Βικιπαίδεια

Στρατιωτική χούντα

Στρατιωτική χούντα ( /ˈhʊntə, ˈdʒʌn-/ ) ονομάζεται η κυβέρνηση στρατιωτικών. Ο όρος χούντα σημαίνει "συνεδρίαση" ή "επιτροπή" και προήλθε από την εθνική και τοπική χούντα που οργανώθηκε από την ισπανική αντίσταση στην εισβολή του Ναπολέοντα στην Ισπανία το 1808. [1] Ο όρος xούντα χρησιμοποιείται πλέον ως αναφορά σε μια αυταρχική μορφή διακυβέρνησης που χαρακτηρίζεται από ολιγαρχική στρατιωτική δικτατορία, όπως διακρίνεται από άλλες κατηγορίες αυταρχικών κυβερνήσεων, όπως οι "μοναρχικές" δικτατορίες (ένας ισχυρός ηγέτης), οι δικτατορίες από ολιγαρχικά κόμματα και οι δικτατορίες από αυταρχικά κομματα.[2]

Η στρατιωτική χούντα της Χιλής, με επικεφαλής τον Αουγκούστο Πινοσέτ τον Μάρτιο του 1986

Μια χούντα έρχεται συχνά στην εξουσία κατόπιν ενός πραξικοπήματος.[1] Η χούντα μπορεί είτε να αναλάβει επίσημα την εξουσία ως το διοικητικό όργανο του έθνους, με την εξουσία να κυβερνά με την έκδοση διαταγμάτων, είτε μπορεί να ασκεί εξουσία ασκώντας δεσμευτικό (αλλά ανεπίσημο) έλεγχο σε μια κατ' όνομα πολιτική ή τεχνοκρατική κυβέρνηση. [3] Αυτές οι δύο μορφές άσκησης εξουσίας της χούντας καλούνται μερικές φορές απροκάλυπτη και αντίστοιχα συγκεκαλυμμένη διακυβέρνηση. [4] Η συγκεκαλυμμένη μπορεί να λάβει τη μορφή πολιτικοποιημένης (που ασκείται από πολίτες) ή έμμεσης διακυβέρνησης. [4] Η πολιτικοποίηση εμφανίζεται όταν μια χούντα τερματίζει δημόσια τα προφανώς στρατιωτικά χαρακτηριστικά της, αλλά συνεχίζει την κυριαρχία της. [4] Για παράδειγμα, η χούντα μπορεί να λήξει τον στρατιωτικό νόμο, να εγκαταλείψει τις στρατιωτικές στολές υπέρ των πολιτικών ενδυμάτων, να «αποικίσει» την κυβέρνηση με πρώην στρατιωτικούς και να κάνει χρήση πολιτικών κομμάτων ή μαζικών οργανώσεων. [5] Η "έμμεσος διακυβέρνηση" περιλαμβάνει την άσκηση απόκρυφου, παρασκηνιακού ελέγχου σε μια πολιτική κυβέρνηση-μαριονέτα . [4] Η "έμμεσος διακυβέρνηση" από τον στρατό μπορεί να περιλαμβάνει είτε ευρύ έλεγχο της κυβέρνησης είτε έλεγχο σε στενότερο σύνολο τομέων πολιτικής, όπως τα στρατιωτικά θέματα ή θέματα εθνικής ασφάλειας. [4]

Από τη δεκαετία του 1920, οι στρατιωτικές χούντες παρατηρούνται συχνά στη Λατινική Αμερική, συνήθως με τη μορφή μιας "θεσμοθετημένης, πολύ εταιρικής/επαγγελματικής χούντας" με επικεφαλής τους διοικητές των διαφόρων στρατιωτικών κλάδων (στρατός, ναυτικό και αεροπορία ), και ενίοτε από κοινού με τον επικεφαλής της εθνικής αστυνομίας ή άλλα βασικά όργανα. [3] Ο πολιτικός επιστήμονας Samuel Finer, γράφοντας το 1988, σημείωσε ότι οι χούντες στη Λατινική Αμερική τείνουν να είναι μικρότερες από τις χούντες αλλού: η διάμεση χούντα είχε 11 μέλη, ενώ οι χούντες της Λατινικής Αμερικής είχαν συνήθως τρία ή τέσσερα. [3] Τα «εταιρικά» στρατιωτικά πραξικοπήματα διακρίθηκαν από τα «φραξιακά» στρατιωτικά πραξικοπήματα. Τα πρώτα εκτελούνται από τις ένοπλες δυνάμεις ως θεσμό, με επικεφαλής ανώτερους διοικητές στην κορυφή της στρατιωτικής ιεραρχίας, ενώ τα δεύτερα εκτελούνται από ένα τμήμα των ενόπλων δυνάμεων και συχνά καθοδηγούνται από μεσαίους αξιωματικούς. [3] [6]

Μια μελέτη του 2014 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Annual Review of Political Science διαπίστωσε ότι τα στρατιωτικά καθεστώτα συμπεριφέρονταν διαφορετικά από τις πολιτικές δικτατορίες και τους αυταρχικούς στρατιωτικούς ηγεμόνες. [7] Η μελέτη διαπίστωσε ότι (1) "οι ηγεμόνες και τα στρατιωτικά καθεστώτα είναι πιο πιθανό να διαπράξουν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να εμπλακούν σε εμφύλιους πολέμους παρά οι πολιτικές δικτατορίες", (2) "οι στρατιωτικοί ηγεμόνες ξεκινούν περισσότερους διεθνείς πολέμους από στρατιωτικά καθεστώτα ή "πολιτικές" δικτατορίες, ίσως επειδή έχουν περισσότερους λόγους να φοβούνται την επακόλουθη εξορία, τη φυλακή ή τη δολοφονία μετά την ανατροπή" και (3) τα στρατιωτικά καθεστώτα και οι "πολιτικές" δικτατορίες είναι πιθανότερο να καταλήξουν σε εκδημοκρατισμό, σε αντίθεση με την διακυβέρνηση των στρατιωτικών ηγεμόνων, η οποία συχνότερα λήγει με ανταρσία, λαϊκή εξέγερση ή εισβολή. [7]

Παραδείγματα

Επεξεργασία

Αφρική

Επεξεργασία
  1.   Τσαντ – Μεταβατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο (2021–)
  2.   Αίγυπτος – Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων (2011–2012)
  3.   Αιθιοπία – Derg (1974–1987)
  4.   Γουινέα – Εθνική Επιτροπή Συμφιλίωσης και Ανάπτυξης (2021–)
  5.   Λιβερία – Συμβούλιο Λαϊκής Αποκατάστασης (1980–1984)
  6.   Μάλι – Εθνική Επιτροπή για τη Σωτηρία του Λαού (2020–)
  7.   Νιγηρία – Στρατιωτικές χούντες (1966–1979 and 1983–1998)
  8.   Σουδάν – Μεταβατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο (2019)

Αμερική

Επεξεργασία
  1.   Αργεντινή – Εθνική Διαδικασία Αναδιοργάνωσης (1976–1983)
  2.   Βολιβία – Στρατιωτικές χούντες της Βολιβίας (1970–1971 and 1980–1982)
  3.   Βραζιλία – Στρατιωτικές χούντες του 1930 (1930–1945) και του 1964 (1964–1985)
  4.   Χιλή – Κυβερνητική Χούντα (1973–1990)
  5.   Ελ Σαλβαδόρ – Επαναστατική Κυβερνητική Χούντα (1979–1982)
  6.   Γουατεμάλα – Χούντα του πραξικοπήματος του 1954
  7.   Αϊτή – Χούντα που κατέλαβε την εξουσία το 1991 και έληξε το 1994 με την επέμβαση των ΗΠΑ (1991–1994)
  8.   Νικαράγουα – Χούντα Εθνικής Ανασυγκρότησης (1979–1985)
  9.   Περού – Στρατιωτική χούντα (1968–1980)

Ασία

Επεξεργασία
  1.   Μπανγκλαντές – Στρατιωτικές κυβερνήσεις των Ζιαούρ Ραχμάν (1975–1981) και Χ.Μ. Ερσάντ (1982–1990)
  2.   Γεωργία – Στρατιωτικό Συμβούλιο (საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო საბჭო)–Κυβέρνσε τη χώρα μεταξύ 6 Ιανουαρίου και 10 Μαρτίου 1992. Αντικαταστάσθηκε από το Συμβούλιο του Κράτους υπό τον Έντβαρντ Σεβαρντνάτζε.
  3.   Μιανμάρ – Κρατικό Συμβούλιο για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη (1988–2011), γνωστό ως Κρατικό Συμβούλιο Αποκατάστασης Νόμου και Τάξης μεταξύ 1988 και 1997, Κρατικό Συμβούλιο Διοίκησης (2021–παρόν)
  4.   Πακιστάν – Στρατιωτικές Κυβερνήσεις των Αγιούμπ Χαν (1958–1969), Γιαχία Χαν (1969–1971), Μουχάμαντ Ζία-Ουλ-Χακ (1977–1988), Περβέζ Μουσάραφ (1999–2008)
  5.   Νότια Κορέα – Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ανασυγκρότησης (1961–1963)
  6.   Ταϊβάν – Προσωρινές Διατάξεις κατά της Κομμουνιστικής Εξέγερσης (1948–1991) χρησιμοποιήθηκε από το Κουομιντάνγκ μετά την πτώση της Ηπειρωτικής Κίνας στουςΚομμουνιστές
  7.   Ταϊλάνδη – Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (2006–2008) και Εθνικό Συμβούλιο για την Ειρήνη και την Τάξη (2014–19)

Ευρώπη

Επεξεργασία
  1.   Ελλάδα – Καθεστώς των Συνταγματαρχών, επισήμως "Επαναστατική Επιτροπή" (1967–1974)
  2.   Πολωνία – Στρατιωτικό Συμβούλιο Εθνικής Σωτηρίας (1981–1983)
  3.   Πορτογαλία – Συμβούλιο (Χούντα) Εθνικής Σωτηρίας (1974–1975), Επαναστατικό Συμβούλιο (1975–1982)
  4.   Τουρκία – Επιτροπή Εθνικής Ενότητας (1960–1961) και Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας (1980–1983)

Ωκεανία

Επεξεργασία
  1.   Φίτζι – Στρατιωτική κυβέρνηση υπό τον Φρανκ Μπαϊνιμαράμα (2006–2014)[8] 

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 Junta, Encyclopædia Britannica (last updated 1998).
  2. ↑ Lai, Brian; Slater, Dan (2006). «Institutions of the Offensive: Domestic Sources of Dispute Initiation in Authoritarian Regimes, 1950-1992». American Journal of Political Science 50 (1): 113–126. doi:10.1111/j.1540-5907.2006.00173.x. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-political-science_2006-01_50_1/page/113. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Paul Brooker, Non-Democratic Regimes (Palgrave Macmillan: 2d ed. 2009), pp. 148-150.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Paul Brooker, Comparative Politics (ed. Daniele Caramani: Oxford University Press, 2014), pp. 101-102.
  5. ↑ Brooker, Non-Democratic Regimes (2d ed.), p. 153.
  6. ↑ David Kuehn, "Democratic Control of the Military" in Handbook of the Sociology of the Military (eds. Giuseppe Caforio & Marina Nuciari: Springer, 2nd ed.), p. 164.
  7. ↑ 7,0 7,1 Geddes, Barbara; Frantz, Erica; Wright, Joseph G. (2014). «Military Rule». Annual Review of Political Science 17: 147–162. doi:10.1146/annurev-polisci-032211-213418. 
  8. ↑ «Fiji holds historic election after years of military rule - DW - 17.09.2014». DW.com. Deutsche Welle. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Στρατιωτική_χούντα&oldid=10725501"