Ο Πιέρ Μπουρντιέ (Pierre Bourdieu, 1 Αυγούστου 1930 - 23 Ιανουαρίου 2002) ήταν Γάλλος φιλόσοφος, κοινωνιολόγος και κοινωνικός επιστήμονας. Γενικό ενδιαφέρον στη μελέτη του, υπήρξε η παρατήρηση και η κατανόηση του πώς τα δρώντα υποκείμενα ενεργούν μέσα στην κοινωνία. Εισήγαγε την έννοια του habitus στην κοινωνική θεωρία και πρακτική προς όφελος της κατανόησης των επιρροών από τα επιμέρους κοινωνικά πεδία.

Πιέρ Μπουρντιέ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Pierre Bourdieu (Γαλλικά)
Γέννηση1  Αυγούστου 1930[1][2][3]
Ντενγκουίν[4]
Θάνατος23  Ιανουαρίου 2002[5][6][3]
12ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού[7]
Αιτία θανάτουκαρκίνος[8]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο του Περ-Λασαίζ
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[9]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[10][11]
ΣπουδέςÉcole Normale Supérieure (από 1951)
Lycée Louis-Barthou
Λύκειο Λουί-λε-Γκραν (από 1948)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος
κοινωνιολόγος
ερευνητής[12]
ΕργοδότηςΑνώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού (από 1975)
Κολλέγιο της Γαλλίας (1981–2001)[13][14]
Φιλοσοφική Σχολή των Παρισίων (από 1960)
Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού
Πανεπιστήμιο του Παρισιού[15]
Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας (Λιλ)[16]
Αξιοσημείωτο έργοDistinction[17]
Les Héritiers[17]
Reproduction in Education, Society, and Culture
Επηρεάστηκε απόΚαρλ Μαρξ
Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς
Μισέλ Φουκώ
Εμίλ Ντιρκέμ
Μαξ Βέμπερ
Κλοντ Λεβί-Στρος
Μωρίς Μερλώ-Ποντύ
Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν
Georges Canguilhem
Θωμάς Ακινάτης
Αριστοτέλης
Jean-Claude Passeron
Ζαν-Πολ Σαρτρ
Πίτερ Μπέργκερ
Thomas Luckmann
Abdelmalek Sayad
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτική ιδεολογίαalter-globalization και Marxism
Οικογένεια
ΣύζυγοςMarie-Claire Bourdieu
ΤέκναEmmanuel Bourdieu
Laurent Bourdieu
Jérôme Bourdieu
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαπρόεδρος (1992–2002, Association de réflexion sur les enseignements supérieurs et la recherche)
διευθυντής (1985–1998, Centre de sociologie européenne)[18]
ΒραβεύσειςΧρυσό μετάλιο Γαλλικού Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Έρευνα (1993)[19][12]
Βραβείο Ερνστ Μπλοχ (1997)
επίτιμος διδάκτωρ του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου (1989)
Lysenko Prize (1998)[20][21]
επίτιμος διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1996)
Huxley Memorial Medal (2000)[22]
honorary doctorate of the Johann Wolfgang Goethe University Frankfurt (1996)
επίτιμος διδάκτωρ (1999)
Μετάλλιο Γκαίτε (1988)[23]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Σπουδές και ακαδημαϊκή καριέρα

Επεξεργασία

Σπούδασε φιλοσοφία στην École Normale Supérieure στο Παρίσι. Το 1964 γίνεται διευθυντής ερευνών στην École des Hautes Études, όπου τέσσερα χρόνια μετά ιδρύει το Centre de Sociologie Européenne. Επιπλέον, εκείνη τη χρονιά διευθύνει τη σειρά «Le Sens Commun» των εκδόσεων "Minuit", ενώ το 1975 γίνεται ιδρυτής και διευθυντής του περιοδικού Actes de la recherche en sciences sociales. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 κερδίζει την έδρα της κοινωνιολογίας στο Collège de France. Το 1989 ίδρυσε και διηύθυνε την ευρωπαϊκή επιθεώρηση βιβλίου LIBER και το 1996 τον εκδοτικό οίκο «Raison d'Agir».

Το έργο του και οι αμφισβητήσεις του έργου του Μπουρντιέ

Επεξεργασία

Στα περισσότερα από 40 έτη παγκόσμιας επιστημονικής παρουσίας του παρήγαγε ένα τεράστιο επιστημονικό έργο εμπειρικής και θεωρητικής έρευνας, που μεταφράστηκε σε πολλές χώρες του κόσμου και ενέπνευσε ένα σπουδαίο αριθμό ερευνών σε πολλούς επιστημονικούς κλάδους. Ο Μπουρντιέ είναι ο πλέον μεταφρασμένος επιστήμονας του τέλους του 20ού αιώνα, φιλόσοφος-κοινωνικός επιστήμονας με παγκόσμια αναγνώριση και έργο που σημαδεύει τη συζήτηση των ιδεών αυτού του αιώνα.

Ο Μπουρντιέ είχε τοποθετηθεί δημόσια στα αριστερά της αριστεράς, δηλαδή την άκρα αριστερά. Η συνεχής προβολή του από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της χώρας του, καθώς και οι αιρετικές, ακροαριστερές του απόψεις τον έχουν κάνει να συγκρουστεί με όλους τους στοχαστές της Γαλλίας, ανεξαρτήτως ιδεολογίας. Μάλιστα, όταν είχε πρωτοκυκλοφορήσει το βιβλίο του Εκείνο που θέλει να πει το ομιλείν, πάνω στη σκέψη του Βίτγκενσταϊν, πολλοί φιλόλογοι, γλωσσολόγοι και μαθητές του Βίτγκενσταϊν είχαν γελάσει κοροϊδευτικά, θεωρώντας το απλουστευτικό και άστοχο.[24]

Επιρροές

Επεξεργασία

Το έργο του Μπουρντιέ έχει επιρροές από την παραδοσιακή ανθρωπολογία και κοινωνιολογία, μια σύνθεση των οποίων έχει ενσωματώσει στη δική του θεωρία. Από τον Βέμπερ διατήρησε τη σημασία της κυριαρχίας και των συμβολικών συστημάτων στην κοινωνική ζωή, όπως επίσης και από την ιδέα των κοινωνικών επιταγών, η οποία θα μεταμορφωθεί τελικά από τον Μπουρντιέ σε μια θεωρία πεδίων.[25]

Από τον Μαρξ πήρε την ιδέα της "κοινωνίας" ως το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων: «ό,τι υπάρχει στον κοινωνικό κόσμο είναι σχέσεις - όχι διαδράσεις μεταξύ δρώντων ή δι-υποκειμενικοί δεσμοί μεταξύ ατόμων, αλλά αντικειμενικές σχέσεις που υπάρχουν ανεξάρτητα από την ατομική συνείδηση και επιθυμία»[26] και την ανάγκη να αναπτυχθεί διαλεκτικά η κοινωνική θεωρία από την κοινωνική πρακτική.[27]

Η ταξική προέλευση του καλλιτεχνικού γούστου είχε ήδη αναδειχθεί από τον Άρνολντ Χάουζερ στην Κοινωνική Ιστορία της Τέχνης (1951).

Από τον Εμίλ Ντιρκέμ, μέσω του Μαρσέλ Μάους και του Κλοντ Λεβί-Στρος, ο Μπουρντιέ κληρονόμησε μια δομιστική εξήγηση της τάσης των κοινωνικών συστημάτων να αναπαράγονται, που βασίζεται στην ανάλυση των συμβολικών δομών και των μορφών ταξινόμησης. Παρ' όλα αυτά, ο Μπουρντιέ διαφέρει από τον Ντιρκέμ στο ότι δίνει έμφαση στο ρόλο του κοινωνικού δρώντος στην επιτέλεση συμβολικών επιταγών μέσα από τη σωματοποίηση των κοινωνικών δομών. Επίσης τόνισε ότι η αναπαραγωγή των κοινωνικών συστημάτων δεν λειτουργεί με μια λογική λειτουργισμού.

Ο Μερλό-Ποντύ και μέσω αυτού η φαινομενολογία του Έντμουντ Χούσερλ έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη συγκέντρωση του Μπουρντιέ στο σώμα, δράση και πρακτικές τάσεις (οι οποίες βρήκαν την πρωταρχική τους εκπλήρωση στη θεωρία του habitus του Μπουρντιέ).[28] Επηρεάστηκε επίσης από τον Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν, ειδικά σε σχέση με το έργο του τελευταίου για την τήρηση των κανόνων, αναφέροντας ότι «ο Βίτγκενσταϊν είναι ίσως ο φιλόσοφος που με έχει βοηθήσει περισσότερο σε στιγμές δυσκολίας. Είναι κάτι σαν σωτήρας για περιόδους μεγάλης πνευματικής ανησυχίας».[29]

Το έργο του Μπουρντιέ είναι βασισμένο σε μια προσπάθεια υπέρβασης κάποιων δυϊσμών οι οποίοι, όπως πίστευε, χαρακτήριζαν τις κοινωνικές επιστήμες στην εποχή του (υποκειμενισμός/ αντικειμενισμός, μικρο-/ μακρο-, ελευθερία/ ντετερμινισμός). Οι έννοιές του του habitus, του "κεφαλαίου" (capital) και του "πεδίου" (field) δημιουργήθηκαν με την πρόθεση να ξεπεραστούν αυτές οι αντιθέσεις.[30]

Μερικά από τα πιο γνωστά έργα του είναι τα Les héritiers, l'amour de l'art, le métier de socioloque και το La reproduction, που γράφτηκε το 1970 σε συνεργασία με τον Πασσερόν (Passeron).

  • Η διάκριση
  • Για την τηλεόραση
  • Οι κληρονόμοι
  • Γλώσσα και συμβολική εξουσία
  • Κείμενα Κοινωνιολογίας
  • Αντεπίθεση πυρών
  • Η αίσθηση της πρακτικής
  • Η ανδρική κυριαρχία
  • Οι κανόνες της τέχνης
  • Επιστήμη της επιστήμης και αναστοχασμός
  • Σχεδίασμα για μια αυτοανάλυση
  • Μάθημα πάνω στο μάθημα
  • Η τέχνη του κοινωνιολόγου
  • Πρακτικοί λόγοι
  • Κοινωνιολογία της παιδείας
  • Η αναπαραγωγή
  • Πασκαλιανοί διαλογισμοί

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 βιογραφία. www.linternaute.com/biographie/pierre-bourdieu-1/. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6zh96fd. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. «Fichier des personnes décédées» j-PBK7vpusOo.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb118934022. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. Fichier des personnes décédées mirror. j-PBK7vpusOo.
  8. www.lemonde.fr/archives/article/2002/01/25/pierre-bourdieu-est-mort_4213993_1819218.html.
  9. (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/264915. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουλίου 2020.
  10. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb118934022. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  11. CONOR.SI. 5749091.
  12. 12,0 12,1 www.cnrs.fr/fr/personne/pierre-bourdieu.
  13. list of professors at Collège de France. www.college-de-france.fr/media/chaires-et-professeurs/UPL3451746530003663772_LISTE_DES_PROFESSEURS.pdf.
  14. www.radiofrance.fr/personnes/pierre-bourdieu.
  15. Ανακτήθηκε στις 3  Ιουλίου 2019.
  16. Ανακτήθηκε στις 4  Ιουλίου 2019.
  17. 17,0 17,1 pierre-bourdieu.
  18. journals.openedition.org/trivium/4977.
  19. www.cnrs.fr/fr/recherche/prix/medaillesor.htm. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20  Ιανουαρίου 2011.
  20. www.clubdelhorloge.fr/index.php?option=com_content&view=article&id=33&Itemid=129.
  21. «Le club de l´Horloge : Trente ans de combat pour les idées politiques 1974-2004» σελ. 162-165.
  22. www.therai.org.uk/awards/honours-prior-recipients/huxley-memorial-medal-and-lecture-prior-recipients.
  23. www.goethe.de/resources/files/pdf290/liste_preistraegerinnen_goethe-medaille_1955-20222023.pdf.
  24. «tovima.gr - Το φαινόμενο Μπουρντιέ». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2016. 
  25. McKinnon, A., Trzebiatowska, M. & Brittain, C. (2011). 'Bourdieu, Capital and Conflict in a Religious Field: The Case of the Anglican Communion'. Journal of Contemporary Religion, vol 26, no. 3, pp. 355-370. «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2015. 
  26. Bourdieu, P. and L.J.D. Wacquant. 1992. An Invitation to Reflexive Sociology. Chicago and London: Univ of Chicago Press. p. 97.
  27. Bourdieu, P. 1977. Outline of a Theory of Practice. Cambridge and New York: Cambridge Univ Press
  28. Moran, Dermot, "Edmund Husserl's Phenomenology of Habituality and Habitus", Journal of the British Society for Phenomenology, 42 (1) 2011-01, pp. 53–77.
  29. Marjorie Perloff. «Wittgenstein's Ladder Poetic Language and the Strangeness of the Ordinary». Electronic Poetry Center. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2018. 
  30. Jenkins, Richard (2002). Pierre Bourdieu. London New York: Routledge. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία