Σόβερεϊν (αγγλικό νόμισμα)

Το σόβερεϊν ή κυρίαρχο, αγγλ. sovereign ήταν ένα χρυσό νόμισμα του βασιλείου της Αγγλίας, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1489 υπό τον βασιλιά Ερρίκο Ζ΄. Ενώ το σόβερεϊν είχε τυπικά ονομαστική αξία μία λίρα στερλίνα και ένα σελίνι, δηλ. 21 σελίνια, το νόμισμα ήταν κυρίως ένα επίσημο κομμάτι ράβδου και δεν είχε κανένα σημάδι αξίας στην όψη του. Ωστόσο, ήταν το πρώτο νόμισμα της χώρας, που αποτιμήθηκε σε μία λίρα και ένα σελίνι .

Σόβερεϊν της Eλισάβετ Α΄, 1583-1600. Επιγρ.: ELIZABETH D G ANG FRA ET HIB, REGINA / A DNO FACTU ESTISTUD ET EST MIRAB IN OCULIS.

Το όνομα προέρχεται από το μεγάλο μέγεθος και το μεγαλοπρεπές πορτρέτο τού μονάρχη (τού "κυρίαρχου"), με την εμπρόσθια όψη των πρώτων ηγεμόνων να δείχνει ολόκληρο το σώμα τού βασιλιά, καθισμένου σε θρόνο, ενώ η οπίσθια όψη δείχνει τον βασιλικό θυρεό της Αγγλίας και ένα διπλό τριαντάφυλλο τού Οίκου των Τυδώρ.

Τα πρώτα σόβερεϊν ήταν από χρυσό 23 καρατίων (95,83%) και ζύγιζαν 240 κόκκους, ή μισή ουγγιά τρόυ. Ο βασιλιάς Ερρίκος Η΄ μείωσε την περιεκτικότητα σε χρυσό στα 22 καράτια, ή 91,67%. Αν και αυτό ήταν μέρος, αυτού που ονομάζεται η μεγάλη υποτίμηση, τα 22 καράτια έγιναν το πρότυπο χρυσού νομίσματος τόσο στις Βρετανικές Νήσους, όσο και αργότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, γνωστό ως χρυσή κορώνα.

Είχε διάμετρο 42 millimetres (1,7 in), και ζύγιζε 15,55 γραμμ. (0,500 oz t), διπλάσιο από το βάρος τού υπάρχοντος χρυσού νομίσματος, το ρυάλ. Το νέο νόμισμα κόπηκε ως απάντηση σε μία μεγάλη εισροή χρυσού στην Ευρώπη από τη Δυτική Αφρική τη δεκαετία του 1480, και ο Ερρίκος Η΄ αρχικά το ονόμασε διπλό ρυάλ, αλλά σύντομα άλλαξε το όνομα σε σόβερεϊν. Υπερβολικά μεγάλο σε αξία για να έχει οποιαδήποτε πρακτική χρήση σε κυκλοφορία, το αρχικό σόβερεϊν πιθανότατα χρησίμευε ως ένα κομμάτι παρουσίασης, που έπρεπε να δοθεί σε αξιωματούχους. Περιστασιακά δημιουργήθηκε και ένα διπλό σόβερεϊν σε μορφή βαρέως νομίσματος (piedfort) για τέτοιους σκοπούς.

Η επιγραφή είναι η εξής: A D[OMI]NO FACTU[M] ESTISTUD ET EST MIRAB[ILIS] IN OCULIS N[ΟST]R[I]S, στα λατινικά για το "παρὰ Κυρίου ἐγένετο αὕτη [η πύλη] καὶ ἔστι θαυμαστὴ ἐν ὀφθαλμοῖς ἡμῶν" Ψαλμός 117:23 (καθολ.: 118:23).

Αντικατάσταση

Ο βασιλιάς Ιάκωβος Α΄, όταν ανέβηκε στον αγγλικό θρόνο το 1603, εξέδωσε ένα σόβερεϊν το έτος της ανάρρησής του, αλλά το επόμενο έτος, αμέσως μετά την αυτοανακήρυξή του ως βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας, εξέδωσε μία διακήρυξη για ένα νέο κομμάτι 20 σελινιών, που ονομάζεται ενωτικό (unite), που συμβόλιζε ότι ο Ιάκωβος Α΄ είχε συγχωνεύσει το σκωτικό και το αγγλικό στέμμα.

Το ενωτικό, και στη συνέχεια το άλλη βραχύβιο δάφνινο και το ευρύ, πήραν επομένως τη θέση του σόβερεϊν τον 17ο αι., προτού εδραιωθεί η γκινέα. Ωστόσο, η γκινέα άλλαξε αξία σε 21 σελίνια το 1717. Μόλις το 1817 εισήχθη ξανά το νόμισμα των 20 σελινιών (μια λίρα στερλίνα) — και πάλι ονομάστηκε σόβερεϊν, τώρα βρετανικό νόμισμα, το οποίο συνεχίζει να εκδίδεται μέχρι σήμερα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Κυρίαρχα νομίσματα