Ψάθα (φυτό)
Ψάθα ή ψαθί (βοτανική ονομασία: Typha latifolia), αλλιώς τύφη η πλατύφυλλος ή βούρλο, ή κν. ψάθα ή παπύρι (Typha latifolia), είναι φυτό που διαβιοί συνήθως σε στάσιμα ύδατα, ή νερά με ροή.[1] Είναι ένα πολυετές φυτό που φυτρώνει επίσης σε έλη και στις όχθες λιμνών και ποταμών.
Ανήκει στην οικογένεια Typhaceae και φτάνει σε ύψος από 1 μέχρι και 2,5 μέτρα. Τα φύλλα του, ως πολύ μαλακοί βλαστοί, έχουν πλάτος περίπου 2 cm, αλλά χαρακτηριστικό είναι το μεγάλο μήκος τους, που μπορεί να φτάσει μέχρι και 2 μέτρα. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο.
Συχνά απαντώμενο φυτό σε σημεία που έχει νερό, θεωρείται το πιο κατάλληλο για τις λίμνες, αφού παίζει σημαντικό ρόλο στην βελτίωση της ποιότητας του νερού.[2][3] Φυτεύεται και χρησιμοποιείται σε τεχνικές λίμνες για τον βιολογικό καθαρισμό του νερού, που γίνεται σε συνεργασία της ψάθας με βακτηρίδια. Πολλές φορές οι ταξιανθίες του φυτού χρησιμοποιούνται σαν διακοσμητικά στα σπίτια. Το καφέ μέρος του άνθους αποτελεί το θηλυκό μέρος της ταξιανθίας και στο ξυλώδες μέρος στην άκρη του άνθους αναπτύσσονται τα αρσενικά άνθη.
Τα μακριά φύλλα του φυτού Typha latifolia συλλέγεται και χρησιμοποιείται για «ψάθες». Έτσι η ίδια ονομασία χρησιμοποιείται για αυτά τα φυλλώματα τα οποία συλλέγονται το καλοκαίρι, και ξηραίνονται για 40 με 50 ημέρες, με αργό τρόπο.
Την ψάθα (ή επίσης γνωστή ως ψαθί) τη συναντάμε συχνά σε καρέκλες παραδοσιακού τύπου καφενείου, στο ανώτερο μέρος τους. Παλιότερα έτσι φτιάχνονταν οι περισσότερες καρέκλες. Πλέκεται από ειδικούς τεχνίτες και χρησιμοποιείται για την πλήρωση των κενών του τελάρου. Αυτό στα παλαιότερα χρόνια ονομάζονταν «ψάθωμα καρέκλας καφενείου».[4]
Το ψαθί χρησιμοποιούνταν πολύ περισσότερο στο παρελθόν στα καθίσματα, επίσης στις πλάτες των επίπλων, καθώς επίσης και στα τελάρα από τα καλύμματα των καλοριφέρ που έφτιαχναν. Η τέχνη αυτής της πλεκτικής άνθισε σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, ιδίως σε μέρη που είχαν λίμνες.[5] Στα Ιωάννινα αναφέρεται ότι η ψάθα χρησιμοποιούνταν, τα παλιά χρόνια, ως στρωσίδι και είχε μια ευρεία χρήση στα σπίτια. Οι νοικοκυρές έβαζαν τις ψάθες κάτω από τις κουρελούδες ή τα χαλιά -ελλείψει ξύλινων πατωμάτων τότε- ως ένα θερμομονωτικό υλικό.[6]
Σήμερα, πλέον, λιγότερο χρησιμοποιείται στην πλεκτική ή για άλλες χρήσεις, και είναι μία σπάνια πρώτη ύλη.[7]
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- ↑ «Typha latifolia». Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Jackson, Jeremiah (April 2007). «Removing Arsenic Sustainably». Civil Engineering: 45–55.
- ↑ Jackson, Jeremiah (December 18–20, 2006). «Treatment of Arsenic Contaminated Water Using Aquatic Macrophytes» (στα αγγλικά). An International Perspective on Environment and Water Resources (American Society of Civil Engineers, Environment and Water Resources): New Delhi, India.
- ↑ Σιμωνέτης, Γιάννης Θ. (2001). Γλωσσάρι της Μαστοράντζας. Αθήνα: Εκδόσεις Ξύλο-Έπιπλο. σελ. 473.
- ↑ «Όταν έφτιαχναν ψάθες…». Typos-i.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Dieye, Younouss; Sambou, Vincent; Faye, Mactar; Thiam, Ababacar; Adj, Mamadou; Azilinon, Dorothe (2017-01-01). «Thermo-mechanical characterization of a building material based on Typha Australis». Journal of Building Engineering 9: 142–146. doi:. ISSN 2352-7102.
- ↑ Σκουρτανιώτη, Κατερίνα (27 Ιουνίου 2018). «Γεράσιμος Μηνιάτης «Tερεζής» ο παλιός καρεκλάς του νησιού μας (εικόνες)». InKefalonia. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2022.