Άννα Ταμπάκη

Η Άννα Ταμπάκη (Πειραιάς, 14 Ιανουαρίου 1952) είναι Ελληνίδα πανεπιστημιακός, συγγραφέας και φιλοξενούμενη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών

Άννα Ταμπάκη
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Άννα Ταμπάκη (Ελληνικά)
Γέννηση	1952 Πειραιάς
Υπηκοότητα	Ελλάδα
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ιδιότητα	συγγραφέας, διδάσκων πανεπιστημίου και ακαδημαϊκός
Διδακτορικός καθηγητής	Ελένη Μπιμπίκου - Αντωνιάδη
δεδομένα ()

Βιογραφικά Στοιχεία

Η Άννα Ταμπάκη γεννήθηκε στον Πειραιά. Έχει επτανησιακή καταγωγή από πατέρα και μητέρα και προπάτορες που εγκαταστάθηκαν στον κεντρικό Πειραιά στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο πατέρας της Γεώργιος Ταμπάκης, πλοίαρχος του Εμπορικού Ναυτικού, καταγόταν από τα Κύθηρα, ενώ η μητέρα της Ελπινίκη-Νικούλα, το γένος Νικολάου Κονταρή, καταγόταν από το Βαθύ της Ιθάκης.

Πραγματοποίησε τις εγκύκλιες σπουδές της στη Σχολή Αλεξοπούλου και εν συνεχεία φοίτησε στην Ελληνο-Γαλλική Σχολή Πειραιώς «Jeanne d’Arc». Σπούδασε Ελληνική και Γαλλική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1970-1974). Με υποτροφία της Γαλλικής Κυβερνήσεως (1975-1978) πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές σε γαλλικά πανεπιστήμια (Université de Clermont II - νυν Université Blaise Pascal, Paris IV-Sorbonne). Στο Clermond-Ferrand παρακολούθησε τα σεμινάρια του Michel Lioure και του Paul Viallaneix. Στο Paris III παρακολούθησε ως ελεύθερη ακροάτρια μαθήματα συγκριτικής φιλολογίας των René Étiemble & Jacques Voisime, και στην École des Hautes Études en Sciences Sociales (EHESS) σεμινάρια θεωρίας και κοινωνιολογίας της λογοτεχνίας. Υπήρξε επίσης μεταπτυχιακή υπότροφος του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης». Είναι διδάκτωρ ιστορίας και πολιτισμών της École des Hautes Études en Sciences Sociales (Παρίσι).

Στη Σορβόννη υπήρξε μαθήτρια του Κ. Θ. Δημαρά στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο. Ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή με την Ελένη Αντωνιάδη.

Σταδιοδρομία

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα εργάσθηκε για την περίοδο 1980-2000 ως ερευνήτρια στο Kέντρο (σήμερα Τομέας) Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Έλαβε μέρος σε πολλά ερευνητικά προγράμματα (καταγραφή βιβλιοθηκών, αποδελτίωση προεπαναστατικού τύπου, έκδοση αρχειακού υλικού, ανάπτυξη βάσεων δεδομένων), σε επιστημονικές ανταλλαγές και διακρατικές συμφωνίες, καλλιεργώντας ιδιαιτέρως επαφές με τις χώρες της Νοτιο-ανατολικής Ευρώπης.

Εστίασε τα ενδιαφέροντά της στον 18ο και 19ο αιώνα και μελέτησε ζητήματα της ιστορίας του τύπου, της ιστορίας των ιδεών, ενώ για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα επικέντρωσε την έρευνά της στη μελέτη των μεταφράσεων (ιστορία και θεωρία) – υπήρξε για το διάστημα 1997 με 2012 επιστ. Υπεύθυνη του ερευνητικού προγράμματος «Νεοελληνικές Μεταφράσεις». Ιδρυτικό μέλος του «Σεμιναρίου Συγκριτικής Γραμματολογίας και Ιστορίας των Ιδεών» (2000), το οποίο απορροφήθηκε βαθμιαία στον Τομέα Γραμματολογίας του ΤΝΕ, διατηρεί ως σήμερα την ιδιότητα της Φιλοξενούμενης Ερευνήτριας και συνεργάζεται με τον ως άνω τομέα.

Στην αρχή της ακαδημαϊκής της σταδιοδρομίας δίδαξε Ιστορία του Νεοελληνικού Θεάτρου στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών (1995-2000). Το 1999 εξελέγη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου υπηρέτησε στη βαθμίδα του Καθηγητή από το 2004 ως την αφυπηρέτησή της, το 2019, οπότε και έλαβε τον τίτλο της Ομότιμης Καθηγήτριας. Δίδαξε ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου, ευρωπαϊκή δραματολογία και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Θεατρική μετάφραση: θεωρία και πράξη». Από το 2007 ήταν μέλος της Επιτροπής Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΤΘΣ και από το φθινόπωρο του 2009 ως τον Σεπτέμβριο του 2014 είχε τη Διεύθυνσή του. Διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος την περίοδο 2015 (Νοέμβριος) με 2017 (Δεκέμβριος).

Την ερευνητική της δραστηριότητα συνέχισε και στο πλαίσιο του ΕΚΠΑ, όπου ανέλαβε πολλά ερευνητικά προγράμματα στο πλαίσιο του προγράμματος «Καποδίστριας» και την επιστημονική ευθύνη δυο προγραμμάτων Αριστείας: Ι. 2012-2015 (Θαλής), «Πολιτισµικές διαµεσολαβήσεις και διαµόρφωση του ‘εθνικού χαρακτήρα’ στον περιοδικό τύπο του 19ου αιώνα (Χρυσαλλίς)» / ‘Cultural transfer and ‘national character’ in nineteenth century Greek periodicals (Chrysallis)’ και ΙΙ. 2014-2015 («ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΙΙ», ΕΣΠΑ), «ARCH», «Αρχειακή έρευνα και πολιτιστική κληρονοµιά. Το θεατρικό αρχείο της Socìetas Raffaello Sanzio/Archival Research and Cultural Heritage. The Theatre Archive of Socìetas Raffaello Sanzio».

Την περίοδο από το 2003 (ίδρυση του Τμήματος) ως το 2009, υπήρξε μέλος της Προσωρινής Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών που εδρεύει στο Ναύπλιο (Σχολή Καλών Τεχνών) του Παν/μίου Πελοποννήσου. Συνἐβαλε, μεταξύ πολλών άλλων, στη διαμόρφωση του προγράμματος σπουδών του και της φυσιογνωμίας του.

Συνεργάστηκε επίσης με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο ως κριτική αναγνώστρια του εγχειριδίου της ιστορίας της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2010-2019 δίδαξε ως Σύμβουλος-Καθηγήτρια στη θεματική ενότητα «Ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου»..

Επιστημονικά ενδιαφέροντα - Δραστηριότητα

Στο έργο της έχει φωτίσει θέματα ιστορίας των ιδεών και πολιτισμικών διαμεσολαβήσεων στον χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης από την περίοδο του πρώιμου Διαφωτισμού ως το τέλος του 19ου αιώνα. Εμμένει σε θέματα υβριδισμού των λογοτεχνικών ειδών και στη σημαίνουσα θέση της μεταφραστικής διαδικασίας (χειρόγραφης και έντυπης) στην εν λόγω περίοδο. Στον τομέα της δραματουργίας, στον οποίο αφιέρωσε μεγάλο μέρος της έρευνάς της από τη δεκαετία του ´80, εστιάζει την προσοχή της σε θέματα ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου και πρόσληψης των ιδεολογικών και αισθητικών ρευμάτων, καθώς και σε ζητήματα συγκριτικής δραματολογίας, ενώ τα τελευταία χρόνια μετατόπισε το ενδιαφέρον της και προς τον 20ό, κυρίως στο πεδίο που άπτεται της μεταφραστικής διαδικασίας.

Έχει δημοσιεύσει μόνη ή σε συνεργασία πολλά αυτοτελή έργα (μονογραφίες και συλλογικά έργα). Μελέτες της (σε ελληνική, γαλλική, αγγλική γλώσσα, και ένιες στην ιταλική, ισπανική και πολωνική), έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα ελληνικά και διεθνή περιοδικά (Études Balkaniques, Revue des Études Sud-Est Européennes, Synthésis, Neohelicon, Studies on Voltaire and the 18th century, Journal of Modern Greek Studies, κ.ά.) και συλλογικούς τόμους. Έχει συντάξει τα λήμματα για τον Κ.Θ.Δημαρά και τον νεοελληνικό Διαφωτισμό στην Encyclopedia of Greece and the Hellenic Tradition (Λονδίνο-Σικάγο 2000) και για τον νεοελληνικό Διαφωτισμό στην Encyclopedia of the Enlightenment, επιμ. Alan Charles Kors (Oxford University Press 2003). Έχει επίσης δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό βιβλιοκρισιών, δοκιμίων και βιβλιοπαρουσιάσεων και έχει συμμετάσχει σε πολιτιστικά ενθέματα έγκριτων εφημερίδων (Το Βήμα, Ελευθεροτυπία, Η Καθημερινή). Το έργο της έχει αποτιμηθεί θετικά (μέσα από πολλές βιβλιοκρισίες και βιβλιοπαρουσιάσεις) από έγκυρους Έλληνες και ξένους μελετητές. καθώς και μέσα από ένα πλήθος ετεροαναφορών.

Έχει δώσει διαλέξεις και σεμινάρια σε επιστημονικούς φορείς και πανεπιστήμια του εσωτερικού και του εξωτερικού, έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμα διεθνή Συνέδρια, έχει διοργανώσει ειδικές θεματικές συνεδρίες, Στρογγυλά Τραπέζια και διεθνή Συμπόσια. Έχει συμμετάσχει στο πρόγραμμα ανταλλαγών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με το CNRS της Γαλλίας και έχει συνεργαστεί σε διεθνή επιστημονικά δίκτυα όπως της European Science Foundation και της Association Internationale de Littérature comparée. Είναι μέλος πολλών επιστημονικών Εταιρειών, στις περισσότερες από τις οποίες έχει διατελέσει και μέλος του Δ.Σ.: μεταξύ άλλων του «Ομίλου Μελέτης Ελληνικού Διαφωτισμού» (ΟΜΕΔ), της «Ελληνικής Επιτροπής Σπουδών Νοτιο-ανατολικής Ευρώπης», της «Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας» (και αρκετά χρόνια μέλος της Σ.Ε. του περιοδικού της οργάνου Σύγκριση/Comparaison), και της «Société Voltaire», της οποίας είναι Membre correpospondant του Δελτίου (Bulletin) που εκδίδει. 2015 - : Μέλος του International Advisory Board του ηλεκτρονικού περιοδικού Colloquia Comparativa Litterarum.

Εργογραφία

Αυτοτελώς

• (σε συνεργασία με τη Ρωξάνη Αργυροπούλου), Τα Ελληνικά προεπαναστατικά περιοδικά. Ευρετήρια Γ' "Ειδήσεις διά τα ανατολικά μέρη", 1811, "Ελληνικός Τηλέγραφος", 1812-1836, "Φιλολογικός Τηλέγραφος", 1817-1821, Αθήνα, Kέντρον Νεοελληνικών Ερευνών E.I.E., 1983 (http://files.ekt.gr/n010270.pdf ).
• Ο Μολιέρος στη φαναριώτικη παιδεία. Τρεις χειρόγραφες μεταφράσεις, «Τετράδια Εργασίας 14», Αθήνα, KNE/ EIE, 1988.
• (σε συνεργασία με τον Φλορίν Μαρινέσκου και τη Georgeta Penelea-Filitti) Centre de Recherches Néohelléniques F.N.R.S. — Académie Roumaine. Institut d'Histoire "N.Iorga", Documents Gréco-roumains. Le fonds Mourouzi d’Athènes. Volume présenté par les soins de: Florin Marinescu, Georgeta Penelea-Filitti, Anna Tabaki, Athènes- Bucarest 1991.
• (εκδ.) Δημοσθένης Μισιτζής, Ο Φιάκας - Ο Δούξ της Βλακείας. Εισαγωγή-επιμέλεια: Άννα Ταμπάκη, Αθήνα, Δωδώνη, σειρά «Νεοελληνική Θεατρική Βιβλιοθήκη», 1992.
• Η Νεοελληνική Δραματουργία και οι δυτικές της επιδράσεις (18ος -19ος αι). Mία συγκριτική προσέγγιση. Αθήνα, Εκδ. Αφοί Τολίδη, σειρά «Θεατρική Έρευνα 2», 1993.
• Nέος Ανάχαρσις. Εισαγωγή - Επιμέλεια - Σχόλια: Άννα Ταμπάκη, Αθήνα, Βουλή των Ελλήνων, σειρά «Pήγα Βελεστινλή Άπαντα τα Σωζόμενα» , τόμος Δ', 1η έκδ. 2000.
• Le théâtre néohellénique. Genèse et formation. Ses composantes sociales, idéologiques et esthétiques, Diffusion Septentrion, Presses Universitaires, Thèse à la carte, Λίλλη 2001.
• Ηθικός Τρίπους. Εισαγωγή [και Γλωσσάριο]: Άννα Ταμπάκη, Φιλολογική Επιμέλεια: Ines Di Salvo, Αθήνα, Βουλή των Ελλήνων, <σειρά «Pήγα Βελεστινλή Άπαντα τα Σωζόμενα»>, τόμος Γ', 1η έκδ. 2000.
• (σε συνεργασία με τη Στέση Αθήνη), (εκδ.), Μετάφραση και διαπολιτισμικές σχέσεις/Translation and Intercultural Relations. [Πρακτικά] B' Διεθνές Συνέδριο Ταυτότητα και Ετερότητα στη Λογοτεχνία, 18ος-20ός αι. / [Proceedings] Second International Congress Identity and Alterity in Literature, 18th-20th c., Tόμος Γ', Αθήνα, Δόμος, 2001.
• (σε συνεργασία με τη Δέσποινα Προβατά), (επιμ.), Bίκτωρ Ουγκώ (1802-1885). Ο ρομαντικός συγγραφέας, ο οραματιστής στοχαστής, ο φιλέλληνας. 200 χρόνια από τη γέννησή του, σειρά «Επιστήμης Κοινωνία». Ειδικές Μορφωτικές Εκδηλώσεις, Αθήνα, EIE, 2002.
• (σε συνεργασία με τον Γεώργιο Λεοντσίνη), Kύθηρα: Mύθος και Πραγματικότητα. A’ Διεθνές Συνέδριο Κυθηραϊκών Μελετών (20-24 Σεπτεμβρίου 2000). Tόμοι A’-E’, Γενική Επιμέλεια: Αθανασία Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη. Tόμος E’, Συμβολικά Kύθηρα, Ελεύθερο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2003.
• Περί νεοελληνικού Διαφωτισμού. Ρεύματα ιδεών και δίαυλοι επικοινωνίας με τη δυτική σκέψη, Αθήνα, Εκδόσεις Ergo, 2004.
• (σε συνεργασία με τον Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη), Greek Romanian Relations. Interculturalism and National Identity / Relations Gréco-roumaines. Interculturalité et identité nationale. Αθήνα, KNE/EIE, 2004.
• Το Νεοελληνικό θέατρο (18ος-19ος αι.). Ερμηνευτικές προσεγγίσεις, Δίαυλος, Αθήνα, 2005.
• (εκδ.), Tendances actuelles de la Littérature comparée dans le Sud-Est de l’Europe / Contemporary Trends of Comparative Literature in South-Eastern Europe. «Τετράδια εργασίας 29», Séminaire de Littérature Comparée et d’ Histoire des Idées / Seminar on Comparative Literature and History of Ideas, Ιnstitut de Recherches Néohelléniques, Fondation Nationale de la Recherche Scientifique, Αθήνα 2006.
• (σε συνεργασία με τον Γιώργο Κεχαγιόγλου), Μιχαήλ Τσερβάντες, Ο επιτήδειος ευγενής δον Κισότης της Μάντσας. Η πρώτη γνωστή ελληνική μετάφραση έργου του Cervantes (τρίτη δεκαετία του 18ου αιώνα;). Σειρά Πηγές της Νεοελληνικής Γραμματείας και Ιστορίας -1, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 99, Αθήνα 2007.
• Ζητήματα συγκριτικής γραμματολογίας και ιστορίας των ιδεών. Εννέα μελέτες, Εκδόσεις Ergo, Αθήνα 2008.
• (σε συνεργασία με τον Βάλτερ Πούχνερ), First International Conference Theatre and Theatre Studies in the 21st Century (Athens, 28 September – 1 October 2005). Proceedings / Premier Congrès International Théâtre et études théâtrales au seuil du XXIème siècle (Athènes, 28 septembre – 1er octobre 2005), Actes. Ergo, Athens 2010.
• (σε συνεργασία με τον Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη), Greek Bulgarian Relations in the Age of National Identity Formation / Relations Gréco–bulgares à l’ère de la formation des identités nationales, INR/NHRF, Athens 2010.
• (συντονισμός της έκδοσης) Cornelia Papacostea-Danielopolu, Οι ελληνικές κοινότητες στη Ρουμανία τον 19ο αιώνα. Μετάφραση Νικόλαος Διαμαντόπουλος. Βιβλιογραφικό επίμετρο Σοφία Ματθαίου, ΙΝΕ/ΕΙΕ, αρ. 116, σειρά «Βιβλιοθήκη Ιστορίας των Ιδεών -8», Αθήνα 2010.
• Despre Iluminismul neoelen. Curente de idei şi canale de comunicare cu gândirea occidentală. Μετάφραση Elena Lazăr, Editura Omonia, Βουκουρέστι 2015, 214 σελ. [Μετάφραση του βιβλίου Περί νεοελληνικού Διαφωτισμού. Ρεύματα ιδεών και δίαυλοι επικοινωνίας με τη δυτική σκέψη, Αθήνα 2004].
• Συνάντηση Νέων Ερευνητών. Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19ου αιώνα. Ερευνητικά ζητήματα - Πορίσματα της έρευνας. Πρακτικά. Επιμέλεια: Άννα Ταμπάκη - Μαρία Σεχοπούλου, Αθήνα 2015.
• Άννα Ταμπάκη – Μαρία Σπυριδοπούλου – Αλεξία Αλτουβά, Ιστορία και Δραματολογία του Ευρωπαϊκού θεάτρου. Από την Αναγέννηση στον 18ο αιώνα, Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, Αθήνα 2015. https://repository.kallipos.gr/pdfviewer/web/viewer.html?file=/bitstream/11419/2928/5/00_master_document.final-KOY.pdf Αρχειοθετήθηκε 2022-01-22 στο Wayback Machine.
• Επιστημονικό Συμπόσιο Μετάφραση και περιοδικός τύπος στον 19ο αιώνα. Πρακτικά. Επιμέλεια: Άννα Ταμπάκη - Αλεξία Αλτουβά, Αθήνα 2016.
• Ελληνικότητα και ετερότητα: Πολιτισμικές διαμεσολαβήσεις και ‘εθνικός χαρακτήρας’ στον 19ο αιώνα. Πρακτικά Συμποσίου. Επιμέλεια: Άννα Ταμπάκη - Ουρανία Πολυκανδριώτη, Αθήνα 2016, τ. Α΄, (http://www.chrisalis.eu/images/tomos_a/files/assets/basic-html/page-1.html#), τ. Β΄. (http://www.chrisalis.eu/images/tomos_b/files/assets/basic-html/page-1.html#). Συνεργασία με το ΙΙΕ του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και με επιχορήγηση από το Εργαστήριο Αριστείας LABEX TransferS =ENS [École Normale Supérieure] που διευθύνει ο Michel Espagne).
• Τμήμα Θεατρικών Σπουδών - Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, Επιστημονική Συνάντηση αφιερωμένη στα 300 χρόνια από τη γέννηση του Denis Diderot . Παγκόσμιο Θέατρο: Πράξη – Δραματουργία – Θεωρία . ΠΡΑΚΤΙΚΑ. Επιμέλεια: Αλεξία Αλτουβά – Μαρία Σεχοπούλου. Προλογικό Σημείωμα - Χαιρετισμός: Άννα Ταμπάκη, Ε.Κ.Π.Α., Αθήνα 2017.(http://www.theatre.uoa.gr/fileadmin/theatre.uoa.gr/uploads/Images/Ann/PAGKOSMIO_THEATRO__E-BOOK_.pdf Αρχειοθετήθηκε 2017-07-21 στο Wayback Machine.
• Ιστορία και θεωρία της μετάφρασης, 18ος αιώνας - Ο Διαφωτισμός, Εκδόσεις Καλλιγράφος, Αθήνα, 2018.
• Ρακίνας, Φαίδρα, Μετάφραση: Στρατής Πασχάλης. Εισαγωγή: Άννα Ταμπάκη, Κάπα Εκδοτική, Αθήνα 2019.
• Ο σκηνοθέτης, ο ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής. Μελέτες και μαρτυρίες για το έργο του. Επιμέλεια: Άννα Ταμπάκη, Αλεξία Αλτουβά, Κάπα Εκδοτική, Αθήνα, 2020.
• Ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ και το σύγχρονο θέατρο. Προλογικό σημείωμα: Άννα Ταμπάκη - Μαρία Σεχοπούλου. Επιμέλεια: Μαρία Σεχοπούλου, Κάπα Εκδοτική, Αθήνα, 2020.
• Αννα Ταμπάκη, Βαρβάρα Γεωργοπούλου, Αλεξια Αλτουβά, Κατερίνα Διακουμοπουλου, Ιστορία και Δραματολογία του Νεοελληνικού Θεάτρευ, 16ος-20ός αι., Ανοικτά Ακαδημαϊκά Συγγράμματα Κάλλιπος, 2023, 516 σελ. /https://repository.kallipos.gr/handle/11419/9898/

Αρθρογραφία - Συλλογικοί τόμοι (Επιλογή)

• «Il polittico delle traduzioni di Rigas nell’ambito dell’Illuminismo neogreco», Rigas Fereos. La rivoluzione, la Grecia, i Balcani, a cura di Lucia Marcheselli Loukas, Trieste, Lint, 1999, σσ. 82-95.
• «A propos d’une ‘typologie‘ de la presse périodique de langue grecque à l’ère des Lumières», Opinion édité par Peter-Eckhard Knabe, Concepts & Symboles du Dix-huitième Siècle Européen / Concepts & Symbols of the Eighteenth Century in Europe, Berlin Verlag Arno Spitz Gmbh, 2000, σσ. 81-90.
• «Rhigas Vélestinlis entre les Lumières et le Romantisme», Actes du Colloque International "Rhigas Vélestinlis (1757-1798) intellectuel et combattant de la Liberté" (Paris, Palais de l'UNESCO, 12-13 décembre 1998), Παρίσι, UNESCO/ Éditions Desmos, 2002, σσ. 41-49.
• «Les Lumières néo-helléniques. Un essai de définition et de périodisation», The Enlightenment in Europe, Les Lumières en Europe, Aufklärung in Europa. Unity and Diversity, Unité et Diversité, Einheit und Vielfalt. Edited by /édité par / hrsg. von Werner Schneiders avec l’introduction générale de Roland Mortier, [European Science Foundation] Concepts et Symboles du Dix-huitième Siècle Européen, Concepts and Symbols of the Eighteenth Century in Europe, BWV • Berliner Wissenschafts - Verlag, 2003, σσ. 45-56
• «Du théâtre philosophique au drame national: étude du lexique politique à l'ère des révolutions. Le cas grec», στον τόμο From republican polity to national community. Reconsiderations of Enlightenment political thought edited by Paschalis M. Kitromilides, SVEC 2003:09, Voltaire Foundation, Oxford 2003, σσ. 62-85.
• (σε συνεργασία με τη Ρωξάνη Αργυροπούλου, «Νεοελληνικός Διαφωτισμός», Ιστορία των Ελλήνων, τ. 8ος, Ο Ελληνισμός υπό ξένη κυριαρχία 1453-1821, Εκδόσεις Δομή Α.Ε., κεφ. 10, σσ. 406-441.
• "The Long Century of the Enlightenment and the Revival of Greek Theater", Journal of Modern Greek Studies [Modern Greek Theater. Α special issue edited by Stratos E. Constantinidis and Walter Puchner], 25(2007)2, σσ. 285-299 [The Johns Hopkins University Press 2007].
• «Adamance Coray comme critique littéraire et philologue», στον τόμο Adamantios Korais and the European Enlightenment, Edited by Paschalis M. Kitromilides, SVEC, 2010, σσ. 151-183.
• «Hommage à Alexandru Duțu», La dimension humaine de l’histoire. L’Héritage intellectuel de Alexandru Duțu, sous la direction de Laurențiu Vlad, Institutul European 2012, σσ. 231-243.
• «La réception de Rousseau en Grèce (fin du XVIIIème-premières décennies du XIXème s.)», Études Balkaniques, αφιέρωμα «Études dix-huitiémistes dans les Balkans: Lectures de Rousseau aux XIXe et XXe siècles». Volume dirigé par Raia Zaimova, XLIX(2013), σσ. 41-50.
• «Une voix féminine creusant le silence des préjugés sociaux. La noble zantiote Élisabeth Moutzan-Martinengou face à l’ère des Lumières», Le Temps des femmes - Textes mémoriels des Lumières, éds. Anne Coudreuse, Catriona Seth, Classiques Garnier 2014, pp. 251-270.
• «‘Lectures’ de Rousseau au XIXe siècle grec. Ses conceptions sur l’ éducation, la civilisation et les arts», Mythes • Symboles • Réalités. Mélanges en l’honneur de Georges Fréris. Sous la direction de Graziella-Foteini Castellanou, Editions REO, 2015, σσ. 521-531.
• «Εκφάνσεις της φιλοσοφικής σκέψης του Διαφωτισμού: η περίπτωση του Jean-Jacques Rousseau και οι απόψεις του για τα θεάματα», στο Η Φιλοσοφία επί σκηνής. Θεατροφιλοσοφικές εστιάσεις, Επιμέλεια Γ.Π. Πεφάνης, σειρά «Θεατρικοί Τόποι» Εκδόσεις Παπαζήση, 2019. σσ. 429-459.
• «Le dialogue de la culture grecque avec le répertoire classique français à la charnière du xxe et du xxie siècle : le rôle de la traduction», Études Balkaniques 2019/1 n° 23, [Numéro thématique: «Traductions et traducteurs dans les Balkans, XVIIIe-XXIe siècle »], pp. 299-319. Article disponible en ligne à l'adresse : https://www.cairn.info/revue-etudes-balkaniques-cahiers-pierre-belon-2019-1-page-299.htm
• «Η Émilie du Châtelet ανάμεσα στον ορθό λόγο και τον ευδαιμονισμό. Ο Λόγος περί ευδαιμονίας», Ο Ερανιστής, Μνήμη Λουκίας Δρούλια, έτος ΝΕ΄-ΝΘ΄, τ. 30, Αθήνα 2021, σσ. 287-324.

Μεταφράσεις

• Μετάφραση του «Περί πηγών. Συζήτηση του Jean Starobinski με τον Frédéric Wandelère», Επίμετρο στο Jean Starobinski, Ο Ρουσσώ απαντά στον Βολταίρο. Ο Λόγος περί επιστημών και Τεχνών / Rousseau répond à Voltaire. Le Discours sur les Sciences et les Arts, Ετήσια διάλεξη Κ.Θ.Δημαρά 2001, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών ΕΙΕ, 2002, σσ. 157-235.
• Michel Delon, Ο Διαφωτισμός και η σημασία των διαβαθμίσεων / Les Lumières ou le sens des gradations. Συζήτηση του Michel Delon και του Πασχάλη M. Κιτρομηλίδη με τον Βασίλη Μουρδουκούτα. / Annexe. Entretien de Michel Delon et de Paschalis M. Kitromilidès avec Vassilis Mourdoukoutas. Ετήσια Διάλεξη K.Θ.Δημαρά, 2003, Αθήνα, KNE/EIE, 2004.
• Claude Lauriol, Ο Βολταίρος και η υπόθεση Καλάς. Από την ιστορία στον μύθο / Voltaire et l’affaire Calas. De l’histoire au mythe. Μετάφραση Άννα Ταμπάκη. Ετήσια Διάλεξη K.Θ.Δημαρά, 2005, KNE/EIE, Αθήνα 2006.

Βιβλιογραφία

• Π.Μ. Μαστροδημήτρης, Εισαγωγή στη Νεοελληνική Φιλολογία, 4η έκδοση, Δόμος, Αθήνα 2005, σσ. 265-266.
• Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Πρόσωπα – έργα – ρεύματα – όροι, Εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2007, σ. 2146 (επίσης, σσ. 837, 2098).

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=462&t=2683 Αρχειοθετήθηκε 2021-05-13 στο Wayback Machine.