Σπήλαιο της Θεόπετρας

Σπήλαιο της Θεόπετρας
	τοποθεσία στην Ελλάδα
Τοποθεσία	Θεόπετρα, 3 km (2 mi) νότια της Καλαμπάκας
Περιοχή	Θεσσαλία, Ελλάδα
Συντεταγμένες	39°40′56.968″N 21°40′54.876″E / 39.68249111°N 21.68191000°EΣυντεταγμένες: 39°40′56.968″N 21°40′54.876″E / 39.68249111°N 21.68191000°E
Υψόμετρο	300 m (984 ft)
Έκταση	500 m2 (5,382 sq ft)
Σημειώσεις
Ημερομηνίες ανασκαφών	1987–2002, 2005–2008

Το σπήλαιο της Θεόπετρας βρίσκεται στη Θεσσαλία, στην Ελλάδα, στη βόρειο-ανατολική πλευρά σχηματισμού ασβεστολιθικών πετρωμάτων, 3 χλμ νότια της Καλαμπάκας^[1]. Η αρχαιολογική θέση χαρακτηρίστηκε σημαντική εξαιτίας της ανθρώπινης παρουσίας σε όλες τις περιόδους της Μέσης και Ανώτερης Παλαιολιθικής, της Μεσολιθικής και της Νεολιθικής περιόδου και ύστερον, γεφυρώνοντας το Πλειστόκαινο με το Ολόκαινο.

Ο βράχος της Θεόπετρας

Ο σχηματισμός του ασβεστολιθικού βράχου χρονολογείται στην Ανώτερη Κρητιδική περίοδο, 135 έως 65.000.000 χρόνια ΠΠ^[2]^[3]. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1987 υπό τη διεύθυνση της Ν. Κυπαρίσση-Αποστολίκα, και είχαν ως στόχο να δώσουν απαντήσεις στο μυστήριο της Παλαιολιθικής Θεσσαλίας. Η ραδιοχρονολόγηση υπέδειξε ανθρώπινη παρουσία τουλάχιστον 50.000 χρόνια πριν^[4].

Περιγραφή

Στο σπήλαιο απαντάται μια από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές αλληλουχίες στην Ελλάδα, στις οποίες περιλαμβάνονται πολιτιστικά κατάλοιπα της Μέσης και Ανώτερης Παλαιολιθικής, της Μεσολιθικής και της Νεολιθικής^[5]. Το αρχαιολογικό αρχείο υποδεικνύει σημαντικά παλαιοπεριβαλλοντικά δεδομένα βασισμένα σε ιζηματογενή χαρακτηριστικά και βοτανικά υπολείμματα^[5].

Αρχαιογενετική

Το 2016, ερευνητές εξήγαγαν με επιτυχία το DNA από την κνήμη δύο ατόμων που είχαν ταφεί στο σπήλαιο της Θεόπετρας. Και τα δύο άτομα ανακαλύφθηκαν σε μεσολιθικό ταφικό πλαίσιο και χρονολογήθηκαν ανεξάρτητα στο 7288–6771 ΠΚΕ και 7605–7529 ΠΚΕ. Αμφότερα τα υποκείμενα ανήκουν στην Απλοομάδα μιτοχονδιακού DNA (mtDNA) K1c^[6].

Live Camera

https://www.meteolive.gr/p/theopetra.html

Παραπομπές-σημειώσεις

↑ Karkanas, Panagiotis; White, Dustin; Lane, Christine S.; Stringer, Chris; Davies, William; Cullen, Victoria L.; Smith, Victoria C.; Ntinou, Maria και άλλοι. (June 2015). «Tephra correlations and climatic events between the MIS6/5 transition and the beginning of MIS3 in Theopetra Cave, central Greece». Quaternary Science Reviews 118: 170–181. doi:10.1016/j.quascirev.2014.05.027. https://www.dropbox.com/s/opr4ua0a1mnvgh0/1-s2.0-S027737911400208X-main.pdf?dl=0.
↑ Ardaens, E. (1978). Geologie de la chaine du Vardussia, comparaison avec le massif du Koziakas (Grèce Continentale) (στα French). Lille, France: Th è se 3 è me cycle.
↑ Karkanas, P. (1999). Lithostratigraphy and micromorphology of Theopetra cave deposits, Thessaly, Greece: Some preliminary results. 3. Athens, Greece: Studies of the British School at Athens. σελίδες 240–251.
↑ Yorgos Facorellis; Nina Kyparissi-Apostolika; Yannis Maniatis (2001). «The cave of Theopetra, Kalambaka: Radiocarbon evidence for 50,000 years of human presence». Radiocarbon 43 (2B): 1029–1048. https://journals.uair.arizona.edu/index.php/radiocarbon/article/viewFile/3935/3360. Ανακτήθηκε στις 11 January 2017.
«alternate copy» (PDF). Facorellis et alii. (2001). "The cave of Theopetra, Kalambaka". Radiocarbon, 43 (2B), 1029–1048. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2018.
↑ ^5,0 ^5,1 Tsartsidou, Georgia; Karkanas, Panagiotis; Marshall, Gilbert; Kyparissi-Apostolika, Nina (13 March 2014). «Palaeoenvironmental reconstruction and flora exploitation at the Palaeolithic cave of Theopetra, central Greece: The evidence from phytolith analysis». Archaeological and Anthropological Sciences 7 (2): 169–185. doi:10.1007/s12520-014-0183-6. https://www.dropbox.com/s/7p6s15u9897er74/art%253A10.1007%252Fs12520-014-0183-6.pdf?dl=0.
↑ Hofmanová, Zuzana; Kreutzer, Susanne; Hellenthal, Garrett; Sell, Christian; Diekmann, Yoan; Díez-del-Molino, David; van Dorp, Lucy; López, Saioa και άλλοι. (2016). «Early farmers from across Europe directly descended from Neolithic Aegeans». Proceedings of the National Academy of Sciences 113 (25): 6886–6891. doi:10.1073/pnas.1523951113. ISSN 0027-8424. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-09-24. https://web.archive.org/web/20180924122804/http://www.pnas.org/content/113/25/6886.full. Ανακτήθηκε στις 2018-09-23.

Πηγές

Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Αρχειοθετήθηκε 2015-04-15 στο Wayback Machine.
Caves of Greece

[1] Karkanas, Panagiotis; White, Dustin; Lane, Christine S.; Stringer, Chris; Davies, William; Cullen, Victoria L.; Smith, Victoria C.; Ntinou, Maria και άλλοι. (June 2015). «Tephra correlations and climatic events between the MIS6/5 transition and the beginning of MIS3 in Theopetra Cave, central Greece». Quaternary Science Reviews 118: 170–181. doi:10.1016/j.quascirev.2014.05.027. https://www.dropbox.com/s/opr4ua0a1mnvgh0/1-s2.0-S027737911400208X-main.pdf?dl=0.

[2] Ardaens, E. (1978). Geologie de la chaine du Vardussia, comparaison avec le massif du Koziakas (Grèce Continentale) (στα French). Lille, France: Th è se 3 è me cycle.

[3] Karkanas, P. (1999). Lithostratigraphy and micromorphology of Theopetra cave deposits, Thessaly, Greece: Some preliminary results. 3. Athens, Greece: Studies of the British School at Athens. σελίδες 240–251.

[Facorellis_etal_2001-4] Yorgos Facorellis; Nina Kyparissi-Apostolika; Yannis Maniatis (2001). «The cave of Theopetra, Kalambaka: Radiocarbon evidence for 50,000 years of human presence». Radiocarbon 43 (2B): 1029–1048. https://journals.uair.arizona.edu/index.php/radiocarbon/article/viewFile/3935/3360. Ανακτήθηκε στις 11 January 2017.
«alternate copy» (PDF). Facorellis et alii. (2001). "The cave of Theopetra, Kalambaka". Radiocarbon, 43 (2B), 1029–1048. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2018.

[dropbox.com-5] 5,0 ^5,1 Tsartsidou, Georgia; Karkanas, Panagiotis; Marshall, Gilbert; Kyparissi-Apostolika, Nina (13 March 2014). «Palaeoenvironmental reconstruction and flora exploitation at the Palaeolithic cave of Theopetra, central Greece: The evidence from phytolith analysis». Archaeological and Anthropological Sciences 7 (2): 169–185. doi:10.1007/s12520-014-0183-6. https://www.dropbox.com/s/7p6s15u9897er74/art%253A10.1007%252Fs12520-014-0183-6.pdf?dl=0.

[HofmanováKreutzer2016-6] Hofmanová, Zuzana; Kreutzer, Susanne; Hellenthal, Garrett; Sell, Christian; Diekmann, Yoan; Díez-del-Molino, David; van Dorp, Lucy; López, Saioa και άλλοι. (2016). «Early farmers from across Europe directly descended from Neolithic Aegeans». Proceedings of the National Academy of Sciences 113 (25): 6886–6891. doi:10.1073/pnas.1523951113. ISSN 0027-8424. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-09-24. https://web.archive.org/web/20180924122804/http://www.pnas.org/content/113/25/6886.full. Ανακτήθηκε στις 2018-09-23.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]