Τσιπούρα

Τσιπούρα
	; Sparus aurata ;
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Ζώα (Animalia);
Συνομοταξία:	Χορδωτά (Chordate);
Ομοταξία:	Ακτινοπτερύγια (Actinopterygii);
Τάξη:	Περκόμορφα (Perciformes);
Οικογένεια:	Σπαρίδες (Sparidae);
Γένος:	Σπάρος (Sparus);
Διώνυμο
	Sparus aurata; (Σπάρος ο χρυσόχρους); Λινναίος, 1758
	; Χάρτης κατανομής
Συνώνυμα
	Aurata aurata; (Linnaeus, 1758); Chrysophrys aurata; (Linnaeus, 1758); Chrysophrys aurathus; (Linnaeus, 1758); Chrysophrys auratus; (Linnaeus, 1758); Chrysophrys crassirostris; Valenciennes, 1830; Pagrus auratus; (Linnaeus, 1758); Pagrus auratus; (non Forster, 1801); Sparus auratus; Linnaeus, 1758

Η τσιπούρα (επιστημονική ονομασία: Sparus aurata - Σπάρος ο χρυσόχρους) είναι ψάρι της οικογένειας των Σπαριδών που απαντάται στη Μεσόγειο και στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού. Η τσιπούρα μαζί με το λαβράκι από πλευράς διατροφικής αξίας ανήκουν στα πιο πολύτιμα ψάρια της Μεσογείου, καθώς είναι πλούσια στα λιπαρά οξέα ω-3.^[1] Είναι ένα από τα κύρια ψάρια που εκτρέφονται σε ιχθυοκαλλιέργειες και το πιο εκτροφεύσιμο είδος της Μεσογείου.

Περιγραφή

Η τσιπούρα έχει συνήθως μήκος 35 εκατοστά, αν και έχουν βρεθεί ψάρια με μήκος 70 εκατοστά. Η βαρύτερη τσιπούρα που έχει αλιευθεί είχε βάρος 17,2 κιλά. Η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη ηλικία τσιπούρας σε αιχμαλωσία είναι τα 11 έτη. Έχει ασημένιο χρώμα, με μια χαρακτηριστική μαύρη κηλίδα στο τέλος του βραγχιακού επικαλύμματος. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι και το χρυσό τόξο που ενώνει τα μάτια, πιο έντονο στα ενήλικα ψάρια, και έδωσε στην τσιπούρα το όνομα «χρυσόφρυς». Υπάρχει μια κόκκινη γραμμή στο όριο του κάτω μισού του βραγχιοκαλύμματος. Η τσιπούρα έχει έντονα κυρτό προφίλ, οβάλ και ψηλό σώμα.

Βιολογία

Τσιπούρα στις βορειοδυτικές ακτές της Σαρδηνίας

Η τσιπούρα είναι ένα είδος κοινό στη Μεσόγειο και στην ακτή του Ατλαντικού από τη Μεγάλη Βρετανία ως τη Σενεγάλη. Συναντάται πάνω από αμμώδεις πυθμένες ή πυθμένες με θαλάσσια φανερόγαμα, σε βάθη έως 30 μέτρα, αν και έχουν παρατηρηθεί ενήλικες τσιπούρες σε βάθος 150 μέτρων. Την άνοιξη πλησιάζει σε εκβολές ποταμών και λιμνοθάλασσες. Είναι κυρίως σαρκοφάγα, ενώ περιστασιακά τρέφεται και με φυτά. Προτιμά τα μαλάκια, συμπεριλαμβανομένων των μυδιών και των στρειδιών. Η τσιπούρα σχηματίζει κοπάδια πολυμελή ή ολιγομελή, ενώ κάποιες φορές, μεγάλα θηλυκά άτομα μπορεί να βρεθούν να κυνηγούν μόνα τους για μια περίοδο.

Η τσιπούρα είναι ψάρι ευρύαλο και ευρύθερμο, αντέχει δηλαδή σε μεγάλες μεταβολές αλατότητας και θερμοκρασίας του νερού. Έτσι, μπορεί να ζήσει τόσο στην ανοικτή θάλασσα, όσο και στις εκβολές ποταμών και σε λιμνοθάλασσες. Πέρα από τους αμμώδεις πυθμένες και τα λιβάδια ποσειδωνίας, όπου βρίσκει εύκολα την τροφή της, η τσιπούρα απαντάται σε βραχώδεις πυθμένες που συνορεύουν με τα προαναφερθέντα οικοσυστήματα, ενώ τσιπούρες έχουν βρεθεί και μέσα σε υποθαλάσσια σπήλαια.

Αναπαραγωγή

Οι τσιπούρες είναι πρώτανδρα ερμαφρόδιτα ψάρια, δηλαδή γεννιούνται πρώτα ως αρσενικά και μετά το πέρας περίπου 3 χρόνων κάνουν αναστροφή φύλου και γίνονται θηλυκά. Οι τσιπούρες ενηλικιώνονται σεξουαλικώς ως αρσενικά όταν γίνουν 2 χρονών (μήκος 20-30 εκατοστά, βάρος 350-400 γραμμάρια). Όταν γίνουν 3 χρονών (μήκος 30-40 εκατοστά, βάρος 600 γραμμάρια περίπου) οι τσιπούρες γίνονται θηλυκά. Οι τσιπούρες αναπαράγονται από τον Οκτώβιο μέχρι τον Δεκέμβριο σε λιμνοθάλασσες και δεξαμενές αλμυρού νερού. Κάθε θηλυκό γεννά 20.000 με 80.000 αυγά την ημέρα. Τα ιχθύδια γεννιούνται στα ανοικτά νερά και στη συνέχεια κολυμπούν την άνοιξη μέχρι τα ρηχά νερά, που είναι πιο ασφαλή και όπου η τροφή είναι πιο άφθονη. Μένουν εκεί μέχρι τον Οκτώβριο. Μετά ενσωματώνονται στο αρχικό κοπάδι, λαμβάνουν μέρος στην αναπαραγωγή και θα το ακολουθούν στις μετακινήσεις του. Κάτι αξιοσημείωτο για την τσιπούρα είναι ότι ενώ μπορεί να είναι σε διαδικασία αλλαγής φύλου από αρσενικό σε θηλυκό, μπορεί να τη διακόψει και να ξαναπαραγάγει σπέρμα για την ερχόμενη αναπαραγωγική περίοδο.

Εκτροφή

Η τσιπούρα είναι το κύριο εκτροφεύσιμο ψάρι της Μεσογείου. Όσον αφορά το 2010, η εκτροφή τσιπούρας απέφερε κέρδη 831.355 εκατομμυρίων δολλαρίων ΗΠΑ, με την παραγωγή περίπου 142.500 τόνων ψαριών.^[2] Η κύρια μέθοδος εκτροφής τσιπούρας στη Μεσόγειο είναι σε πλωτούς ή υποβρύχιους ή ημικαταδυόμενους ιχθυοκλωβούς. Ιχθύδια εισάγονται στους κλωβούς όταν έχουν βάρος 10 γραμμάρια και φτάνουν στο εμπορεύσιμο βάρος σε περίπου έναν χρόνο. Η γρήγορη ανάπτυξη της παραγωγής στους πλωτούς ιχθυοκλωβούς έχει επιτρέψει την ανάπτυξη του τομέα και τη μείωση των τιμών, όμως σήμερα τα περιθώρια κέρδους είναι μικρά και η παραγωγή μεγάλη.^[3]

Πέρα από τους ιχθυοκλωβούς, υπάρχουν και άλλοι τρόποι εκτροφής. Στην Ισπανία χρησιμοποιούνται χερσαίες δεξαμενές χωρητικότητας 200 με 3.000 τετραγωνικών μέτρων, γνωστές ως εστέρος (esteros). Αυτός ο τρόπος εκτροφής απαιτεί συνεχή χορήγηση οξυγόνου στο νερό της δεξαμενής. Τέλος, μπορεί να γίνει εκτατική ή ημιεκτατική εκτροφή σε παράκτιες λιμνοθάλασσες, στις οποίες η ιχθυοπυκνότητα είναι μικρή.^[3]

Παραπομπές

↑ Ψάρι Ιχθυοκαλλιέργειας^{[νεκρός σύνδεσμος]} Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών (ΣΕΘ). Ανακτήθηκε την 4 Σεπτεμβρίου 2012
↑ «Global Aquaculture production for Sparus aurata». FAO Fishery Statistic. FAO. 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2013.
↑ ^3,0 ^3,1 Τσιπούρα - Συστήματα Εκτροφής^{[νεκρός σύνδεσμος]} ΣΕΘ. Ανακτήθηκε την 5 Σεπτεμβρίου 2012

Πηγές

Τσιπούρα, Greekdivers magazino
Τσιπούρα^{[νεκρός σύνδεσμος]}, Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών
fishbase Sparus aurata

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sparus aurata στο Wikimedia Commons
Λεξιλογικός ορισμός του τσιπούρα στο Βικιλεξικό

[1] Ψάρι Ιχθυοκαλλιέργειας^{[νεκρός σύνδεσμος]} Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών (ΣΕΘ). Ανακτήθηκε την 4 Σεπτεμβρίου 2012

[2] «Global Aquaculture production for Sparus aurata». FAO Fishery Statistic. FAO. 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2013.

[ΣΕΘεκ-3] 3,0 ^3,1 Τσιπούρα - Συστήματα Εκτροφής^{[νεκρός σύνδεσμος]} ΣΕΘ. Ανακτήθηκε την 5 Σεπτεμβρίου 2012

[1]

[2]

[3]