Πελίτι

Το Πελίτι είναι εναλλακτική κοινότητα που φροντίζει να συλλέξει να συντηρήσει και να διαδώσει παραδοσιακούς σπόρους είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρία, εγκεκριμένη από το πρωτοδικείο της Δράμας. Το νομικό πρόσωπο του Πελίτι συστάθηκε το 2003 με την επωνυμία “Εναλλακτική Κοινότητα Πελίτι”. Οι σκοποί του Πελίτι όπως ορίζονται στο καταστατικό του, το 2017, συνοπτικά είναι οι παρακάτω :

1. Η συλλογή, διατήρηση και διάδοση των παραδοσιακών ποικιλιών,

Λογότυπο "Πελίτι"

2. Η ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του χρήματος,

3. Η δημιουργία οικολογικών κοινοτήτων με κύριο άξονα τη διατήρηση των παραδοσιακών σπόρων.

Η κοινότητα "Πελίτι" παρέχει δωρεάν σπόρους σε όποιον επιθυμεί, με την ηθική δέσμευση του παραλήπτη να δώσει με την σειρά του σπόρους μετά την συγκομιδή με σκοπό καλλιεργώντας, να διασωθούν και να διαδοθούν.

Ιστορία

Το «Πελίτι» δημιουργήθηκε από τον Παναγιώτη Σαϊνατούδη το 1995 . Αποτελεί ένα από τα πρώτα και μακροβιότερα ανταλλακτικό δίκτυο που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα. Το 2009 ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης βραβεύτηκε για τη δραστηριότητά του από τον Διεθνή Οργανισμό για την Προστασία της Βιοποικιλότητας, με τον τίτλο του «Φύλακα της Βιοποικιλότητας της Μεσογείου». Το «Πελίτι» συμμετέχει ενεργά στο παγκόσμιο κίνημα σπόρων από το 2011 στην έδρα του, το Παρανέστι Δράμας, τις Διεθνείς Ημέρες Σπόρων, όπου συναντώνται σημαντικές προσωπικότητες για τη βιοποικιλότητα και πολύς κόσμος.

Οι σπόροι ως κοινά

Οι σπόροι και οι ποικιλίες φυτών στη γεωργία, στο παρελθόν ανήκαν σε αυτό που ονομάζουμε κοινή κληρονομιά, οι αγρότες των παλαιότερων γενιών  επέλεγαν και βελτίωναν  το γενετικό υλικό της φύσης, και το κληρονομούσαν στις επόμενες γενιές των αγροτών-συνήθως της κοινότητάς τους- χωρίς κάποιο αντάλλαγμα, εκτός ίσως του ονόματός τους στον σπόρο ή την ποικιλία. Μέχρι που στις αρχές του 20ου αιώνα οι εταιρείες μέσω των  τροποποιήσεων της υβριδοποίησης και τους νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας και ευρεσιτεχνίας οικειοποιήθηκαν και μετέτρεψαν τους σπόρους σε ιδιωτικό πνευματικό αγαθό τους.

Η νομοθεσία δεσμεύει τους καλλιεργητές, και τους υποχρεώνει να αγοράζουν κάθε χρόνο σπόρους από ιδιωτικές εταιρείες, ο κίνδυνος να χαθούν οι παραδοσιακές ποικιλίες και οι σπόροι είναι μεγάλος. Στην Ελλάδα λειτουργεί Δημόσια Τράπεζα Γενετικού Υλικού που διασώζει κάποιες χιλιάδες δείγματα ποικιλιών παραδοσιακών σπόρων ωστόσο δεν τους διαμοιράζει ώστε να βελτιωθούν, να εξελιχθούν και οι αγρότες να πειραματιστούν βελτιώνοντας τις τοπικές ποικιλίες, η κοινότητα "Πελίτι" έρχεται να καλύψει το κενό που υπάρχει σε αυτό το κομμάτι.

Για να χαρακτηρίσουμε ένα αγαθό πόρο ως κοινό πρέπει να υπάρχει η τριμερής δομή  :

• Το Αγαθό. Τα κοινά περιλαμβάνουν κάποιου είδους Αγαθό/πόρο (κοινές δεξαμενές, κοινές πηγές, κοινά αποθέματα) που γίνονται αντιληπτοί ως μη εμπορικά μέσα και στοχεύουν στην ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών. (Στην περίπτωση μας οι σπόροι).

• Η Κοινότητα . Τα κοινά δημιουργούνται και διατηρούνται από τις κοινότητες που χρησιμοποιούν το αγαθό. Οι κοινότητες δεν περιορίζονται απαραίτητα τοπικά (χωρικά). (Στην περίπτωση "Πελίτι" όλα τα μέλη του δικτύου ανταλλαγής)

• Οι Κανόνες. Τα κοινά πρέπει να έχουν συγκεκριμένους κανόνες χρήσης του αγαθού, που τους έχει ορίσει η κοινότητα. Το "κοινωνείν", η "κοινωνική διαδικασία" η οποία για να λειτουργήσει η κοινότητα έχει κανόνες,επιτήρηση. κτλ

Τράπεζες σπόρων σε Ελλάδα και Εξωτερικό

Στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο λειτουργούν και άλλες τράπεζες σπόρων που λειτουργούν ως μη κυβερνητικές οργανώσεις, ή εναλλακτικές κοινότητες με κύριο σκοπό την διαφύλαξη και διάδοση παραδοσιακών ποικιλιών.

Στην Ελλάδα εκτός από το Πελίτι υπάρχουν οι Δρυάδες δίκτυο για την διατήρηση παραδοσιακών ποικιλιών, ο Αιγίλωψ δίκτυο για την βιοποικιλότητα και την οικολογία στην γεωργία , Αρχιπέλαγος Αρχειοθετήθηκε 2020-05-11 στο Wayback Machine. τράπεζα σπόρων Αιγαίου κ.α Στο εξωτερικό λειτουργούν επίσης αντίστοιχες εναλλακτικές δράσεις για την συλλογή και διάδοση παραδοσιακών σπόρων.