Παλαιός Παντελεήμονας Πιερίας
Συντεταγμένες: 39°59′31″N 22°34′18″E / 39.99194°N 22.57167°E
- Για οικισμούς με το όνομα Άγιος Παντελεήμονας δείτε: Άγιος Παντελεήμονας (αποσαφήνιση)
Ο Παλαιός Παντελεήμονας είναι ημιορεινό παραδοσιακό χωριό της Πιερίας σε υψόμετρο 440 μέτρων, με 40 μόνιμους κατοίκους.[1]
| Παλαιός Παντελεήμονας | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Μακεδονίας-Θράκης |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Δήμος | Δίου - Ολύμπου |
| Δημοτική Ενότητα | Ανατολικού Ολύμπου |
| Δημοτική Κοινότητα | Παντελεήμονα |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Υψόμετρο | 440 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 40 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 600 63 |
| Τηλ. κωδικός | 2352 |
Γεωγραφία
ΕπεξεργασίαΟ Παλαιός Παντελεήμονας είναι χτισμένος στους πρόποδες της οροσειράς του Ολύμπου στα 440 μέτρα, με πανοραμική θέα τον Θερμαϊκό κόλπο. Βρίσκεται νοτιοδυτικά του Νέου Παντελεήμονα σε απόσταση 3 χιλιομέτρων και νότια από την πρωτεύουσα της Πιερίας, την Κατερίνη, σε απόσταση 35 χιλιομέτρων.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΤο χωριό ιδρύθηκε κατά πάσαν πιθανότητα στα τέλη του 14ου αιώνα.[2]
Ο οικισμός κατάφερε να διατηρήσει το τοπικό του χρώμα καθώς είχε σχεδόν ερημώσει από την δεκαετία του 1950, όταν οι κάτοικοι του μετακόμιζαν μαζικά στον μεγαλύτερο οικισμό του Νέου Παντελεήμονα λόγο των δύσκολων συνθηκών διαβίωσης του χωριού. Την δεκαετία του 1980 όμως μεταστράφηκε η κατάσταση, όταν αναπαλαιώθηκε ο οικισμός και άρχισε η ταχεία τουριστική ανάπτυξή του.[3] Το παραδοσιακό τοπικό χρώμα του οικισμού καθώς και η μικρή απόσταση που τον χώριζε από τα τουριστικά θέρετρα της Πιερίας και από την εθνική οδό Αθηνών - Θεσσαλονίκης εκτίναξαν τουριστικά την περιοχή.
Σήμερα αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες και τους διερχόμενους της Πιερίας.
Αξιοθέατα
ΕπεξεργασίαΟ Παλιός Παντελεήμονας είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός καθώς αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα παραδοσιακής ομοιόμορφης μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, με γραφικά σοκάκια, στην βόρεια Ελλάδα.[4][5] Διάφορα τοπικά τουριστικά καταστήματα κοσμούν το πέτρινο χωριό, με τοπικά προϊόντα και είδη λαϊκής τέχνης. Το πιο δημοφιλές σημείο του χωριού είναι η κεντρική του πλατεία, με τα αιωνόβια πλατάνια, όπου βρίσκεται ο ιστορικός ιερός ναός του Αγίου Παντελεήμονα, χτισμένος το 1914 και έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο ο οποίος είναι "μονόχωρο κτίσμα, με νάρθηκα σε υψηλότερο επίπεδο, τυπικό δείγμα κοιμητηριακού ναού του 18ου - 19ου αιώνα στην περιοχή"[6]. Πάνω από το χωριό βρίσκεται το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Το χωριό διαθέτει επίσης πολλούς ξενώνες για τουρίστες.
.jpg)
Έργα
ΕπεξεργασίαΣτις αρχές του 1980 γυρίστηκαν σκηνές της ταινίας "Μεγαλέξαντρος" του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, αλλά και του "Αλαλούμ" των Χάρρυ Κλυνν, Γιάννη Κακουλίδη, καθώς και το 2008 για την τηλεοπτική μεταφορά του μυθιστορήματος "Ματωμένα Χώματα" της Διδούς Σωτηρίου από τον σκηνοθέτη Κώστα Κουτσομύτη.[7]
Διοικητικά
ΕπεξεργασίαΣύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης μαζί με τον Νέο Παντελεήμονα και την Παραλία Παντελεήμονα αποτελούν την τοπική κοινότητα Παντελεήμονας που ανήκει στη δημοτική ενότητα Ανατολικού Ολύμπου του δήμου Δίου - Ολύμπου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 11 κατοίκους.[8] Αναφέρεται επίσημα το 1918 στο ΦΕΚ 152Α-09/07/1918 να ορίζεται έδρα της τότε κοινότητας Πλαταμώνος, ενώ με το σχέδιο Καποδίστρια ανήκε στον πρώην δήμο Ανατολικού Ολύμπου[9] και ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ήταν 34 κάτοικοι.
Γνωστές προσωπικότητες
Επεξεργασία- Τηλέμαχος Ζαγρέας[10], Μουσικός - Συνθέτης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 29, τομ. 27.
- ↑ Tasos (2 Ιανουαρίου 2024). «Παλαιός Παντελεήμονας Πιερίας : Ο παραδοσιακός οικισμός με τη γοητευτική φυσιογνωμία (φώτο) - Οδηγός Πιερίας». Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2024.
- ↑ «Παλαιός Παντελεήμονας». www.touristorama.com. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2019.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2019.
- ↑ Tasos (2 Ιανουαρίου 2024). «Παλαιός Παντελεήμονας Πιερίας : Ο παραδοσιακός οικισμός με τη γοητευτική φυσιογνωμία (φώτο) - Οδηγός Πιερίας». Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2024.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2019.
- ↑ «Παλαιός Παντελεήμονας. Βγαλμένος από παραμύθι». Τουριστικός Οδηγός Δήμου Δίου - Ολύμπου. 15 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2019.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10523 (σελ. 49 του pdf)
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2019.
- ↑ «Η… olymporock περίπτωση του τραγουδοποιού Τηλέμαχου Ζαγρέα | LiFO». www.lifo.gr. 28 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2023.