Σένζου (διαστημόπλοια)

Τα Σέντζοου (κινεζικά: 神舟) είναι διαστημόπλοια που έχουν αναπτυχθεί από την Κίνα με σκοπό να υποστηρίξουν το επανδρωμένο διαστημικό της πρόγραμμα. Το όνομά τους έχει ποικίλες μεταφράσεις όπως "Θεϊκό Σκάφος", "Θεϊκό Σκάφος του Θεού", "Μαγικό Πλοίο" ή άλλες παρόμοιες φράσεις και είναι ομόφωνο με ένα αρχαίο όνομα της Κίνας (κινεζικά: 神州, που σημαίνει "Θεϊκό Κράτος"). Το σχέδιό τους βασίζεται στα αντίστοιχα ρωσικά διαστημόπλοια Σογιούζ, αλλά είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος. Η πρώτη εκτόξευση έγινε στις 20 Νοεμβρίου 1999 και η πρώτη επανδρωμένη εκτόξευση πραγματοποιήθηκε στις 15 Οκτωβρίου του 2003. Το Μάρτιο του 2005, ένας αστεροειδής ονομάστηκε 8256 Shenzhou, προς τιμή τους.

Σχηματικό διάγραμμα ενός σκάφους Σέντζοου.

Ιστορία

Οι πρώτες προσπάθειες για επανδρωμένες εκτοξεύσεις, ξεκίνησαν το 1968 με μία προγραμματισμένη εκτόξευση για το 1973. Αν και η Κίνα εκτόξευσε ένα μη- επανδρωμένο δορυφόρο το 1970 και παρέμεινε ενεργή στο τομέα αυτό από τότε, η επανδρωμένη εκτόξευση αναβλήθηκε χάρη στην έλλειψη πόρων και πολιτικού ενδιαφέροντος.

Η πρώτη μη- επανδρωμένη πτήση του διαστημόπλοιου έγινε στις 20 Νοεμβρίου 1999 και το Project 921/1 μετονομάστηκε, από τον Ζιανγκ Ζεμίν, σε Σέντζοου. Ακολούθησε μία σειρά από τρεις ακόμη μη- επανδρωμένες πτήσεις. Αναμένεται ότι αργότερα, θα σχεδιαστούν διαστημόπλοια που να αποτελούνται από 4 μέλη αντί για 3, που παίρνουν τα Σογιούζ, με καθορισμένα φυσικά χαρακτηριστικά των αστροναυτών, όπως είχε πειραματιστεί η ομάδα των Σογιούζ.

Αποστολές

• Σέντζοου 1

Η Σέντζοου 1, έγινε με πειραματικό όχημα ώστε να επιβεβαιωθεί το σχέδιο του διαστημόπλοιου. Για να μπορέσει να γίνει το 1999, η αποστολή χρησιμοποίησε ένα τροποποιημένο όχημα με 8 από τα 13 λειτουργικά συστήματα. Δεν είχε σύστημα μηχανικής υποστήριξης, ούτε μπορούσε να κάνει περιστροφή στον αέρα. Το τμήμα περιστροφής ήταν ψεύτικο και δεν μετέφερε εξοπλισμό.

Η καμπάνια της εκτόξευσης ξεκίνησε με την άφιξη του διαστημόπλοιου από τις εγκαταστάσεις κατασκευής του στο Πεκίνο, μετά από 3 μέρες ταξιδιού με τρένο, στο Jiuquan Satellite Launch Centre (JSLC), στις 26 Ιουλίου 1999. Το CZ-2F (Y1), που ήταν το όχημα της εκτόξευσης, έφτασε στο κέντρο στις 18 Αυγούστου. Η πρώτη, με όλα τα συστήματα, πρόβα εκτόξευσης έγινε στις 2 Οκτωβρίου.

Εμφανίστηκε πρόβλημα όταν κατά τη συναρμολόγηση του οχήματος, έδειξε στις πρόβες ότι ο γύρος του διαστημικού οδηγού, απέτυχε στο σύστημα. Για να διορθωθεί το πρόβλημα, έπρεπε η είδη τοποθετημένη ασπίδα θερμοκρασίας του οχήματος να αφαιρεθεί, με ρίσκο να δημιουργήσει περισσότερες ζημιές. Έπειτα από θερμές αντιπαραθέσεις μεταξύ των προγραμματιστών, η ασπίδα τελικώς αφαιρέθηκε ώστε να αντικατασταθεί ο γύρος. Το ατύχημα ήταν υπεύθυνο για τον επαναπρογραμματισμό της ημερομηνίας στις 18 Νοεμβρίου. Η πτώση κομματιών μετεωρίτη έφερε 48 ώρες πίσω την αποστολή.

Η πρώτη μη- επανδρωμένη Σέντζοου πειραματική αποστολή πραγματοποιήθηκε στις 06:30 CST, στις 20 Νοεμβρίου 1999. Λίγο πριν τον πρώτου- επιπέδου διαχωρισμό, το όχημα εμφάνισε μια αφύσικη μείωση της ταχύτητας στη τροχιά. Ευτυχώς, το όχημα γρήγορα ανέκτησε ταχύτητα και συνέχισε τη πτήση μέχρι το διαχωρισμό της κεφαλής.

Περισσότερες επιπλοκές εμφανίστηκαν κατά την 13η περιστροφή, όταν το διαστημόπλοιο απέτυχε να αποκριθεί στις εντολές του κέντρου ελέγχου, παρά τις 3 προσπάθειες. Η τελευταία ευκαιρία για να δοθεί η εντολή έγινε από το ιχνηλάτη Yuanwang 3, που είναι τοποθετημένος στην πλευρά του Νότιου Ατλαντικού, στο σημείο που βρέχει την ακτή της Δυτικής Αφρικής, με μόνο 47 δευτερόλεπτα απόσταση του διαστημόπλοιου πριν βγει από τον ορίζοντα του σκάφους. Η εντολή, τελικώς, έγινε δεκτή στα τελευταία 10 δευτερόλεπτα.

Η προσγείωση του έγινε στις 03:41 CST, στις 21 Νοεμβρίου, αφού πραγματοποίησε 14 περιστροφές γύρω από τη Γη. Παρά τα απρόοπτα η αποστολή ήταν επιτυχημένη. Το διαστημόπλοιο έφερε μόνο το όνομα Σέντζοου, χωρίς σειριακό αριθμό, για να διαχωριστεί όμως από τις επακόλουθες αποστολές, αργότερα ονομάστηκε Σέντζοου 1.

• Σέντζοου 2

Η Σέντζοου 2, ήταν μία πλήρης σε λειτουργικό αποστολή. Το πρωτότυπο όχημα δεν είχε μόνο το σύστημα εκτόξευσης εκτός τροχιάς. Το όχημα μετέφερε ένα σύνολο από 64 επιστημονικά πειραματικά πακέτα, από αυτά 15 ήταν για το θάλαμο προσγείωσης, 12 για το περιστρεφόμενο θάλαμο και 37 για την μπροστινή εξωτερική παλέτα. Ακόμη, είχε μία συσκευή που μεγάλωνε έναν μικρής βαρύτητας κρύσταλλο, 19 είδη ζώων και φυτών σε πειραματικό σχεδιασμό, ανιχνευτές κοσμικής ακτίνας και σωματιδίων καθώς και τον πρώτο Κινέζικο ανιχνευτή, ακτίνας Γ.

Η αποστολή ήταν επιρρεπής σε προβλήματα από την αρχή. Στις 31 Δεκεμβρίου 2000, λίγες μέρες πριν από την προγραμματισμένη εκτόξευση, το όχημα CZ-2F (Y2) χτυπήθηκε από μία μη φυσική αντίδραση του ομφαλικού πύργου. Αυτό προξένησε σοβαρές αμφισβητήσεις σχετικές με το αν είναι σε κατάσταση να πραγματοποιήσει την πτήση. Μετά από τριών ημερών εξέταση, το όχημα έλαβε το "πράσινο φως" για την εκτόξευση.

Το CZ-2F, απογειώθηκε στις 01:11 CST, στις 10 Ιανουαρίου 2001. Στα πρώτα 358 δευτερόλεπτα της εκτόξευσης, οι υπολογιστές του κέντρου ελέγχου "κράσαραν" με αποτέλεσμα να αφήσουν το διαστημόπλοιο χωρίς έλεγχο για πολλά λεπτά. Οι υπολογιστές χρειάστηκε να κάνουν επανεκκίνηση, ενώ το διαστημόπλοιο βρισκόταν στον αέρα, και κατάφεραν να συνδεθούν μαζί του 60 δευτερόλεπτα πριν ξεκινήσει η περιστροφή της κεφαλής. Παρόμοιο πρόβλημα εμφανίστηκε σε άλλο υπολογιστικό πρόβλημα όταν το διαστημόπλοιο μπήκε σε περιστροφή.

Μετά από 117 περιστροφές γύρω από τη Γη, η Σέντζοου 2 προσγειώθηκε στις 16 Ιανουαρίου. Ο ιμάντας ασφαλείας, όμως, του αλεξιπτώτου έσπασε χάρη στην απότομη προσγείωση, στις 19:22 CST. Ποτέ όμως δεν δημοσιεύτηκε από τα Κινεζικά ΜΜΕ, το ατύχημα έμμεσα επιβεβαιώθηκε από λίγες δημοσιευμένες φωτογραφίες της προσγείωσης.