Οικογένεια (βιολογία)

ταξινομική βαθμίδα της βιολογίας για την κατάταξη των έμβιων όντων
(Ανακατεύθυνση από Υποοικογένεια)

Στη συστηματική ταξινόμηση η Οικογένεια (λατινικά: familia, πληθυντικός familiae) είναι μία από τις οκτώ κύριες ταξινομικές βαθμίδες.[1] Η οικογένεια ταξινομείται μεταξύ της τάξης και του γένους, όπου τάξη ορίζεται το σύνολο των οικογενειών που είναι συγγενείς μεταξύ τους.

The various levels of the scientific classification system.ΕίδοςΓένοςΟικογένειαΤάξηΟμοταξίαΣυνομοταξίαΒασίλειοΕπικράτειαΖωή
The various levels of the scientific classification system.

Η ιεραρχία των οκτώ κύριων ταξινομικών βαθμίδων στην Συστηματική ταξινόμηση. Μία τάξη περιλαμβάνει μία ή περισσότερες οικογένεις. Οι ενδιάμεσες βαθμίδες δεν συμπεριλαμβάνονται στο σχεδιάγραμμα .

Στην ταξινομία, η οικογένεια είναι πιο συγκεκριμένη από την τάξη, αλλά λιγότερο από το γένος. Οι οργανισμοί που ανήκουν στην ίδια οικογένεια έχουν εξελιχθεί από τους ίδιους προγόνους και έχουν σχετικά κοινά χαρακτηριστικά.[2]

Υποδιαίρεση

Επεξεργασία

Οι ταξινομικοί έχουν τη δυνατότητα να υποδιαιρέσουν περαιτέρω μια κύρια ταξινομική βαθμίδα, προσθέτοντας (συνήθως) το πρόθεμα υπο– ή υπερ–, και να χρησιμοποιήσουν δευτερεύουσες ταξινομικές βαθμίδες. Η οικογένεια μπορεί να διαιρεθεί στην ταξινομική βαθμίδα Υποοικογένεια (Subfamilia), η οποία είναι ενδιάμεση βαθμίδα πάνω από το γένος. Αντίστοιχα μία τάξη μπορεί να διαιρεθεί στη δευτερεύουσα ταξινομική βαθμίδα Υπεροικογένεια (Superfamilia), η οποία είναι ενδιάμεση βαθμίδα πάνω από την οικογένεια.[3]

Ζωολογία

Επεξεργασία

Στη Ζωολογία τα ονόματα των οικογενειών τελειώνουν πάντοτε με την ελληνική αρσενική κατάληξη -ίδαι (-idae). Οι υποοικογένεις καταλήγουν σε -ίναι (-inae) ενώ οι υπεροικογένειες καταλήγουν σε -οειδή (-oidea).

Βοτανική

Επεξεργασία

Ο Σουηδός βοτανολόγος Κάρολος Λινναίος χρησιμοποίησε τον όρο οικογένεια (familia) στο σύγγραμμά του με τίτλο «Βοτανική Φιλοσοφία» (1751) για να υποδηλώσει μεγάλες ομάδες φυτών (δέντρα, βότανα, φτέρες, φοίνικες κ.ά.).[2]

Στη Βοτανική οι οικογένειες των φυτών, φυκών, μυκήτων και βακτηρίων, έχουν καταλήξεις στα λατινικά σε -aceae, ενώ οι υποοικογένειες σε -oideae. Και οι δυο καταλήξεις αποδίδονται στα Ελληνικά με την κατάληξη «-οειδή» παρόλο που στα λατινικά η δεύτερη κατάληξη (-oideae) είναι η ελληνική απόδοση της πρώτης (-aceae). Μερικές πηγές, χρησιμοποιούν (αν όχι λανθασμένα) για τις καταλήξεις των οικογενειών στη Βοτανική την κατάληξη «-ίδαι», προφανώς επηρεασμένες από την αντίστοιχη κατάληξη στη Ζωολογία, και παρόλο που ετυμολογικά αυτή η μετάφραση δεν είναι ακριβής.

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  • Ενώ στην λατινοποιημένη τους μορφή τα ελληνικά ονόματα παραμένουν άκλιτα, στην ελληνική κλίνονται όπως κάθε ουσιαστικό.
  • Οι συστηματικές βαθμίδες πάνω από το είδος έχουν πάντοτε μονολεκτικό όνομα (οικογένεια των ελεφάντων = Elephantidae, οικογένεια των σκύλων, λύκων κ.α. = Canidae).[4]

Παραδείγματα

Επεξεργασία
  • Η νυχτοπεταλούδα Αρχιεαρίς η παρθενιάς (Archiearis parthenias) – από τις λέξεις άρχειν + έαρ και παρθένος – ανήκει στην υποοικογένεια των Αρχιεαρινών (Archiearinae), της οικογένειας των Γεωμετριδών (Geometridae), της υπεροικογένειας των Γεωμετροειδών (Geometroidea).
  • Ο άνθρωπος (Homo sapiens) ανήκει στην υποοικογένεια των Ανθρωπινών (Homininae), της οικογένειας των Ανθρωπιδών (Hominidae), της υπεροικογένειας των Ανθρωποειδών (Hominoidea).

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Basic Biology. «Taxonomy». basicbiology.net (στα Αγγλικά). 
  2. 2,0 2,1 Biology Online Dictionary (7 Οκτωβρίου 2019). «Family Definition and Examples». Biology Articles, Tutorials & Dictionary Online (στα Αγγλικά). 
  3. Πουλακάκης Ν. «Ταξινομία και Συστηματική. Ταξινομία» Αρχειοθετήθηκε 2020-09-24 στο Wayback Machine.. Σελίδα 13. Τμήμα Βιολογίας. Πανεπιστήμιο Κρήτης.
  4. Πουλακάκης Ν. «Ταξινομία και Συστηματική. Ονοματολογία» Αρχειοθετήθηκε 2020-09-24 στο Wayback Machine.. Σελίδα 18. Τμήμα Βιολογίας. Πανεπιστήμιο Κρήτης.