα δωμάτια, πάνω σε μανδύες, έπιπλα, κουρτίνες, φωτιστικά και πήλινα είδη.

Το 'πιστεύω' και η αντίληψη της εταιρείας του Μάκιντος ήταν ότι η κατασκευή πρέπει να διακοσμείται και όχι η διακόσμηση να κατασκευάζεται. Με άλλα λόγια, ότι τα προεξέχοντα και τα απαιτούμενα στοιχεία πρέπει να επιλεχθούν κατάλληλα για τη διακόσμηση.

Το School of Art της Γλασκώβης είναι μια καινοτομία για την εποχή, μια τολμηρή αλλαγή από τις παραδοσιακές μεθόδους της αρχιτεκτονικής διακόσμησης. Χτισμένο από λίθους και τούβλα, καταλαμβάνει ένα δύσκολο, στενό και κεκλιμένο οικόπεδο. Ο Μάκιντος χρησιμοποίησε κατεργασμένο σίδηρο για να τοποθετήσει διακοσμητικά στοιχεία και έτσι ανέδειξε κάθε εσωτερικό και εξωτερικό χώρο του κτιρίου. Οι ασύμμετρες προσόψεις από τις τέσσερις βασικές πλευρές του κτιρίου είναι η καθεμία διακριτική, ενώ οι χώροι των ορόφων και ο εξαιρετικός φωτισμός του εσωτερικού σχεδιάστηκαν προσεκτικά και με μεγάλη επιτυχία.

Τα Δωμάτια Τσαγιού του Mackintosh

To Salon De Luxe το εσωτερικό δωμάτιο του Willow.

Ο Μάκιντος είναι γνωστός για τα δωμάτια τσαγιού. Ήταν ένα μέρος δημόσιας αναψυχής. Τα δωμάτια τσαγιού της Γλασκώβης,, τα οποία σχεδίασε στις αρχές του 1900 ήταν φωτεινοί, κομψοί εσωτερικοί χώροι που αποτελούσαν αντίθεση στην αμμώδη, καπνώδη, αστική πόλη της Γλασκώβης. Τα Willow Tea Rooms στο Sauchiehall Street ήταν ανάμεσα στα πιο πρωτότυπα κτίρια του και τα πιο ολοκληρωμένα στο σχέδιό τους πάνω στη διακόσμηση και την επίπλωση. Στο Salon de Luxe, στο εσωτερικό δωμάτιο του Willow, οι σερβιτόρες φορούσαν ακόμη και περιδέραια και φορέματα σχεδιασμένα απ' τον Μάκιντος.

Αν ακόμη άκμαζαν και λειτουργούσαν ως δωμάτια τσαγιού, στην πρωτότυπη εκδοχή τους, τα Willow Tea Rooms θα ήταν μαζί με το School of Art της Γλασκώβης και το Hill House, ένα απ' τα τρία αριστουργήματα του Μάκιντος.

Ένα μοναδικό είδος κτιρίου

Ο Mackintosh ήταν ένας τελειοποιημένος σχεδιαστής και τα περισσότερα απ' όσα γράφονται γι' αυτόν, έχουν να κάνουν σχέση με το ύφος του και μόνο. Αλλά τα δωμάτια τσαγιού που σχεδίασε, τα οποία εξαπλώνονται σε μεγάλο μέρος της καριέρας του, πρέπει να θεωρηθούν ως ένα ξεχωριστό είδος κτιρίου.

Το Salon de Luxe είναι η πιο ουσιώδης υπάρχουσα απόδειξη ενός πολύχρωμου και πολυτελούς ύφους. Η πολυτέλεια επίσης κάνει αίσθηση στα πλαίσια του είδους του συγκεκριμένου κτιρίου, ως μια εγχώρια, οικιακή σύνθεση.

Η καινοτομία και το κληροδότημα του Mackintosh στο design επίπλων

Ο Μάκιντος ενσωματώνει τις διάσημες καρέκλες του με την ψηλή πλάτη σε πολλά σχέδια design εσωτερικών χώρων προορισμένα για κτίρια με οικιακή σύνθεση. Στο πρώτο του σημαντικό αξίωμα, που ανέλαβε να κατασκευάσει το Windyhill στο Kilmacolm της Σκωτία, η καρέκλα με την ψηλή πλάτη που σχεδίασε και τοποθέτησε στο εσωτερικό του εδραίωσε το ύφος του για πολλούς εσωτερικούς χώρους που θα κατασκεύαζε στο μέλλον. Προσεκτικά τοποθετημένες στην οικιακή σύνθεση του δωματίου, αυτές οι καρέκλες συμπλήρωσαν αποτελεσματικά έναν αρχιτεκτονικό ρόλο, τονίζοντας και ταυτόχρονα ορίζοντας τον εσωτερικό χώρο.

Περίτεχνα και καλλιτεχνικά κατασκευασμένες απ' τον Φράνσις Σμιθ, κάτω απ' τις οδηγίες του Mackintosh, οι καρέκλες φαίνονται σχεδόν εντελώς γεωμετρικές και άγριες στη φόρμα, ενώ παράλληλα, μέχρι και σήμερα, δίνουν την αίσθηση του οργανικού. Ο Howarth εξηγεί:

Οι ψηλές πλάτες, τα οβάλ στοιχεία, τα τρυπημένα τετράγωνα υποδείγματα και οι ημισέληνοι μέσα στα οβάλ στοιχεία, θέλουν να υποδηλώσουν την εξέλιξη μέσα από την ωρίμανση, πλημμυρισμένη από ζωτικότητα.

Σε κάθε σχέδιο design αυτών των καρεκλών, το βάρος της σημασίας δίνεται στο αισθητικό αποτέλεσμα και όχι στη λειτουργικότητα ή την άνεση των καθήμενων. Υπό αυτή την έννοια, οι καρέκλες του Mackintosh δημιουργούν ένα ελαφρό αίσθημα "απόστασης και έλλειψης προσέγγισης", εννοώντας ότι οι εσωτερικοί χώροι του λειτουργούσαν πρωταρχικά σαν έργα τέχνης και όχι σαν άνετα καθιστικά. Αυτή η εντύπωση ορίζει ανάλογα τους εσωτερικούς χώρους του Mackintosh ως ολότητες.

Η ιστορική εξέλιξη και οι αρχές του

Ο Mackintosh αναδύθηκε απ' το κίνημα Arts and Crafts ως ένας αστικός αρχιτέκτονας που έγινε σταδιακά λιγότερο ενδιαφερόμενος στην αγροτική αισθητική και εμπνεύστηκε βαθμιαία απ' τα προοδευτικά κινήματα τέχνης της Γερμανίας και της Αυστρίας. Άφησε εκατοντάδες έργα design και ένα πλούσιο όγκο από πραγματοποιήσιμη δουλειά. Το διακριτικό του ύφος αναμειγνύεται με στοιχεία της σκωτσέζικης ιδιωματικής γλώσσας καθώς και με του Arts & Crafts στην Αγγλία και των οργανικών φορμών του Art Nouveau και εν τέλει καταλήγει να γίνεται μοντέρνος. Καθώς η δουλειά ωρίμασε τον Mackintosh, μεταχειρίστηκε τολμηρές γεωμετρικές φόρμες στη θέση της οργανικής εμπνευσμένης συμβολικής διακόσμησης.

Συνδυάζοντας μια προοδευτική καινοτομία με το πνεύμα του ρομαντισμού, ο Σκωτσέζος αρχιτέκτονας και designer δημιούργησε αρκετά κτίρια που επηρέασαν το ύφος της αρχιτεκτονικής των επόμενων ετών, καθώς και έπιπλα και διακοσμητικά σχέδια του πρώιμου 20ου αιώνα που επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το design όλης της Ευρώπης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Charles Rennie Mackintosh στο Wikimedia Commons