Κοιλάδα των Τεμπών
Τα Τέμπη ή Κοιλάδα των Τεμπών είναι μια κοιλάδα της Θεσσαλίας που σχηματίζεται ανάμεσα στον Όλυμπο και την Όσσα. Η κοιλάδα έχει μήκος 10 χιλιόμετρα, ενώ στο στενότερο σημείο της σχηματίζεται φαράγγι με πλάτος 25 μέτρα και βάθος περίπου 500 μέτρα. Στο εσωτερικό της ρέει ο ποταμός Πηνειός, ο οποίος στη συνέχεια εκβάλλει στο Αιγαίο. Τα Τέμπη αποτελούν το κύριο πέρασμα από τη Μακεδονία στη Θεσσαλία και γι’ αυτό τον λόγο η περιοχή είχε μεγάλη σημασία από την αρχαιότητα.
| Κοιλάδα των Τεμπών | |
|---|---|
 Άποψη της κοιλάδας με τον Πηνειό Ποταμό να την διασχίζει. | |
| Υψόμετρο | π. 267 μ. |
| Μήκος | 12,4 χμ. |
| Πλάτος | 0,7 έως 1,5 χμ. |
| Γεωγραφία | |
| Συντεταγμένες | 39°52′37″N 22°33′58″E / 39.877°N 22.566°EΣυντεταγμένες: 39°52′37″N 22°33′58″E / 39.877°N 22.566°E |
| Υδάτινα σώματα | Πηνειός Ποταμός |
Ονομασία
ΕπεξεργασίαΤο όνομα των Τεμπών διατηρείται από την αρχαιότητα. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας τα Τέμπη λέγονταν και Μπαμπά. Με το ίδιο όνομα αναφερόταν και το μικρό χωριό στην είσοδο της κοιλάδας, που πλέον ονομάζεται Τέμπη.[1]Στη δυτική είσοδο των Τεμπών σώζεται ο τάφος του Χασάν Μπαμπά, που θυμίζει τις θηριωδίες των Τούρκων και τις ιστορικές μάχες στα Στενά. Κοντά στην έξοδο των Τεμπών βρίσκεται μια πηγή γνωστή από την αρχαιότητα ως «Πηγή της Δάφνης».
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΜια πλειάδα Λατίνων συγγραφέων, ποιητών και ιστορικών μίλησαν σε διάφορα έργα τους για την Κοιλάδα των Τεμπών περιγράφοντάς την με πληθώρα επιθέτων, όπως βαθύσκιος, καταπράσινος, ειδυλλιακός, δασοσκεπής και άλλα. Ο μεγαλύτερος γεωγράφος της αρχαιότητος Στράβων, ο ποιητής Οβίδιος στις Μεταμορφώσεις του, ο Βιργίλιος, ο λυρικός ποιητής Οράτιος, ο επικός ποιητής Λουκανός, ο Πλίνιος, ο Σενέκας και τόσοι άλλοι, αμιλλώνται σε περιγραφικές εξάρσεις προκειμένου να τονίσουν την ομορφιά της. Από τον Λατίνο συγγραφέα Κλαύδιο Αιλιανό, στις αρχές του 3ου μ.Χ. αιώνα, αντλούμε ίσως την καλύτερη περιγραφή του φυσικού μεγαλείου των Τεμπών:
«Τα Τέμπη είναι μια περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στον Όλυμπο και την Όσσα, βουνά πανύψηλα… Στη μέση κυλάει ο Πηνειός με τους πολλούς παραποτάμους του, οι οποίοι συμβάλλουν στη διόγκωση των νερών του. Αυτή η περιοχή προσφέρει πλήθος τοποθεσίες για ξεκούραση, τις οποίες η ίδια η φύση μόνη της φρόντισε να διαμορφώσει, χωρίς η τέχνη να συμβάλει ουσιαστικά. Ο κισσός με τις φουντωτές κληματσίδες φυτρώνει εδώ πλούσιος και τυλίγεται γύρω από τους ψηλούς κορμούς των δένδρων, όπως πλούσια φυτρώνουν και τα βάτα στην κορυφή του βουνού, καλύπτοντας ολόκληρη την επιφάνεια των βράχων.Ο Ολλανδός ζωγράφος και χαρτογράφος Abraham Ortelius έγραψε το 1595 : «Στα Τέμπη η φύση σκόρπισε σπάταλα όλα της τα δώρα: ορεινούς όγκους, πλαγιές, γκρεμούς, ανάβρες γάργαρες και δροσερές, οι οποίες πιδακίζουν από τις βραχότρυπες, χλωρίδα πολυποίκιλη με αμέτρητες τις αποχρώσεις του πράσινου, δένδρα πανύψηλα και αιωνόβια και στο μέσον ένα ποτάμι μυθικό, που κυλάει τα θολά νερά του ήρεμα, αθόρυβα και ασταμάτητα»
Οδικό δίκτυο
ΕπεξεργασίαΑπό την αρχαιότητα τα Τέμπη είχαν μεγάλη στρατηγική σημασία για τη διέλευση στρατευμάτων από τη Μακεδονία προς τη Νότια Ελλάδα. Οι ιστορικοί περιγράφουν με μεγάλη έμφαση τις προσπάθειες στρατών να τα περάσουν χωρίς απώλειες από αμυνόμενους αντιπάλους. Από τους Πέρσες ως τους Ρωμαίους, και ως τους Γερμανούς που έφτασαν στα Τέμπη στις 16 Απριλίου του 1941, η κοιλάδα των Τεμπών ήταν μια υπόθεση δύσκολη, που απαιτούσε καλή γνώση του εδάφους και ευφυή στρατηγική.
Η οδική ασφάλεια, γνώρισε ιδιαίτερα προβλήματα από τα μέσα του 20ού αιώνα. Το 1959, με την παράδοση του τμήματος Λάρισα-Κατερίνη της νέας τότε Εθνικής Οδού Αθηνών-Θεσσαλονίκης, η περιοχή των Τεμπών είχε χαρακτηριστεί από τους οδηγούς, ως σημείο θανάτου, με πολλές στροφές και απότομες διαβάσεις της ΕΟ. Σήμερα, από την περιοχή διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή και η εθνική οδός Αθήνας-Θεσσαλονίκης. Το τμήμα αυτό αρχικά ήταν το στενότερο σημείο της εθνικής οδού, με μόλις 1 λωρίδα κυκλοφορίας ανά ρεύμα, και ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία του οδικού δικτύου της Ελλάδας. Το Δεκέμβριο του 2009, συνέβησαν σοβαρές κατολισθήσεις στην περιοχή των Τεμπών, με αποτέλεσμα το κλείσιμο της Εθνικής οδού για διάστημα 4 μηνών.[2] Στο διάστημα αυτό η κυκλοφορία διεξαγόταν από τον παραλιακό δρόμο μέσω Αγιάς Λάρισας ή από τον ορεινό δρόμο μέσω Ελασσόνας. Οι κατολισθήσεις στην περιοχή των Τεμπών στοίχισαν τη ζωή και σε έναν άνθρωπο.[3] Αυτός ήταν ο Ιταλός μηχανικός Sergio Sciani, ο οποίος ήταν επικεφαλής για τη διάνοιξη της σήραγγας των Τεμπών. Στο σημείο που έχασε τη ζωή του, σήμερα υπάρχει κομμάτι βράχου με σκαλισμένο το όνομά του.
Στις 6 Απριλίου 2017, εγκαινιάστηκαν 2 σήραγγες που παρακάμπτουν την κοιλάδα των Τεμπών, με τη μία να είναι η μακρύτερη οδική στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, δίνοντας έτσι την οριστική λύση στο ζήτημα.
Γεγονότα
Επεξεργασία- Στις 4 Οκτωβρίου 1999, λεωφορείο που μετέφερε οπαδούς του ΠΑΟΚ συγκρούστηκε με μικρό φορτηγό, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 6 επιβάτες και ο οδηγός του λεωφορείου.[4]
- Στις 13 Απριλίου 2003, λίγο πριν τις 7:30 το απόγευμα, φορτηγό που μετέφερε ξυλεία από τον Προβατώνα Έβρου στην Αθήνα, συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά στο 388ο χιλιόμετρο με λεωφορείο το οποίο μετέφερε μαθητές Α' Λυκείου από το Μακροχώρι Ημαθίας που επέστρεφαν από εκδρομή στην Αθήνα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν οι 21 από αυτούς.[5] Με το δυστύχημα αυτό συνδέεται και η αυτοκτονία ενός 35χρονου επιζώντα του δυστυχήματος στις 3 Ιουλίου 2022.[6] Πρόκειται για τον πλέον πολύνεκρο τροχαίο δυστύχημα στην ιστορία της Ελλάδας.
- Στις 28 Φεβρουαρίου 2023, στις 23:21 τοπική ώρα, μια επιβατική αμαξοστοιχία συγκρούστηκε μετωπικά με ένα εμπορικό τρένο που κινούταν στην ίδια σιδηροτροχιά με αντίθετη φορά, με αποτέλεσμα τον θάνατο 57 ανθρώπων και την πρόκληση δεκάδων τραυματισμών. Η πλειοψηφία των θυμάτων, ήταν φοιτητές, από 18 έως 25 ετών, επειδή επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη μετά τον τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας (στατιστικώς, οι 31 από τους 57 νεκρούς ήταν κάτω των 30 ετών). Αυτό το δυστύχημα αποτελεί την πλέον πολύνεκρη σιδηροδρομική τραγωδία στα ελληνικά χρονικά.
- Στις 10 Σεπτεμβρίου 2023, μετά την κακοκαιρία Daniel και τις πλημμύρες που αυτή δημιούργησε, η απορροή των υδάτων προς τη θάλασσά μέσω της κοιλάδας των Τεμπών, προκάλεσε την σχεδόν ολική κατάρρευση της πεζογέφυρας και της καταστροφής της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής.
Φωτοθήκη
Επεξεργασία-
Καράβι στην όχθη -
Άποψη της κοιλάδας -
Άποψη του Πηνειού -
Άποψη του Πηνειού -
Γέφυρα στην κοιλάδα των Τεμπών -
Εκκλησάκι στην κοιλάδα -
Η σπηλιά του εκκλησακίου -
-
.jpg)
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Πανδέκτης, μετονομασίες
- ↑ Ανοίγουν τα Τέμπη
- ↑ «Φονική κατολίσθηση στα Τέμπη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2010.
- ↑ «Η Μαύρη επέτειος από το δυστύχημα στα Τέμπη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2010.
- ↑ Στους 21 οι νεκροί μαθητές από σύγκρουση νταλίκας με πούλμαν στην περιοχή των Τεμπών.
- ↑ Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (5 Ιουλίου 2022). «Τραγωδία στα Τέμπη: Συγκλονίζει ο πατέρας του 35χρονου που αυτοκτόνησε». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2023.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία
Τα Τέμπη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- Εικονική περιήγηση 360° Αγίας Παρασκευής Τεμπών, από το 360sites.gr Αρχειοθετήθηκε 2014-07-08 στο Wayback Machine.
- Στην Κοιλάδα των Τεμπών - Σωκράτης Μάλαμας
