Τζιχούτη

O Τζιχούτη υπήρξε στρατηγός του αρχαίου Αιγύπτιου βασιλιά Τούθμωση Γ' (περ. βασιλείας 1479–1425 π.Χ.) της 18ης Δυναστείας. Είναι γνωστός ως ο πρωταγωνιστής της περιπέτειας της Κατάληψης της Ιόππης. Στις σύγχρονες αιγυπτιακές πηγές ο Τζιχούτη φέρει τους εξής τρεις τίτλους: Γραφέας του Βασιλέως, Επιτηρητής των Στρατευμάτων (Στρατηγός) και Επιτηρητής (Στρατηγός) των Bορείων Ξένων Χωρών.

Τζιχούτη Στρατηγός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	15ος αιώνας π.Χ.
Θάνατος	15ος αιώνας π.Χ. Σακκάρα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Αξιωματούχος του Φαραώ Τούθμωση Γ΄
Γνωστός για	Κατάληψη της Ιόππης
Σημειώσεις
Τόπος ταφής: Σακκάρα
Σχετικά πολυμέσα

Χρυσή φιάλη από τον τάφο του Τζιχούτη. Μουσείο Λούβρου.

Βιογραφία

Αλαβάστρινο αγγείο από τον τάφο του Τζιχούτη. Μουσείο Λούβρου.

Ο Τζιχούτη είναι γνωστός μέσα από δύο πηγές. Η πρώτη, είναι ο ασύλητος τάφος του που βρέθηκε το 1824 στη Σακκάρα και η δεύτερη είναι μία αιγυπτιακή ιστορία που ονομάζεται η Κατάληψη της Ιόππης (Γιάφα) στην οποία είναι ο βασικός ήρωας.

Η αιγυπτιακή αυτή αφήγηση διατηρείται σε πάπυρο που σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο (ΕΑ 10060). Η πόλη Ιόππη (Joppa) είχε επαναστατήσει εναντίον της κυριαρχίας του Tούθμωση Γ' και o φαραώ απάντησε αποστέλλοντας στρατεύματα υπό τη διοίκηση του Τζιχούτη, ώστε να επανακτήσει τον έλεγχο της πόλης. Ο Τζιχούτη αρχικά έδρασε διπλωματικά, καλώντας σε διαπραγμάτευση ή συνομιλία τον αρχηγό των εξεγερμένων της Ιόππης, σε μία τοποθεσία έξω από τα τείχη. Μόλις οι δύο αρχηγοί έμειναν μόνοι, ο Τζιχούτη επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στον αντίπαλό του, χτυπώντας τον στο πρόσωπο και αιχμαλωτίζοντάς τον. Μετά από αυτό, ο Τζιχούτη αποφάσισε να κερδίσει τον έλεγχο της πόλης με τέχνασμα. Ισχυρίστηκε ότι είχε ηττηθεί από τους επαναστατημένους και ότι τώρα έστελνε τον "φόρο" του στους κατοίκους της Ιόππης. Ο φόρος αυτός ήλθε υπό τη μορφή διακοσίων καλαθιών τα οποία παραδόθηκαν στην Ιόππη ως μία συμβολική προσφορά ειρήνης εκ μέρους του Τζιχούτη. Οι κάτοικοι της Ιόππης όμως αγνοούσαν ότι καθένα από αυτά τα καλάθια έκρυβε από έναν στρατιώτη του Τζιχούτη στο εσωτερικό του.

Ο διοικητής της Ιόππης που έπεσε θύμα της πανουργίας του Τζιχούτη, μετέφερε τα καλάθια με τους στρατιώτες εντός των τειχών της πόλης. Οι στρατιώτες του Τζιχούτη δεν άργησαν να πεταχτούν ξαφνικά έξω από τα καλάθια και να καταλάβουν την πόλη και τους κατοίκους της. Έτσι, η αιγυπτιακή αφήγηση της κατάληψης της Ιόππης παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Δούρειου Ίππου στην Τροία, η οποία υποθετικά διαδραματίστηκε περίπου δύο αιώνες αργότερα στην Τροία. Με την Ιόππη να έχει πια επιστρέψει και πάλι στον αιγυπτιακό έλεγχο, ο Τζιχούτη έστειλε επιστολή στον βασιλιά του, Tούθμωση Γ', αναφέροντας τον θρίαμβό του:

" Να είσαι χαρούμενος!.. επειδή ο Άμων, ο θεός σου, σου χάρισε την εξέγερση της Ιόππης και όλους τους κατοίκους της και την ίδια την πόλη. Στείλε άνδρες για να τους πάρουν από εδώ ως αιχμάλωτους, για να μπορέσεις να γεμίσεις το σπίτι του πατέρα σου Άμων-Ρα, του Βασιλιά των Θεών, με άνδρες και γυναίκες σκλάβους, που έχουν πέσει στα πόδια σου προσκυνώντας σε παντοτινά".

Ο Στρατηγός Τζιχούτη ως ιστορικό πρόσωπο

Χρυσό βραχιόλι από τον τάφο του Τζιχούτη. Rijksmuseum Van Oudheden, Λέιντεν.

Ο Τζιχούτη δεν ήταν φανταστικό πρόσωπο. Το χειμώνα του 1824, ο Μπερναντίνο Ντροβέττι (Bernardino Drovetti) ανακάλυψε τον πλήρως άθικτο τάφο του στη Σακκάρα. Την εποχή εκείνη η Αιγυπτιολογία έκανε τα πρώτα της βήματα και μόνο ελάχιστες ανασκαφικές σημειώσεις κρατήθηκαν. Σήμερα υπάρχουν μόνο σύντομες περιγραφές του ευρήματος, που έχουν σωθεί στα αρχαιολογικά αρχεία. Τα ευρήματα του τάφου πωλήθηκαν σε διαφορετικές μουσειακές συλλογές, σε ολόκληρο τον κόσμο και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δυνατό να αποδοθούν με βεβαιότητα στον τάφο του Djehuty μόνο εφόσον φέρουν το όνομά του. Στα αντικείμενα που βρέθηκαν στον τάφο του στρατηγού συμπεριλαμβάνονται μία φιάλη από ατόφιο χρυσάφι και μία ασημένια, που βρίσκονται σήμερα στο Λούβρο, τέσσερα κανωπικά αγγεία που φιλοξενούνται στην Φλωρεντία, ο σκαραβαίος φυλακτό (σκαραβαίος της καρδιάς), ένα χρυσό βραχιόλι στη συλλογή του Rijksmuseum του Λέιντεν και το εγχειρίδιο του Τζιχούτη στο Ντάρμστατ. Δεν είναι τίποτα γνωστό για τη λάρνακα και την μούμια του Τζιχούτη, παρόλο που ο Ντροβέττι τα αναφέρει συνοπτικά.

Θεωρείται επίσης πως το δακτυλίδι του Άσμπερνχαμ, το οποίο είναι "μία από τις εντυπωσιακότερες δημιουργίες της αιγυπτιακής κοσμηματοτεχνίας που έχει προστεθεί στην εθνική συλλογή [του Βρετανικού Μουσείου] εδώ και πολλά χρόνια", προέρχεται από την ταφή του στρατηγού Τζιχούτη. Αρχικά, το δακτυλίδι αγοράστηκε από τον κόμη του Άσμπερνχαμ (George Ashburnham, 3rd Earl of Ashburnham) στο Κάιρο, το 1825, πιθανόν από τα ευρήματα των ανασκαφών που διεξήχθησαν από τον Ντροβέττι στη Σακκάρα και ενώ τάφος του Τζιχούτη είχε μόλις ανακαλυφθεί το προηγούμενο έτος. Αυτό το δαχτυλίδι με την ορθογώνια περιστρεφόμενη σφενδόνη ζυγίζει 35,8 γραμμάρια, ενώ και στις δύο όψεις του φέρει επιγραφές οι οποίες αναφέρουν:

"Αυτός (ο Τζιχούτη) που προστατεύουν οι δύο Μεγάλες Θεές, αυτός που σπέρνει τον τρόμο σε όλα τα εδάφη" και

"Menkheperre (Τούθμωση Γ'), αγαπημένε της (θεάς) Πτα, με το ακτινοβόλο σου πρόσωπο".

Καθώς η μελέτη της Christine Lilyquist για την χρυσή φιάλη του Djehuty και άλλα ταφικά κτερίσματα, έδειξε πως ο Djehuty είναι πιθανό να έχει ενταφιαστεί στη Σακκάρα και όχι στις Θήβες, όπως εθεωρείτο αρχικά, θα μπορεί να αποδειχθεί πως το δαχτυλίδι του Ashburnham προήλθε από τους θησαυρούς αυτού του τάφου.

Η χρυσή φιάλη του Τζιχούτη που βρίσκεται στο Λούβρο Αρχειοθετήθηκε 2019-04-23 στο Wayback Machine. φέρει επιγραφή που τεκμηριώνει πως πρόκειται για δώρο του Thutmose ΙΙΙ προς τον στρατηγό του:

"Δωρίζεται με τη βασιλική χάρη του Menkheperre [Τούθμωση Γ'], Βασιλέα της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου, στην εξοχότητα αυτού του ευγενούς, του αγαπημένου του θεού, ανθρώπου της εμπιστοσύνης του βασιλιά σε όλες τις ξένες χώρες και στα νησιά που βρίσκονται μέσα στη θάλασσα, σε αυτόν που γεμίζει τις αποθήκες με lapis lazuli, ασήμι και χρυσάφι, τον στρατηγό...[και] τον βασιλικό γραφέα Τζιχούτη".

Ο Σκαραβαίος της Καρδιάς της Χατνεφέρ [1], μητέρας του Senenmut, αξιωματούχου την περίοδο βασιλείας της Hatshepsut. Τα φυλακτά αυτά τοποθετούνταν στις μούμιες στο μέρος της καρδιάς και έφεραν επιγραφές με αποσπάσματα από το Βιβλίο των Νεκρών, τα οποία την παρακαλούσαν να μην στραφεί εναντίον του νεκρού ιδιοκτήτη της κατά την στιγμή της Κρίσεως μπροστά στους Θεούς.[2] Παρόμοιος σκαραβαίος είχε τοποθετηθεί και στη μούμια του Τζιχούτη.

Λογοτεχνία

• C. Lilyquist: The Gold Bowl Naming General Djehuty: A Study of Objects and Early Egyptology, In: Metropolitan Museum Journal, Vol. 23, 1988 (1988), pp. 5–68
• N. Reeves: The Ashburnham ring and the burial of General Djehuty: In: Journal of Egyptian Archaeology 79 (1993), pp. 259–261

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• 1. Tripod.com, Ο Στρατηγός Τζιχούτη
• 2. Βρετανικό Μουσείο, Πάπυρος EA10060
• 3. Βρετανικό Μουσείο, Το δαχτυλίδι του Άσμπερνχαμ
• 4. The Global Egyptian Museum, Ο σκαραβαίος της καρδιάς του Τζιχούτη.
• 5. The Global Egyptian Museum, Χρυσά βραχιόλια του Τζιχούτη.
• 6. Μουσείου Λούβρου, Η φιάλη του Τζιχούτη Αρχειοθετήθηκε 2019-04-23 στο Wayback Machine..
• 7. Μητροπολιτικό Μουσείο, Ο Σκαραβαίος της Καρδιάς της Χατνεφέρ