Πρωθυπουργός της Ιρλανδίας

Πρωθυπουργός της Ιρλανδικής Δημοκρατίας
(Ανακατεύθυνση από Τίσεχ)

Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας (στα ιρλανδικά: Τίσεχ, Taoiseach Listeni// [1]) είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Ιρλανδικής Δημοκρατίας.

Πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας
Taoiseach
Θυρεός του Πρωθυπουργού της Ιρλανδίας (Taoiseach)
Κάτοχος
Σάιμον Χάρις

από 9 Απριλίου 2024
ΚατοικίαMerrion Street, Δουβλίνο
Διορισμός απόΠρόεδρος της Ιρλανδίας
Αρχικός κάτοχοςΓ. Τ. Κοσγκρέιβ
Δημιουργία1922
Ιστοσελίδαεπίσημη ιστοσελίδα

Ο κάτοχος του αξιώματος διορίζεται από τον Πρόεδρο της χώρας έπειτα από την εκλογή του από την Dáil Éireann, όπως λέγεται η κάτω βουλή του Oireachtas (κοινοβούλιο). Παραμένει στη θέση του όσο απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας των μελών του Ιρλανδικού Κοινοβουλίου (Dáil).

Η ιρλανδική λέξη taoiseach σημαίνει «αρχηγός» και υιοθετήθηκε στο Σύνταγμα της Ιρλανδίας του 1937 ως ο τίτλος του «αρχηγού της κυβέρνησης ή του πρωθυπουργού[α]». Είναι ο επίσημος τίτλος μόνο του αρχηγού της κυβέρνησης της Ιρλανδίας. Δεν χρησιμοποιείται ούτε στα αγγλικά ούτε στα ιρλανδικά για τους πρωθυπουργούς άλλων χωρών, οι οποίοι αντ' αυτού αναφέρονται στα ιρλανδικά με τον γενικό όρο príomh-aire.

Σημερινός πρωθυπουργός της Ιρλανδίας (τίσεχ) είναι ο Λίο Βαράντκαρ, ηγέτης του κόμματος Fine Gael, ο οποίος ανέλαβε ξανά τα καθήκοντά του στις 17 Δεκεμβρίου 2022 μετά από προγραμματισμένη εναλλαγή ως μέρος της συμφωνίας συνασπισμού μεταξύ των κομμάτων Fianna Fáil, Fine Gael και του Κόμματος των Πρασίνων[3]. Ο Μιχόλ Μάρτιν κατείχε τη θέση από τον Ιούνιο του 2020 έως τον Δεκέμβριο του 2022 στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας.

Κατάλογος αξιωματούχων

Επεξεργασία

Πριν τεθεί σε ισχύ το Σύνταγμα του 1937, ο αρχηγός της κυβέρνησης αναφερόταν ως Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Στο αξίωμα αυτό υπηρέτησε πρώτος ο Γουίλιαμ Κογκρέιβ του κόμματος Cumann na nGaedheal την περίοδο 1922–32 και στη συνέχεια ο Έιμαν ντε Βαλέρα του Fianna Fáil την περίοδο 1932–37. Οι πρωθυπουργοί είναι, παραδοσιακά, αριθμημένοι με τέτοιον τρόπο ώστε να συμπεριλαμβάνουν τον Κοσγκρέιβ[4][5][6][7]. Έτσι, ο Λίο Βαράντκαρ θεωρείται ο 14ος Τίσεχ, όχι ο 13ος.


Σειρά Εικόνα Όνομα
(Γέννηση–Θάνατος)
Εκλ. περιφέρεια
Διάρκεια θητείας Κόμμα Εκτ. Συμβούλιο
Σύνθεση
Αντιπρόεδρος Βουλή (Dáil)
(εκλεγμένη)
Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου
1   Γ. Τ. Κοσγκρέιβ
(1880–1965)
TD για το Carlow–Kilkenny ως το 1927
TD για το Cork Cork Borough από το 1927
6 Δεκεμβρίου
1922[β]
9 Μαρτίου
1932
Σιν Φέιν
(υπέρ της συνθήκης)
1η (1ο Εκτελεστικό Συμβούλιο) SF (PT) (μειοψηφία) Κέβιν Ο'Χίγκινς (1922)
Cumann na nGaedheal CnG (μειοψηφία) (1923)
Έρνεστ Μπλιθ (Ιούν.1927)
4ο Εκτελεστικό Συμβούλιο (Σεπτ.1927)
5ο Εκτελεστικό Συμβούλιο
2   Έιμαν ντε Βαλέρα
(1882–1975)
TD στην Clare
9 Μαρτίου
1932[γ]
29 Δεκεμβρίου
1937
Fianna Fáil FF (μειοψηφία) Σιν Τ. Ο' Κέλι (1932)
(1933)
8ο Εκτελεστικό Συμβούλιο (1937)
Taoiseach
(2)   Έιμαν ντε Βαλέρα
(1882–1975)
TD για την Clare
29 Δεκεμβρίου
1937
18 Φεβρουαρίου
1948
Fianna Fáil FF (μειοψηφία) Σιν Τ. Ο' Κέλι ( ···· )
FF 10η (1938)
FF (μειοψηφία) 11η (1943)
FF Σιν Λέμας 12η (1944)
3   Τζον Α. Κοστέλο
(1891–1976)
TD για την έδρα Νοτιοανατολικό Δουβλίνο
18 Φεβρουαρίου
1948
13 Ιουνίου
1951
Fine Gael FGΕργ.CnPCnTNLΑν. Ουίλιαμ Νόρτον 13η (1948)
(2)   Έιμαν ντε Βαλέρα
(1882–1975)
TD στην Clare
13 Ιουνίου
1951
2 Ιουνίου
1954
Fianna Fáil FF (μειοψηφία) Σιν Λέμας 14η (1951)
(3)   Τζον Α. Κοστέλο
(1891–1976)
TD στο Δουβλίνο Νοτιοανατολικό
2 Ιουνίου
1954
20 Μαρτίου
1957
Fine Gael FGΕργ.CnT Ουίλιαμ Νόρτον 15η (1954)
(2)   Έιμαν ντε Βαλέρα
(1882–1975)
TD στην Clare
20 Μαρτίου
1957
23 Ιουνίου
1959
Fianna Fáil FF Σιν Λέμας 16η (1957)
4   Σιν Λέμας
(1899–1971)
TD στο Δουβλίνο Νότιο-Κεντρικό
23 Ιουνίου
1959
10 Νοεμβρίου
1966
Fianna Fáil FF Σιν Μακέντι
10η FF (μειοψηφία) 17η (1961)
11η FF Φρανκ Έικεν 18η (1965)
5   Τζακ Λιντς
(1917–1999)
TD στην Cork Borough ως το 1969
TD στην Cork City North-West από το 1969
10 Νοεμβρίου
1966
14 Μαρτίου
1973
Fianna Fáil 12η FF
13η FF Έρσκιν Χ. Τσάλντερς 19η (1969)
6   Λίαμ Κοσγκρέιβ
(1920–2017)
TD στην Dún Laoghaire and Rathdown
14 Μαρτίου
1973
5 Ιουλίου
1977
Fine Gael 14η FGΕργ. Μπρένταν Κόρις 20ή (1973)
(5)   Τζακ Λιντς
(1917–1999)
TD στην Cork City
5 Ιουλίου
1977
11 Δεκεμβρίου
1979
Fianna Fáil 15η FF Τζορτζ Κόλεϊ 21η (1977)
7   Τσαρλς Χόχεϊ
(1925–2006)
TD στην Dublin Artane
11 Δεκεμβρίου
1979
30 Ιουνίου
1981
Fianna Fáil 16η FF
8   Γκάρετ Φιτζέραλντ
(1926–2011)
TD στην περιφέρεια Δουβλίνο Νοτιοανατολικό
30 Ιουνίου
1981
9 Μαρτίου
1982
Fine Gael 17η FGΕργ. (μειοψηφία) Μάικλ Ο' Λίρι 22η (1981)
(7)   Τσαρλς Χόχεϊ
(1925–2006)
TD στο Δουβλίνο Βόρειο-Κεντρικό
9 Μαρτίου
1982
14 Δεκεμβρίου
1982
Fianna Fáil 18η FF (μειοψηφία) Ρέι Μακσάρι 23η (Φεβρ.1982)
(8)   Γκάρετ Φιτζέραλντ
(1926–2011)
TD στο Δουβλίνο Νότιο-Ανατολικό
14 Δεκεμβρίου
1982
10 Μαρτίου
1987
Fine Gael 19η FGΕργ.
FG (μειοψηφία) από τον Ιαν. 1987
Ντικ Σπρινγκ 24η (Νοεμ.1982)
Πίτερ Μπάρι
(7)   Τσαρλς Χόχεϊ
(1925–2006)
TD στο Δουβλίνο Βόρειο-Κεντρικό
10 Μαρτίου
1987
11 Φεβρουαρίου
1992
Fianna Fáil 20ή FF (μειοψηφία) Μπράιαν Λένιχαν 25η (1987)
21η FFPD 26η (1989)
Τζον Π. Γουίλσον
9 Άλμπερτ Ρέινολντς
(1932–2014)
TD στο Longford–Roscommon
11 Φεβρουαρίου
1992
15 Δεκεμβρίου
1994
Fianna Fáil 22η FFPD
FF (μειοψηφία) από τον Νοέμ. 1992
23η FFΕργ.
FF (μειοψηφία) από τον Νοέμ. 1994
Ντικ Σπρινγκ 27η (1992)
Μπέρτι Αχέρν
10   Τζον Μπρούτον
(1947-2024)
TD στην Meath
15 Δεκεμβρίου
1994
26 Ιουνίου
1997
Fine Gael 24η FGLabDL Ντικ Σπρινγκ
11   Μπέρτι Αχέρν
(1951-)
TD για το Κεντρικό Δουβλίνο
26 Ιουνίου
1997
7 Μαΐου
2008
Fianna Fáil 25η FFPD (μειοψηφία) Μέρι Χάρνεϊ 28η (1997)
26η FFPD 29η (2002)
Μάικλ Μακντάουελ
27η FFΠράσινοιPD Μπράιαν Κάουεν 30ή (2007)
12   Μπράιαν Κάουεν
(1960-)
TD στη Laois–Offaly
7 Μαΐου
2008
9 Μαρτίου
2011
Fianna Fáil 28η FFΠράσινοιPD
FFΠράσινοιΑν. από τον Νοέμ. 2009
FF (μειοψηφία) από τον Ιαν. 2011
Μαίρη Κάφλαν
13   Έντα Κένι
(1951-)
TD στην Mayo
9 Μαρτίου
2011
14 Ιουνίου
2017[8]
Fine Gael 29η FGΕργ. Έιμαν Γκίλμορ 31η (2011)
Τζόαν Μπέρτον
30ή FGΑν. (μειοψηφία) Φράνσις Φιτζέραλντ 32η (2016)
14   Λίο Βαράντκαρ
(1979-)
TD για το Δυτικό Δουβλίνο
14 Ιουνίου
2017[9]
27 Ιουνίου
2020
Fine Gael 31η FGΑν. (μειοψηφία)
Σάιμον Κόβενεϊ
15   Μιχόλ Μάρτιν
(1960–)
TD για την έδρα Cork South-Central
27 Ιουνίου
2020
17 Δεκεμβρίου
2022
Fianna Fáil 32η FFFGΠράσινοι Λίο Βαράντκαρ 33η (2020)
(14)   Λίο Βαράντκαρ
(1979-)
TD για το Δυτικό Δουβλίνο
17 Δεκεμβρίου
2022
9 Απριλίου
2024
Fine Gael 33η FFFGΠράσινοι Μιχόλ Μάρτιν
16
Σάιμον Χάρις
(1986-)
TD για το Wicklow
9 Απριλίου
2024
Σήμερα Fine Gael 34η FFFGΠράσινοι

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Επεξεργασία

Υποσημειώσεις

Επεξεργασία
  1. Άρθρο 13.1.1º και 28.5.1º του Συντάγματος της Ιρλανδίας: "The head of the Government, or Prime Minister, shall be called, and is in this Constitution referred to as, the Taoiseach.[2]"
  2. O Κοσγκρέιβ επίσης τέθηκε επικεφαλής της Ιρλανδικής Κυβέρνησης από τις 22 Αυγούστου 1922, στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου ως την επίσημη αναξαρτησία του κράτους στις 6 Δεκεμβρίου 1922.
  3. Ο ντε Βαλέρα επίσης ήταν επικεφαλής της επαναστατικής ιρλανδικής κυβέρνησης που ήταν υπέρ της ανεξαρτησίας από την 1η Απριλίου 1919 ως τις 9 Ιανουαρίου 1922.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «Taoiseach: definition of Taoiseach in Oxford dictionary (British & World English). Meaning, pronunciation and origin of the word». Oxford Language Dictionaries. Oxford University Press. 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2013. 
  2. Constitution of Ireland
  3. «33rd Dáil elects Micheál Martin as new Taoiseach». Irish Examiner. 27 June 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 June 2020. https://web.archive.org/web/20200627123616/https://www.irishexaminer.com/breakingnews/ireland/watch-micheal-martin-and-mary-lou-mcdonald-nominated-for-taoiseach-as-civil-war-politics-ends-1007831.html. Ανακτήθηκε στις 27 June 2020. 
  4. «Coughlan new Tánaiste in Cowen Cabinet». The Irish Times. 2008-05-17. http://www.irishtimes.com/newspaper/breaking/2008/0507/breaking7.htm. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17. 
  5. «Taoiseach reveals new front bench». RTÉ News. 2008-05-07. http://www.rte.ie/news/2008/0507/fiannafail.html. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17. 
  6. «Cowen confirmed as Taoiseach». BreakingNews.ie. 2008-05-07. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-10. https://web.archive.org/web/20080510161334/http://www.breakingnews.ie/ireland/mhgbausnidau/. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17. 
  7. «Former Taoisigh». Department of the Taoiseach. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2010. 
  8. «Kenny's farewell: 'This has never been about me'». RTÉ News. 2017-06-13. https://www.rte.ie/news/2017/0613/882267-enda-kenny/. Ανακτήθηκε στις 2017-06-14. 
  9. Lord, Miriam (2017-06-08). «Taoiseach-in-waiting meets man waiting to be taoiseach». The Irish Times. http://www.irishtimes.com/news/politics/leo-varadkar-the-man-who-evolved-into-a-taoiseach-1.3106073. Ανακτήθηκε στις 2017-06-10.