Χρονικό του Γαλαξειδίου

Το «Χρονικό του Γαλαξειδίου» είναι μια σύντομη χειρόγραφη περίληψη της ιστορίας του Γαλαξειδίου απο τον 10ο έως τον 17ο αιώνα.

Βρέθηκε το 1864 από τον Γαλαξειδιώτη μεσαιωνοδίφη Κωνσταντίνο Σάθα σε μια κρύπτη στα ερείπια της Βασιλικής Μονής του Σωτήρος. Φέρεται να το είχε γράψει κάποιος ιερομόναχος με το όνομα Ευθύμιος το 1703. Το Χρονικό εκδόθηκε το 1865 με τον τίτλο "Χρονικόν του Γαλαξειδίου" από τον Κ. Σλαθα, που πρόσθεσε εκτενή σχόλια.

Ο τίτλος του χρονικού είναι ο εξής: «Ἱστορία Γαλαξειδίου εὐγαλμένη ἀπὸ παλαιά χερόγραφα, μεμβράνια, σιζίλια, καὶ χρυσόβουλλα αὐθεντικά, ὁπού εὑρίσκονται, καὶ εἶνε καὶ σώζονται εἰς τὸ Βασιλικὸν Μοναστήρι τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, χτισμένο παρά τοῦ ποτὲ αὐθέντη καὶ Δεσπότη Κυρ Μιχαήλ τοῦ Κομνηνοῦ, οὗ αἰωνία ἡ μνήμη. Ἀμήν». Είναι γραμμένο σε ένα τεύχος 20 φύλλων και στο χειρόγραφο αναφέρεται ότι έχει γραφτεί από τον ιερομόναχο Ευθύμιο, το 1703. Το χρονικό, σύμφωνα με τον συγγραφέα του, βασίζεται σε επίσημα έγγραφα καθώς και σε ιστορικά κείμενα, τα οποία δυστυχώς δεν διασώθηκαν. Μέχρι και σήμερα θεωρείται ως μια σπουδαία ιστορική πηγή, ενώ είναι και ενδιαφέρον δείγμα καλλιέργειας της ομιλουμένης γλώσσας με λογοτεχνική αξία, που πηγάζει από το λιτό και επιγραμματικό του ύφος.

Το Χρονικόν του Γαλαξειδίου αναδημοσιεύτηκε το 1914 από τον "Σύνδεσμο των Γαλαξειδιωτών" μαζί με την ιστορία και των γύρω κωμοπόλεων, όπως της Άμφισσας, της Ναυπάκτου, του Λιδωρικίου κ.λπ. Το δε 1944 ο Γεώργιος Βαλέτας το επαναδημοσίευσε.

Το πρωτότυπο χειρόγραφο του Χρονικού περιήλθε στις ανιψιές τού Κωνσταντίνου Σάθα, Αικατερίνη & Ευθυμία Βλασσοπούλου μέχρι το 1967. Τελικά, ύστερα από μια μικρή περιπέτεια, επέστρεψε στις 30 Ιουνίου 1980 στην πατρίδα του. Σήμερα φυλάσσεται σε ειδική προθήκη στο «Ναυτικό Μουσείο Γαλαξειδίου».

Βιβλιογραφία

• Χρονικόν Ανέκδοτον Γαλαξειδίου, ή Ιστορία Αμφίσσης, Ναυπάκτου, Γαλαξειδίου, Λοιδορικίου και των περιχώρων από των αρχαιοτάτων μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. Μετά προλεγομένων και άλλων ιστορικών σημειώσεων, νυν πρώτον εκδίδοντος Κωνσταντίνου Ν. Σάθα, φοιτητού της ιατρικής, εν ω προσήρτηται πραγματεία και πίναξ ανεκδότων νομισμάτων του Μεσαιώνος. Αθήνησιν εκ του τυπογραφείου Ιω. Κασσανδρέως και Σίας, 1865.
• Χρονικόν Ανέκδοτον Γαλαξειδίου, ή Ιστορία Αμφίσσης, Ναυπάκτου, Γαλαξειδίου, Λοιδορικίου και των περιχώρων από των αρχαιοτάτων μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. Μετά προλεγομένων και άλλων ιστορικών σημειώσεων Κωνσταντίνου Ν. Σάθα. Σύνδεσμος Γαλαξειδιωτών, Αθήνα, εκδ. Δημήτριος Μ. Δελή, 1914, 8ο, σελ. η'+244.
• Χρονικό του Γαλαξειδίου. Δημοτικό ιστόρημα του 1703 γραμμένο από τον ιερομόναχο Ευθύμιο Πενταγιώτη. Λογοτεχνική αποκατάσταση Γ. Βαλέτα, Αθήνα, εκδ. Ίκαρος, 1944, 8ο, σελ. 245.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Το Χρονικό του Γαλαξειδίου