Χαντάν Σουλτάνα

Χαντάν Σουλτάν; خندان سلطان
	Αυτοκρατορική σύζυγος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; Βασιλομήτωρ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; Αγνή-Δυναμική Βαλιντέ; Υψηλότερη Kαθοδηγός του Σουλτανάτου; Σεβαστή Βαλιντέ
	Ο Τουρμπές της Χαντάν δίπλα από του Μεχμέτ Γ΄ στην Αγία Σοφία
Βαλιντέ Σουλτάν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Περίοδος	21 Δεκεμβρίου 1603 - 12 Νοεμβρίου 1605 (1 έτη & 10 μήνες)
Προκάτοχος	Σαφιγιέ Σουλτάν
Διάδοχος	Χαλιμέ Σουλτάν
Γέννηση	1574; Βοσνία
Θάνατος	12 Νοεμβρίου 1605 (31 ετών); Τοπ Καπί, Κωνσταντινούπολη, Οθωμανική Αυτοκρατορία
Τόπος ταφής	Κωνσταντινούπολη, Οθωμανική Αυτοκρατορία
Σύζυγος	Μεχμέτ Γ΄
Επίγονοι	Ηγεμόνας Σελίμ; Αχμέτ Α΄
Οίκος	Οσμανιδών (από τον γάμο)
Θρησκεία	Χριστιανισμός, εξισλαμίστηκε μετά τη σύλληψή της
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η Χαντάν Σουλτάν (οθ. τούρκικα:خندان سلطان) (τούρκικα: Handan Sultan, 1574 - 12 Νοεμβρίου 1605)^[1]^[2] ήταν η δεύτερη σύζυγος του σουλτάνου Μεχμέτ Γ΄, μητέρα του Σουλτάνου Αχμέτ Α΄ και Βαλιντέ Σουλτάν από τις 21 Δεκεμβρίου 1603 μέχρι τις 12 Νοεμβρίου 1605.

Ο πλήρης τίτλος της ήταν: Devletlu İsmetlu Handan Valide Sultan Aliyyetü'ş-Şân Hazretleri

Βιογραφικό

Ο σύζυγος της Χαντάν Σουλτάν, Μεχμέτ Γ΄

Γεννήθηκε το 1574 και ήταν από τη Βοσνία. Ήταν Χριστιανή Ορθόδοξη, αλλά εξισλαμίστηκε μετά τη σύλληψή της. Η Σαφιγιέ Σουλτάν, η μητέρα του Μεχμέτ Γ΄, του έδωσε τη Χαντάν ως παλλακίδα, με σκοπό να μειώσει την επιρροή που ασκούσε πάνω του η άλλη του σύζυγος, Χαλιμέ Σουλτάν. Στις 18 Απριλίου 1590 σε ηλικία 16 ετών γέννησε τον τρίτο γιο της Αχμέτ.^[3]

To 1596 πέθανε ο Ηγεμόνας Σουλεϊμάν, ο δεύτερος γιος της Χαντάν Σουλτάν. Το 1597 πέθανε από οστρακιά ο πρωτότοκος γιος του Μεχμέτ Γ΄, ο Ηγεμόνας Σελίμ, ο όποιος ήταν ο πρώτος γιος της Χαντάν Σουλτάν και ως διάδοχος ανακοινώθηκε ο Ηγεμόνας Μαχμούτ, ο γιος της Χαλιμέ Σουλτάν. Η Χαντάν, ξέροντας ότι όταν ο Μαχμούτ γίνει Σουλτάνος θα εκτελέσει τον τρίτο γιο της, Αχμέτ, συμμάχησε με τη Σαφιγιέ με σκοπό να βγάλουν τον Μαχμούτ από τη μέση, όπως και έγινε. Ο θάνατος του ήταν αποτέλεσμα των ιντριγκών της γιαγιάς του, Σαφιγιέ Σουλτάν, η οποία φοβόταν τόσο τη δύναμη και το κύρος του, όσο και την επιρροή της μητέρας του, Χαλιμέ Σουλτάν. Ο Ηγεμόνας Μαχμούτ εκτελέστηκε το 1602 με εντολή του πατέρα του, Μεχμέτ Γ΄.

Βαλιντέ Σουλτάν

Έγινε Βαλιντέ Σουλτάν, όταν ο 13χρονος γιος της Αχμέτ Α΄ ανέβηκε στον θρόνο. Δεδομένου ότι ο γιος της ήταν ακόμη παιδί όταν έγινε Σουλτάνος, η Χαντάν απέκτησε μια ισχυρή θέση αλλά δεν κατάφερε να πετύχει τη δόξα και τη δύναμη την οποία κατείχε η προκάτοχός της, Σαφιγιέ Σουλτάν. Ο Αχμέτ Α΄, ο οποίος είχε την ευφυΐα και την ανεξαρτησία της σκέψης, αναιρούσε εύκολα όλες τις προσπάθειες της μητέρας του για οποιαδήποτε επιρροή σε αυτόν. Πέθανε σε σχετικά νεαρή ηλικία κι έτσι δεν είχε αρκετό χρόνο για να αποκτήσει περισσότερη δύναμη. Το 1603 μπήκε στο χαρέμι η μέλλουσα σύζυγος του γιου της Αχμέτ Α΄, η Μαχπεϊκέρ Κιοσέμ Σουλτάν.

Ο σύγχρονος ιστορικός Ιμπραήμ Πετσεβί αμφισβήτησε τη σοφία της. Η ιστορικός Λέσλι Πιρς επισημαίνει ότι ο Αχμέτ Α΄ είχε μία τάση να αγνοεί τις συμβουλές της. Δεν κατάφερε να έχει επιρροή ή οικονομικούς πόρους, όπως είχαν οι δύο προηγούμενες Βαλιντέ Σουλτάνες: η Σαφιγιέ Σουλτάν και η Νουρμπανού Σουλτάν. Ο μισθός της ήταν μόνο 1.000 Akces ακόμα κι αν ενήργησε ως συν-αντιβασιλέας ως Βαλιντέ Σουλτάν κατά τα δύο πρώτα χρόνια της αντιβασιλείας του γιου της Σουλτάνου Αχμέτ Α ', ενώ η γιαγιά του Σαφιγιέ Σουλτάν έπαιρνε 3.000 Akces κατά την ίδια περίοδο.

Η Χαντάν προσπάθησε να ηγηθεί του κράτους, μαζί με μία πολιτική ομάδα που αποτελούνταν από: τον Μποσνάκ Ντερβίς Μεχμέτ Πασά, τον Χατζί Μουσταφά Αγά (τον επικεφαλής ευνούχο του χαρεμιού), τον Μουσταφά Εφέντι (τον Σεϊχουλισλάμ της Κωνσταντινούπολης) και τον Μεχμέτ Πασά.

Αντιπαράθεση σχετικά με τον Ηγεμόνα Μουσταφά

Μία από τις σημαντικότερες συγκρούσεις ανάμεσα στον Αχμέτ και στη Χαντάν ήταν η απόφαση που πήρε ο Αχμέτ μετά την ενθρόνιση του, σχετικά με τον αδελφό του, Ηγεμόνα Μουσταφά, τον δεύτερο γιο της Χαλιμέ Σουλτάν. Ο Αχμέτ αρνήθηκε να εκτελέσει τον αδελφό του, όπως συνήθιζαν να κάνουν οι Σουλτάνοι μετά την ενθρόνιση τους.

Αυτή η απόφαση πάρθηκε από τον Αχμέτ αφενός γιατί ο θάνατος του Ηγεμόνα Μαχμούτ,του πρώτου γιου της Χαλιμέ,είχε προκαλέσει εντύπωση στον Αχμέτ και αφετέρου γιατί ο Αχμέτ δεν είχε γιους (ήταν μόλις 13 ετών όταν έγινε Σουλτάνος), με αποτέλεσμα σε περίπτωση θανάτου του να διακοπεί η συνέχεια της Οθωμανικής δυναστείας.

Επίσης, ένας άλλος λόγος που δεν εκτελέστηκε ο Μουσταφά ήταν η επιρροή που ασκούσε η Κιοσέμ Σουλτάν στον σύζυγο της, Αχμέτ Α'. Η Κιοσέμ δεν ήθελε μετά τον θάνατο του Αχμέτ να τον διαδεχθεί ο μεγαλύτερος γιος του, Οσμάν Β', διότι πίστευε ότι θα εκτελέσει τους ετεροθαλής αδελφούς του, δηλαδή τους γιούς της Κιοσέμ και του Αχμέτ. Ένα τέτοιο σενάριο υλοποιήθηκε εν μέρει το 1621, όταν μετά τη γέννηση του γιου του,Ηγεμόνα Ομέρ, ο Οσμάν Β΄ διέταξε την εκτέλεση του μεγαλύτερου γιου της Κιοσέμ, Ηγεμόνα Μεχμέτ.Ο Οσμάν Β' ήταν γιος του Αχμέτ και της πρώτης του συζύγου,Μαχφιρούζ Χατιτζέ Σουλτάν

Λίγο μετά την άνοδό του στον θρόνο, η Χαντάν έστελνε στον Αχμέτ τις πιο όμορφες παλλακίδες, ελπίζοντας ότι αν του χαρίσουν έναν γιο, θα άλλαζε την απόφαση για τον αδελφό του. Αλλά οι ελπίδες διαψεύσθηκαν, διότι ενώ ο Αχμέτ είχε αποκτήσει ήδη δύο γιους στα πρώτα δύο χρόνια της βασιλείας του,τον Ηγεμόνα Οσμάν (μελλοντικό Οσμάν Β') και τον Ηγεμόνας Μεχμέτ, ο Μουσταφά παρέμενε ζωντανός.

Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο Αχμέτ πίστευε ότι ο αδελφός του δεν αποτελούσε απειλή για τον θρόνο του, καθώς ήταν ψυχικά άρρωστος. Η Χαντάν επέμενε σχετικά με την εκτέλεση του Μουσταφά, αλλά ο Αχμέτ αποφάσισε μόνο την απομόνωση του στο Καφές, έναν ειδικό χώρο όπου απομονώνονταν τα αρσενικά μέλη της δυναστείας που αποτελούσαν απειλή για τον Σουλτάνο.

Θάνατος

Η Χαντάν Σουλτάν πέθανε στις 12 Νοεμβρίου 1605 στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 31 ετών. Οι πιθανές αιτίες θανάτου είναι πολλές. Υπάρχουν εικασίες ότι πέθανε από έλκος στομάχου, ή ότι δηλητηριάστηκε ή από την Χαλιμέ Σουλτάν ή από τη Σαφιγιέ Σουλτάν ή και από την Κιοσέμ Σουλτάν, την αγαπημένη σύζυγο του γιου της.

Ο γιος της, Αχμέτ, πέθανε μετά από 12 χρόνια το 1617, σε ηλικία 29 ετών. Τον διαδέχθηκε ο ετεροθαλής αδελφός του, Μουσταφά Α΄, ο οποίος ήταν γιος της Χαλιμέ Σουλτάν. Έτσι η Χαλιμέ Σουλτάν διαδέχθηκε την Χαντάν στην θέση της Βαλιντέ Σουλτάν.

Ο πρόωρος θάνατος της Χαντάν και η εξορία της Σαφιγιέ Σουλτάν στο παλιό παλάτι, με εντολή του Αχμέτ Α΄, έδωσαν την ευκαιρία στην Κιοσέμ να ανέλθει στην εξουσία του χαρεμιού και να εξελιχθεί στην πιο ισχυρή γυναίκα στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Παιδιά

Ηγεμόνας Σελίμ (1580-1597)
Φατμά Σουλτάν (1584-1648)
Ηγεμόνας Σουλεϊμάν (1586-1602)
Αϊσέ Σουλτάν (1587-1628)
Αχμέτ Α' (1590-1617)

Παραπομπές

↑ Öztuna, Yılmaz (2005). Devletler ve Hanedanlar. Ankara, TURKEY: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. σελ. 176. ISBN 9789751704696.
↑ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu Mülkün Kadın Sultanları (Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kadınefendiler, Sultanefendiler). Oğlak Yayıncılık. σελ. 219. ISBN 9789753297172.
↑ Peirce, Leslie Penn (1993). The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire . Studies in Middle Eastern history. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-508677-5.

Πηγές

Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire 1993, Oxford University Press, ISBN 0-19-508677-5^[

Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος Σαφιγιέ Σουλτάν	Βαλιντέ Σουλτάν 21 Δεκεμβρίου 1603 - 12 Νοεμβρίου 1605	Διάδοχος Χαλιμέ Σουλτάν

[1] Öztuna, Yılmaz (2005). Devletler ve Hanedanlar. Ankara, TURKEY: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. σελ. 176. ISBN 9789751704696.

[2] Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu Mülkün Kadın Sultanları (Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kadınefendiler, Sultanefendiler). Oğlak Yayıncılık. σελ. 219. ISBN 9789753297172.

[3] Peirce, Leslie Penn (1993). The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire . Studies in Middle Eastern history. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-508677-5.

[1]

[2]

[3]