Ραμαζάνι

Το Ραμαζάνι, εκ τoυ τουρκικού ραμαζάν και του αραβικού ραμαντάν, είναι θρησκευτική μουσουλμανική εορτή νηστείας. Αποτελεί ονομασία του ένατου μήνα του μουσουλμανικού έτους, κατά τον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, δόθηκε το Κοράνι στους ανθρώπους προκειμένου οι κανόνες του να αποτελέσουν οδηγό της ζωής τους. Έτσι το Ραμαζάνι χαρακτηρίζεται ως ένας από τους «πέντε στύλους» του Ισλάμ με χαρακτήρα υπακοής, εξιλασμού και προσευχής προς τον Θεό.

Ημισέληνος του Ραμαζανιού.

Σε όλο το χρονικό διάστημα του Ραμαζανιού, διάρκειας ενός μηνός, οι μουσουλμάνοι απέχουν υποχρεωτικά, από ανατολής μέχρι δύσεως του ηλίου, από κάθε είδους τροφή, ακόμη και νερό, πολύ δε περισσότερο από κάπνισμα, ποτό, αρώματα και σεξουαλικές επαφές, όχι όμως στο υπόλοιπο διάστημα μέχρι την ανατολή του ηλίου. Το Ραμαζάνι τελειώνει με τριήμερη γιορτή που στα αραβικά ονομάζεται άιντ-αλ-φιτρ (= εορτή τέλους νηστείας) ή άιντ-αλ-σαγίρ (= μικρή εορτή).

• Το Ραμαζάνι, ως μηνιαία εορτή νηστείας, αντιπαραβάλλεται με τη χριστιανική εορτή της Σαρακοστής, με σχεδόν ταυτόσημο χαρακτήρα, όχι όμως με ερμηνεία περί της «παράδοσης Ευαγγελίου». Σύμφωνα με τον κυλιόμενο χαρακτήρα που παρουσιάζει το αραβικό ημερολόγιο, κάθε χρόνο το Ραμαζάνι εορτάζεται κατά 10 ημέρες νωρίτερα του προηγουμένου έτους. Για το 2010 το Ραμαζάνι ξεκίνησε με την ανατολή του ηλίου στις 11 Αυγούστου, ενώ για το 2011 ξεκίνησε την 1 Αυγούστου.

Η λέξη Ραμαντάν (Ramadan), ή Ραμαζάνι, προέρχεται από την αραβική ρίζα αλ-ραμάντ που σημαίνει «καψαλίζω τη ζέστη ή την ξηρασία». Αποτελεί έναν από τους πέντε πυλώνες όπου στηρίζεται το Ισλάμ. Οι υπόλοιποι είναι η Πίστη, η Προσευχή, η Ελεημοσύνη και το Ιερό Προσκύνημα Χατζ. Ο μήνας Ραμαντάν είναι ο ένατος μήνας του Ισλαμικού σεληνιακού ημερολογίου και ο ιερότερος από τους τέσσερις ιερούς μήνες. Ξεκινά με τη Νέα Σελήνη και κατά τη διάρκειά του όλοι οι ενήλικες και υγιείς μουσουλμάνοι είναι υποχρεωμένοι να απέχουν από κάθε τροφή, νερό, τσίχλες, κάθε είδους καπνό, οποιαδήποτε ερωτική επαφή, από την ανατολή ως τη δύση του ηλίου. Ωστόσο αυτό είναι το καθαρά εξωτερικό, πρακτικό μέρος της νηστείας. Η πνευματική όψη της νηστείας ορίζει απαγόρευση του ψέματος, του κουτσομπολιού, της εξαπάτησης και γενικά όλων των αρνητικών χαρακτηριστικών των ανθρώπων. Όπως ορίζεται στο Κοράνι, η νηστεία είναι μια αυστηρή πράξη βαθιάς προσωπικής λατρείας κατά την οποία οι μουσουλμάνοι επιδιώκουν το υψηλότερο επίπεδο συνειδητοποίησης του Θείου.

Ο μήνας Ραμαντάν είναι μία χρονική περίοδος κατάλληλη για προσευχή, για καλές πράξεις, για περισσότερο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους. Η νηστεία έχει σκοπό να βοηθήσει τους μουσουλμάνους να μάθουν την αυτοπειθαρχία, την εγκράτεια, τη γενναιοδωρία αλλά και την υπομονή. Τους θυμίζει επίσης το πόσο υποφέρουν οι φτωχοί, εκείνοι που σπάνια τρέφονται καλά ή δεν βρίσκουν το κατάλληλο φαγητό.

Το Ραμαζάνι περιλαμβάνει δύο κύρια γεύματα: το Σουχούρ, πριν από την ανατολή, και το Ιφτάρ, μετά από τη δύση. Τα γεύματα αυτά περιλαμβάνουν χουρμάδες ακολουθώντας το παράδειγμα του Προφήτη Μωάμεθ. Μετά από το Ιφτάρ και μέχρι το Σοχούρ την άλλη μέρα, ο καθένας μπορεί να φάει ό,τι επιθυμεί από φαγητό, γλυκά και ποτά, εκτός από αλκοόλ και χοιρινό κρέας (είναι απαγορευμένα από τον Θεό και αναφέρονται στο Κοράνι).

Μία άλλη όψη στο Ραμαντάν είναι μία από τις τελευταίες μονές νύχτες του μήνα, η Λεϊλάτ αλ Καντρ ή Νύχτα του Πεπρωμένου. Είναι η ιερότερη νύχτα του μήνα. Είναι η νύχτα κατά την οποία ο Θεός άρχισε να αποκαλύπτει το Κοράνι στον Προφήτη Μωάμεθ μέσω του αρχάγγελου Γαβριήλ. Οι Μουσουλμάνοι μαθαίνουν στο Κοράνι πως να προσεύχονται κατά τη διάρκεια της νύχτας αυτής, αφού τότε είναι καλύτερα από χίλιους μήνες προσευχής. Επιπλέον, οι πιστοί ενθαρρύνονται να διαβάσουν ολόκληρο το Κοράνι κατά τη διάρκεια του μήνα και για αυτό έχει χωριστεί σε 30 ίσα μέρη, όσες και οι 30 μέρες του Ραμαζανίου. Όταν η πρώτη φλούδα από τη Νέα Σελήνη γίνει ορατή, λήγει ο μήνας του Ραμαντάν και ξεκινά ο μήνας Σαουάλ. Με το τέλος του Ραμαντάν ξεκινά μία τριήμερη περίοδος που ονομάζεται Ιντ αλ Φιτρ, δηλαδή Γιορτή της διακοπής της Νηστείας. Είναι μια χαρούμενη περίοδος, η οποία ξεκινάει με μια ειδική προσευχή νωρίς το πρωί, και αργότερα ακολουθούν εορτασμοί, τραπέζια και μοίρασμα δώρων και χρημάτων στα παιδιά.

Όταν το Ραμαντάν τελειώνει, οι μουσουλμάνοι δίνουν ως ελεημοσύνη ένα συγκεκριμένο ποσό, που έχει υπολογιστεί ώστε να είναι ικανό να ταΐσει έναν φτωχό της περιοχής για μία ημέρα. Αυτό είναι γνωστό ως «φίτρα» και η σημασία του είναι η υπενθύμιση ότι υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν και πρέπει να τους βοηθήσουμε. Πολλοί επίσης με αφορμή τη γιορτή πληρώνουν την ετήσια Ζακάτ τους (υποχρεωτική ελεημοσύνη) στους έχοντες ανάγκη, που είναι το 2,5% επί των ετήσιων σταθερών αποταμιεύσεων.

Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να αναφερθεί πως ο Θεός εξαιρεί κάποια άτομα από τη νηστεία. Ο άρρωστος και ο ταξιδιώτης είναι από αυτούς που εξαιρούνται, αλλά πρέπει μετά τη θεραπεία τους ή το ταξίδι να νηστέψουν τις μέρες που χάσανε. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η εξαίρεση περιλαμβάνει και τις γυναίκες οι οποίες έχουν τη μηνιαία τους περίοδο, καθώς και τις γυναίκες οι οποίες κυοφορούν. Επίσης κάθε ένας που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας (διαβήτης, καρδιά) δικαιολογείται να απέχει όλο τον μήνα.

Το Ραμαζάνι, λοιπόν, είναι ένας μήνας πολύ σημαντικός για όλους τους μουσουλμάνους. Είναι ο μήνας της αγάπης και της ένωσης όλων των μουσουλμάνων.