Πρόξενος
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Πρόξενος ονομάζεται ένας επίσημος εκπρόσωπος ενός κράτους που δραστηριοποιείται σε μια ξένη χώρα, και σκοπό του έχει την εξυπηρέτηση και την προστασία των συμπατριωτών του, καθώς επίσης και την ενίσχυση του εμπορίου και της φιλίας μεταξύ των δυο λαών.
Παρότι δεν είναι υποχρεωτικό ένας πρόξενος να είναι διπλωμάτης, στην πράξη είναι το πλέον σύνηθες. Όμως, δε θα πρέπει ένας πρόξενος να συγχέεται με τον πρέσβη, του οποίου τα καθήκοντα αφορούν τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχει μόνο ένας πρέσβης που δραστηριοποιείται σε μια ξένη χώρα (συνήθως στην πρωτεύουσα), αλλά μπορούν να υπάρχουν πολλοί πρόξενοι, που συνήθως δραστηριοποιούνται σε διάφορες μεγάλες πόλεις.
Οι πρόξενοι και οι υπάλληλοι των προξενείων τυγχάνουν προξενικής ασυλίας, που είναι σημαντικά πιο περιορισμένη σε σχέση με τη διπλωματική ασυλία που λαμβάνουν οι πρέσβεις και οι υπάλληλοι των πρεσβειών.
Αρχαία Ελλάδα και νεότερος θεσμός
ΕπεξεργασίαΣτην Αρχαία Ελλάδα η λέξη προξενεία δεν είχε την ίδια σημασία με σήμερα. Ο πιο πρόσφατος θεσμός ορίζεται χρονικά στις κοινότητες των εμπόρων που έμεναν μόνιμα στο εξωτερικό, οι οποίοι ψήφιζαν ανάμεσα τους έναν πρόξενο δικαστή ο οποίος είχε την αρμοδιότητα να λύνει τις διαφορές με βάση το εθνικό ή εμπορικό δίκαιο. Έχοντας αυτή τη μορφή, ο θεσμός του πρόξενου διασώθηκε, όμως ο δικαστικός του ρόλος περιορίστηκε στο μέγιστο.
Με βάση τους ελληνικούς νόμους, η προξενική αρχή είναι μία από τις 3 υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών (οι άλλες 2 είναι η κεντρική και πρεσβευτική). Βάσει του νόμου 4952/1931 που οργανώνει τις παρακάτω υπηρεσίες π.χ. βοηθητικά της Δικαιοσύνης εξετάζουν μάρτυρες, συλλέγουν και δημοσιεύουν διαθήκες κλπ. Οι αρμοδιότητες τους ως προς τα διοικητικά είναι ακόμη πιο λίγες. (έκδοση και επιβεβαίωση διαβατηρίων, έκδοση ιθαγένειας και άλλων διοικητικών κινήσεων).
Η προξενική υπηρεσία είναι αποτέλεσμα διεθνούς συμφωνίας (Σύμβαση της Βιέννης 1963), η οποία με βάση αυτό το διεθνές κείμενο, οι πρόξενοι διαχωρίζονται σε δημοσίους υπαλλήλους και εμπόρους (χωρίς μισθό και συνήθως από άλλη χώρα) και εκτελούν πάντα τις αρμοδιότητες τους μετά από συμφωνία. (διαπιστευτήρια γράμματα).
Αρμοδιότητες των πρόξενων
Επεξεργασία- Διπλωματική προστασία των υπηκόων του κράτους που εκπροσωπούν
- Θέματα διοίκησης και δικαστικές αρμοδιότητες (όπως αναφέρονται από την ελληνική νομοθεσία) όπως και επίλυση ναυτικών και εμπορικών διαφορών κατά τη διάρκεια πολέμου δίνουν στους ουδέτερους βεβαιώσεις πλου (navicerts) για να αποφύγουν επισκέψεις πολεμικών σκαφών
- Παρέχουν πληροφορίες οικονομικής, τεχνικής κλπ. φύσης στις κυβερνήσεις των κρατών τους
Οι πρόξενοι έχουν λιγότερα προνόμια συγκριτικά με τους διπλωμάτες. Για παράδειγμα, η ασυλία τους είναι έγκυρη μόνο για πράξεις που αφορούν την υπηρεσία τους και τα φορολογικά τους προνόμια δέχονται πολλές εξαιρέσεις. Δέχονται ποινικές κυρώσεις στην χώρα που εργάζονται αλλά μόνο σε περίπτωση πολύ σοβαρού εγκλήματος. Το μέγαρο του πρόξενου αποτελεί άσυλο και οι αρχές επιτρέπεται να μπουν μόνο με έγκριση από τον πρόξενο. Το άσυλο δεν αποτελεί οικεία του πρόξενου και της οικογένειας του όπως συμβαίνει με τους διπλωμάτες και τέλος ο προξενικός σάκος δεν επιτρέπεται να ανοιχτεί και να ελεγχθεί αλλά μπορεί να γίνει επιστροφή από τις αρχές κράτους που φιλοξενήθηκε στο κράτος από όπου ήρθε.