Συστηματοποίηση

Η συστηματοποίηση (ρουμανικά: sistematizarea‎‎) στη Ρουμανία αναφέρεται σε ένα πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού που διεξήχθη από το κομμουνιστικό καθεστώς του Νικολάι Τσαουσέσκου. Ο Τσαουσέσκου είχε εντυπωσιαστεί από την ιδεολογική κινητοποίηση και μαζική ευαρέσκεια στη Βόρεια Κορέα για την ιδεολογία Τζούτσε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ασία το 1971, και ξεκίνησε την εκστρατεία λίγο αργότερα.

Το τοπίο πολλών πόλεων κυριαρχήθηκε από προτυποποιημένα συγκροτήματα διαμερισμάτων, όπως αυτή η γραμμή στο Βουκουρέστι.

Ξεκινώντας το 1974, η συστηματοποίηση συνίστατο σε μεγάλο βαθμό από την κατεδάφιση και ανακατασκευή υφιστάμενων χωριών, κωμοπόλεων και πόλεων, εν όλω ή εν μέρει, με δεδηλωμένο στόχο της μετατροπής της Ρουμανίας σε "πολυμερώς αναπτυχθείσα σοσιαλιστική κοινωνία».

Πρόγραμμα κολεκτιβοποίησης

Χωρίς σεβασμό ούτε στις παραδοσιακές αξίες της υπαίθρου, ούτε σε μια θετική ηθική της αστικοποίησης, η συστηματοποίηση θεωρείται από ορισμένους παρατηρητές να είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συνέβαλλε στην ασυνήθιστα βίαιη πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου κατά τη διάρκεια της Ρουμανική Επανάσταση.

Η συστηματοποίηση ξεκίνησε ως ένα πρόγραμμα αγροτικής επανεγκατάστασης. Το αρχικό σχέδιο ήταν να φέρει τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης εποχής στη ρουμανική επαρχία. Για μερικά χρόνια, οι αγρότες Ρουμάνοι μετανάστευαν στις πόλεις (συμπεριλαμβανομένου του Τσαουσέσκου του ίδιου). Η συστηματοποίηση είχε στόχο τον διπλασιασμό του αριθμού των πόλεων στη Ρουμανία ως το 1990. Εκατοντάδες χωριά ήταν θα γίνονταν αστικά βιομηχανικά κέντρα, μέσω των επενδύσεων σε σχολεία, ιατρικές κλινικές, στέγαση και βιομηχανία.

Στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού, μικρότερα χωριά (τυπικά εκείνα με πληθυσμό κάτω από 1.000) κρίθηκαν ότι «παράλογα» και καταγράφηκαν για μείωση των υπηρεσιών ή αναγκαστική απομάκρυνση του πληθυσμού και φυσική καταστροφή. Συχνά, τα μέτρα αυτά επεκτάθηκαν σε κωμοπόλεις που έμελλε να αστικοποιηθούν, με την κατεδάφιση μερικών από τα παλαιότερα κτίρια και την αντικατάστασή τους με σύγχρονα πολυώροφα συγκροτήματα διαμερισμάτων. Πολλές αγρότες Ρουμάνοι ήταν δυσαρεστημένοι με αυτές τις πολιτικές.

Παρά το γεγονός ότι το σχέδιο συστηματοποίησης επεκτεινόταν, θεωρητικά, στο σύνολο της χώρας, τα αρχικά έργα επικεντρώθηκαν στη Μολδαβία. Επίσης επηρέαζε περιοχές όπως τη γενέτειρα του ίδιου του Τσαουσέσκου, το χωριό Σκορνιτσέστι: εκεί, το σπίτι της οικογένειας Τσαουσέσκου ήταν το μόνο παλαιότερο κτίριο που έμεινε όρθιο. Η αρχική φάση της συστηματοποίησης σε μεγάλο βαθμό εξασθένησε από το 1980, οπότε μόνο το 10 τοις εκατό των νέων κατοικιών χτιζόταν σε αγροτικές περιοχές.

Δεδομένης της έλλειψης προϋπολογισμού, σε πολλές περιοχές η συστηματοποίηση δεν συνιστούσε αποτελεσματικό σχέδιο, καλό ή κακό, για την ανάπτυξη. Αντ' αυτού, αποτελούσε εμπόδιο για την οργανική περιφερειακή ανάπτυξη. Τα νέα κτίρια θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον δύο ορόφων, έτσι ώστε οι αγρότες δεν μπορούσαν να χτίσουν μικρά σπίτια. Οι αυλές περιορίστηκαν σε 250 τετραγωνικών μέτρων και ιδιωτικά αγροτεμάχια είχαν απαγορευτεί μέσα στα χωριά. Παρά τις αντιληπτές επιπτώσεις ενός τέτοιου συστήματος στην επιβίωση της γεωργίας, οι εντολές ήταν ότι μετά το 1981 τα χωριά έπρεπε να είναι γεωργικά αυτάρκη.

Σχέδιο πόλεως για το Βουκουρέστι

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 η έννοια της συστηματοποίησης βρήκε νέα ζωή, που εφαρμόστηκε κυρίως στην περιοχή της πρωτεύουσας της χώρας, το Βουκουρέστι, το οποίο είχε θεωρηθεί ως το «Παρίσι της Ανατολής".

Κοντινά χωριά κατεδαφίστηκαν, συχνά για χάρη μεγάλων έργων, όπως ένα κανάλι από το Βουκουρέστι στο Δούναβη - έργα τα οποία στη συνέχεια εγκαταλείφθηκαν από την μετα-κομμουνιστική κυβέρνηση της Ρουμανίας.

Οκτώ τετραγωνικά χιλιόμετρα στο ιστορικό κέντρο του Βουκουρεστίου ισοπεδώθηκαν.

Η εκστρατεία κατεδάφισης εξαφάνισε πολλά μνημεία, συμπεριλαμβανομένων 3 μοναστηριών, 20 εκκλησιών, 3 συναγωγών, 3 νοσοκομείων, 2 θεάτρων και ένα φημισμένο αθλητικό στάδιο Art Deco. Αυτό περιελάμβανε επίσης την εκδίωξη 40.000 άτομων με μόνη προειδοποίηση μιας μόνο ημέρας και τη μεταφορά τους σε νέες κατοικίες, προκειμένου να ανοίξει ο χώρος για το μεγαλειώδες Centrul Civic και το τεράστιο Παλάτι του Λαού, που συνήθως φέρεται να είναι το δεύτερο μεγαλύτερος κτίριο στον κόσμο μετά από το Πεντάγωνο.

Αντιδράσεις

Για τη συστηματοποίηση, ιδίως για την καταστροφή των ιστορικών εκκλησιών και μοναστηριών, διαμαρτυρήθηκαν πολλές χώρες, ειδικά η Ουγγαρία και η Δυτική Γερμανία, κάθε μία ενδιαφερόμενη για τις δικές τις εθνικές μειονότητες στην Τρανσυλβανία. Παρά αυτές τις διαμαρτυρίες, ο Τσαουσέσκου παρέμεινε με σχετικά καλές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες Δυτικές δυνάμεις σχεδόν μέχρι το τέλος, κυρίως λόγω της σχετικά ανεξάρτητης πολιτικής γραμμής του, που τον κατέστησε χρήσιμο αντίβαρο προς τη Σοβιετική Ένωση στην πολιτική του Ψυχρού Πολέμου.

Βιβλιογραφία

• Anania, Lidia; Luminea, Cecilia; Melinte, Livia; Prosan, Ana-Nina; Stoica, Lucia; and Ionescu-Ghinea, Neculai, Bisericile osândite de Ceaușescu. București 1977–1989 (1995). Editura Anastasia, Bucharest, ISBN 973-97145-4-4. (Ρουμανικά)
• Bucica, Cristina. Legitimating Power in Capital Cities: Bucharest - Continuity Through Radical Change? (PDF), 2000. (Αγγλικά)