Πέτρος Β΄ της Ρωσίας

Ο Πετρος Β΄ (ρωσικά:Пётр II, 23 Οκτωβρίου 1715 - 30 Ιανουαρίου 1730) ήταν Ρώσος τσάρος, ο οποίος διαδέχθηκε στο θρόνο την Αικατερίνη Α΄. Ήταν εγγονός του Πέτρου Α΄, γιος του Τσάρεβιτς Αλεξέι Πετρόβιτς και της Καρλόττας-Χριστίνας. Ήταν το τελευταίο άρρεν μέλος της οικογένειας των Ρομάνοφ. Ανήλθε στο θρόνο στις 6 (17) Μαΐου 1727, όταν ήταν μόλις έντεκα ετών, και πέθανε σε ηλικία 14 ετών από ευλογιά. Ο Πέτρος Β΄ δεν είχε χρόνο για κρατικές υποθέσεις και στην πραγματικότητα δεν κυβέρνησε ποτέ. Η πραγματική εξουσία ήταν στα χέρια του Ανώτατου Μυστικού Συμβουλίου, πρώτα του Μένσικοφ και μετά την ανατροπή του, του Ντολγκορούκοφ.

Πέτρος Β΄
Τσάρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας
Περίοδος	17 Μαΐου 1727 - 30 Ιανουαρίου 1730
Προκάτοχος	Αικατερίνη Α΄
Διάδοχος	Άννα
Γέννηση	23 Οκτωβρίου 1715 Αγία Πετρούπολη
Θάνατος	30 Ιανουαρίου 1730 Μόσχα
Οίκος	Οίκος των Ρομάνοφ
Πατέρας	Αλεξέι Πετρόβιτς
Μητέρα	Καρλόττα Χριστίνα του Μπράουνσβαϊγκ-Βόλφενμπυτελ
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Παιδική ηλικία

Ο Μέγας Δούκας Πέτρος Β΄, γεννήθηκε στις 12 (23) Οκτωβρίου του 1715. Ο πατέρας του Αλεξέι Πετρόβιτς ήταν διάδοχος του θρόνου, που εκτελέστηκε το 1718, ενώ η μητέρα του ήταν η Καρλόττα-Χριστίνα, κόρη του Λουδοβίκου-Ροδόλφου δούκα του Μπράουνσβαϊγκ-Βόλφενμπυτελ, η οποία πέθανε δέκα ημέρες μετά τη γέννησή του. Μετά την εκτέλεση του Αλεξέι Πετρόβιτς το 1718, ο Πέτρος Α΄ αναλαμβάνει την κηδεμονία, τη μόρφωση και ανατροφή του μοναδικού εγγονού του.

Κατά τα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής του ο Πέτρος Β΄ δεν θεωρήθηκε μελλοντικός αυτοκράτορας, διότι ο διάδοχος του θρόνου ήταν ο γιος του Πέτρου Α΄, ο Πέτρος. Ο Πέτρος όμως χάνει τη ζωή του στην πρώιμη παιδική ηλικία, και έτσι δημιουργείται το ζήτημα της διαδοχής. Ο Αλεξέι Πετρόβιτς αρνήθηκε από πριν τη διαδοχή υπέρ του γιου του Πέτρου Β΄. Με το θάνατο του Αλεξέι Πετρόβιτς ο μοναδικός διάδοχος γίνεται ο Πέτρος Β΄, τελευταίος από την αρσενική πλευρά της δυναστείας Ρομάνοφ.

Μέτα το θάνατο του Πέτρου Α΄ και λίγο πριν της Αικατερίνης Α΄, το Ανώτατο Μυστικό Συμβούλιο, ψηφίζει για τη διαδοχή με πλειοψηφία υπέρ του Πέτρου Β΄, ο οποίος υποτίθεται ότι μέχρι 16 ετών θα βρισκόταν υπό την εποπτεία του Συμβουλίου και θα έπρεπε να δώσει όρκο και την υπόσχεση να μην πάρει ποτέ την εκδίκηση από κανέναν για τη θανατική καταδίκη του πατέρα του Αλεξέι Πετρόβιτς. Στις 6 (17) Μάιου 1727 η 43χρονη Αικατερίνη Α΄ πεθαίνει αφήνοντας διαθήκη. Σύμφωνα με αυτή το θρόνο κληρονομεί ο εγγονός του Πέτρου Α ΄.

Ενθρόνιση και κηδεμονία

Ο Πέτρος ο Β΄ λόγω της ηλικίας του, δεν ήταν σε θέση να κυβερνά, με αποτέλεσμα η απεριόριστη εξουσία να είναι στα χέρια του Μένσικοφ, στη συνέχεια του Όστερμαν και Ντολγκορούκι. Σύμφωνα με την τελευταία βούληση της Αικατερίνης Α΄ ο νέος αυτοκράτορας πριν την ηλικία των 16 ετών δεν μπορούσε να κυβερνήσει χωρίς κηδεμονία του Ανώτατου Μυστικού Συμβουλίου, του οποίου επικεφαλής ήταν ο Αλεξάντρ Μένσικοφ.

Επί Μένσικοφ

Ο Μένσικοφ στράφηκε εναντίον όλων εκείνων που θεωρούσε επικίνδυνους από την άποψη της διαδοχής. Η κόρη του Πέτρου Α΄, Άννα Πετρόβνα και ο σύζυγός της αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Ρωσία. Στην Άννα Ιβάνοβνα, κόρη του Βασιλιά Ιβάν Ε΄ είχε απαγορευτεί επιστροφή από Γιέλγκαβα που βρισκόταν για να βλέπει τον Πέτρο Β΄. Ο Μένσικοφ προσπαθώντας να ενισχύσει την επιρροή του αυτοκράτορα αρραβωνιάζει τον 11χρονο Πέτρο Β΄ με την 16χρονη κόρη του πριγκίπισσα Μαρία.

Επί Ντολγκορούκι

Σταδιακά οι σχέσεις αυτοκράτορα με τον Μένσικοφ και την κόρη του ψύχραιναν. Υπήρχαν αρκετοί λόγοι: από τη μία πλευρά η ​​αλαζονεία του Μένσικοφ, από την άλλη η επιρροή της Ελισάβετ Πέτρονβα και του Ντολγκορούκι. Τελικά ο Πέτρος Β΄ αποφάσισε να διαλύσει τον αρραβώνα και να μετακομίσει στο Παλάτι του Πετρογκρόφ. Εν τω μεταξύ οι αντίπαλοί του βρήκαν εκθέσεις ανάκρισης του πατέρα του Αλεξέι Πετρόβιτς στην οποία συμμετείχε και ο Μένσικοφ, και τις παρουσίασαν στον αυτοκράτορα. Στις 7 Σεπτεμβρίου ο Πέτρου Β΄ επιστρέφοντας από το κυνήγι στην Αγία Πετρούπολη διέταξε τη Φρουρά να υπακούει πια μονό αυτόν. Στις 8 Σεπτεμβρίου ο Μένσικοφ είχε κατηγορηθεί για προδοσία, υπεξαίρεση του δημοσίου ταμείου και με όλη την οικογένεια (και τη Μαρία) εξορίστηκε στην Τομπόλσκ.

Στις 25 Φεβρουαρίου ο Πέτρος Β΄ μεταβαίνει μετά το κάλεσμα της γιαγιάς του στη Μόσχα όπου η οικογένεια Ντολγκορούκι αποκτούν περισσότερη δύναμη. Στις 3 Φεβρουαρίου του 1728 ο Βασίλη Λούκιτς και Αλεξέι Ντολγκορούκι έγιναν μελή του Συμβουλίου. Την περίοδο ζωής του στη Μόσχα, ο Πέτρος Β΄ διασκεδάζει αναθέτοντας τις κυβερνητικές υποθέσεις στους Ντολγκορούκι. Οι ίδιοι και ιδιαίτερα ο Ιβάν, αγανακτισμένοι μιλούσαν για συνεχείς διασκεδάσεις του αυτοκράτορα, παρόλα αυτά δεν τον εμπόδιζαν και δεν τον ανάγκαζαν να ασχολείται με κρατικές υποθέσεις. Κατά τη βασιλεία του συνέβησαν πολλά απρόοπτα για τη Ρωσία γεγονότα. Ο στρατός και το ναυτικό ήταν σε κρίση: Στρατιωτική Ακαδημία μετά τη εξορία του Μένσικοφ έμεινε χωρίς πρόεδρο και ο στρατός δεν είχε αρκετά πολεμοφόδια, πολλοί ικανοί νέοι αξιωματικοί απολύθηκαν. Ο Πέτρος Β΄ δεν ενδιαφερόταν για το στρατό, οι στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στη Μόσχα την άνοιξη του 1729 δεν προσέλκυαν την προσοχή του. Άνθιζε διαφθορά σε μεγάλη κλίμακα.

Γάμος

Το φθινόπωρο 1729 ο αυτοκράτορας γνώρισε και ερωτεύτηκε την αδελφή του Ιβάν Ντολγκορούκι, την 17χρονη Πριγκίπισσα Αικατερίνη Ντολγκορούκοβα. Στις 19 Νοεμβρίου ανακοίνωσε στο Συμβούλιο την πρόθεσή του να παντρευτεί την πριγκίπισσα και στις 30 Νοεμβρίου αρραβωνιάστηκε στο παλάτι Λεφόρτ. Ο γάμος προγραμματίστηκε για 19 Ιανουαρίου 1730, δεν πραγματοποιήθηκε όμως λόγω του πρόωρου θανάτου του Πέτρου Β΄.

Θάνατος

Στη γιορτή των Θεοφανίων 19 Ιανουαρίου 1730, παρά το ισχυρό παγετό, ο Πέτρος Β΄, μαζί με Στρατάρχη Μιούνιχ και Όστερμαν παραβρέθηκαν στη παρέλαση στον ποταμό Μόσκοβα. Όταν ο Πέτρος επέστρεψε στο σπίτι ανέβασε πυρετό και παρουσίασε σημάδια ευλογιάς. Φοβούμενος το θάνατο του ο Ιβάν Ντολγκορούκοφ αποφάσισε να σώσει τη θέση των συγγενών του και να ενθρονίσει την αδελφή του. Έτσι πλαστογράφησε τη διαθήκη του Πέτρου Β΄. Μετά το θάνατο του Πέτρου Β΄ο Ιβάν Ντολγκορούκοφ βγήκε έξω, τράβηξε το σπαθί του και φώναξε: «Ζήτω η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄». Συνελήφθη όμως αμέσως και μαζί με την οικογένειά του και την πριγκίπισσα Αικατερίνη εστάλη στην εξορία στη Σιβηρία.

Στις 30 Ιανουαρίου του 1730 ο 14 χρόνος αυτοκράτορας πέθανε, χωρίς να αφήσει απογόνους και να ορίσει διάδοχο. Με το θάνατο του τελειώνει η δυναστεία των Ρομάνοφ από αρσενική πλευρά.

Πηγές

• Konstantin Arseniev (1839) (in Russian) The reign of Peter II (Царствование Петра II) at Runivers.ru in DjVu and PDF formats