Ουκρανικές προεδρικές εκλογές 1991

Α΄ Προεδρικές Εκλογές της Ουκρανίας
Συμμετοχή	84.2%
	Εκλεγμένος Πρόεδρος; Λεονίντ Κραβτσούκ; Ανεξάρτητος

Οι πρώτες Προεδρικές ουκρανικές εκλογές διεξήχθησαν την 1η Δεκεμβρίου του 1991 και ήταν οι πρώτες εκλογές μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και της ανεξαρτητοποίησης του κράτους της Ουκρανίας.

Εξίσου σημαντικό γεγονός ήταν και η διενέργεια δημοψηφίσματος που διεξήχθη ταυτόχρονα με τις Προεδρικές εκλογές, προκειμένου οι Ουκρανοί πολίτες να επικυρώσουν την Πράξη της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, που είχε συνταχθεί τον Αύγουστο του ίδιου έτους.

Η συμμετοχή στην εκλογή του πρώτου Πρόεδρου της χώρας, Λεονίντ Κραβτσούκ όσο και στην επικύρωση της ανεξαρτησίας της χώρας ήταν σχεδόν καθολική, με ποσοστά που δεν έχει ξεπεράσει καμία άλλη εκλογική αναμέτρηση ή δημοψήφισμα έκτοτε. ^[1]Συγκεκριμένα, η συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές ανήλθε στο 84.2%, ενώ η συμμετοχή στο δημοψήφισμα ήταν ακόμα μαζικότερη, αγγίζοντας το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού, 92.3%.

Οι Ουκρανοί έχοντας να επιλέξουν ανάμεσα σε εννέα (9) υποψήφιους, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν ηγετικά μέλη της αντιπολίτευσης κατά τη διάρκεια ύπαρξης της ουκρανικής Σ.Σ.Δ., τελικά προτίμησαν τον μοναδικό που ήταν μέλος του κομμουνιστικού κόμματος, Πρόεδρος του ουκρανικού Ανωτάτου Σοβιέτ, και εκτελών χρέη Προέδρου της χώρας, στο μεσοδιάστημα από την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (24 Αυγούστου 1991) μέχρι και τις εκλογές, τον 57χρονο τότε, Λεονίντ Κραβτσούκ ο οποίος εκλέχτηκε συγκεντρώνοντας σχεδόν 20.000.000 ψήφους (61.59%).
Ο δεύτερος στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος, Βιατσεσλάβ Τσορνοβίλ, ηγετικό στέλεχος της αντιπολίτευσης εναντίον του σοβιετικού καθεστώτος, συγκέντρωσε μόνο 7.500.000 ψήφους (23.27%), διαφορά που έδωσε τη δυνατότητα στον Κραβτσούκ να κυβερνήσει σχεδόν χωρίς πολιτικούς αντιπάλους.

Προ των εκλογών

Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του σχετικού διατάγματος του Ιουλίου του 1991 που εξέδωσε το Ανώτατο Συμβούλιο της Ουκρανίας, το οποίο και διόρισε ως ανώτατο όργανο διενέργειας και εποπτείας των εκλογών την «Κεντρική Εκλογική Επιτροπή». Η «Κεντρική Εκλογική Επιτροπή» διαίρεσε τη χώρα σε 27 εκλογικές περιφέρειες και ενέκρινε την συμμετοχή εκλογικών συνασπισμών, πολιτικών κομμάτων και μεμονωμένων υποψηφίων που πληρούσαν τις προϋποθέσεις. Υποψήφιος για την Προεδρία γινόταν αποδεκτός μόνο αν είχε συγκεντρώσει 100.000 υπογραφές στήριξης μέχρι τις 31 Οκτωβρίου του 1991.^[2]
Οι πολίτες καλούνταν από ένα κοινό ψηφοδέλτιο με τα ονόματα των υποψηφίων, να διαγράψουν στο αντίστοιχο κουτάκι, όλα τα ονόματα των υποψηφίων που δεν υποστήριξαν, αφήνοντας κενό μόνο ένα - αυτό με το όνομα του υποψήφιου που επέλεγαν.

Οι εκλογές διεξήχθησαν με την επιτήρηση 60 επίσημων παρατηρητών οι οποίοι θεώρησαν τις εκλογές αδιάβλητες και αξιόπιστες. Στις 4 Δεκεμβρίου η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή εξέδωσε τα επίσημα αποτελέσματα τόσο των εκλογών όσο και του δημοψηφίσματος.

Προεκλογική εκστρατεία

Η προεκλογική εκστρατεία διεξήχθη με τους πολιτικούς αντιπάλους να έχουν λίγο - πολύ τις ίδιες θέσεις. Όλοι υποστήριζαν το ναι στο δημοψήφισμα, καθώς και τη μετάβαση στον καπιταλισμό. ^[3] Οι διαφορές τους εστιάζονταν στην έκταση και την ποιότητα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Ήσσονος σημασίας διαφορά υπήρχε και για το βαθμό ομοσπονδοποίησης της Ουκρανίας, οι περισσότεροι υποστήριζαν το κλασικό ομοσπονδιακό σύστημα με βάση της γεωγραφία εν αντιθέσει με τον Κραβτσούκ που υποστήριξε τη δημιουργία 12 αυτοδιοικούμενων οικονομικών ζωνών

Ωστόσο στην πράξη ο εκλογικός αγώνας δεν έγινε με βάση τα πολιτικά προγράμματα αλλά με βάση τις προσωπικότητες των υποψηφίων και το παρελθόν τους.
Η κύρια ένσταση όσον αφορούσε στον Λεονίντ Κραβτσούκ εστιαζόταν στο αν θα μπορούσε και πόσο γρήγορα να ξεπεράσει το κομμουνιστικό παρελθόν του, προκειμένου να προσφέρει στο νέο κράτος τις αδιαμφισβήτητες πολιτικές αρετές του.
Η αδυναμία όμως της αντιπολίτευσης να προτείνει έναν υποψήφιο κοινής αποδοχής που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί την εμπειρία του Κραβτσούκ, καθώς και η δημοφιλία του ίδιου του Κραβτσούκ και το γεγονός ότι ήταν από χρόνια γνωστός στους πολίτες της Ουκρανίας, έπαιξαν το σημαντικότερο ρόλο στην υπερίσχυση έναντι των αντιπάλων του. ^[4]

Ο Τσορνοβίλ επίσης γνωστός και δημοφιλής στην Ουκρανία για τους μακρόχρονους αγώνες του εναντίον του σοβιετικού καθεστώτος, αγώνες που έδωσε και με προσωπικό του κόστος, έκανε έντονη προεκλογική εκστρατεία κυρίως όμως στην περιοχή της επιρροής του, τη δυτική Ουκρανία, όπου θεωρείτο και εκπρόσωπος του ριζοσπαστικού δυτικοουκρανικού εθνκισμού - όπου σημείωσε και τα μεγαλύτερα ποσοστά.

Υποψήφιοι

χάρτης με τα ποσοστά του Λεονίντ Κραβτσούκ ανά εκλογική περιφέρεια

χάρτης με τα ποσοστά του Βιατσεσλάβ Τσορνοβίλ ανά εκλογική περιφέρεια

χάρτης με τα ποσοστά του Λέβο Λουκιανένκο ανά εκλογική περιφέρεια

Λεονίντ Κραβτσούκ (Leonid Kravchuk), πρώτος Πρόεδρος του ουκρανικού κοινοβουλίου, Πρόεδρος του Ανωτάτου Συμβουλίου της Σ.Σ.Δ. της Ουκρανίας,Chairmen of the Supreme Soviet of the Ukrainian SSR πρώην δεύτερος γενικός γραμματέας της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ουκρανίας. Τον ψήφισαν 19,643,481 πολίτες.
Βιατσεσλάβ Τσορνοβίλ (Vyacheslav Chornovil), Μέλος του Ουκρανικού κοινοβουλίου, Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου του Λβιβ, ηγέτης του Λαϊκού Κινήματος της Ουγγαρίας, δημοσιογράφος, από τους πρωτεργάτες της ανεξαρτητοποίησης της Ουκρανίας. Τον ψήφισαν 7,420,727
Λέβο Λουκιανένκο (Levko Lukianenko), μέλος του ουκρανικού κοινοβουλίου, μετέπειτα Πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος της Ουκρανίας, πρώην πολιτικός κρατούμενος, νομικός. Τον ψήφισαν 1,432,556 πολίτες
Βολοντίμιρ Χρίνιοφ (Volodymyr Gryniov), βουλευτής του ουκρανικού κοινοβουλίου για την περιφέρεια του Χάρκοβο, αντιπρόεδρος της Βουλής ως το 1993, πρόεδρος του κόμματος «Δημοκρατική Αναγέννηση της Ουκρανίας», μαθηματικός. Τον ψήφισαν 1,329,758
Ιχόρ Γιουχνόφσκι (Ihor Yukhnovskiy), μέλος του Ουκρανικού κοινοβουλίου της περιφέρειας του Λβιβ, πρόεδρος της πρώτης κοινοβουλευτικής αντιπολιτευτικής ομάδας, επιστήμων, μετέπειτα πρώτος Πρωθυπουργός της Ουκρανίας. Τον ψήφισαν 554,719
Λεοπόλντ Ταμπουριάνσκι (Leopold Taburiansky), βουλευτής του ουκρανικού κοινοβουλίου για την περιφέρεια του Ντνιπροπετρόφσκ, αρχηγός του «Λαϊκού Κόμματος της Ουκρανίας», συνδικαλιστής. Τον ψήφισαν 182,713 πολίτες
Αλεξάντρ Τκάτσενκο (Oleksander Tkachenko), πρώην Υπουργός Γεωργίας της Σ.Σ.Δ. της Ουκρανίας, απέσυρε την υποψηφιότητά του λίγες μέρες πριν τις εκλογές δηλώνοντας την υποστήριξή του στο Κραβτσούκ.

^[5]

Παραπομπές

↑ The largest share of the Ukrainian population, or 84.2 percent, voted in the first national election of 1991. The lowest turnout of 59.48 percent was observed in the extraordinary election of 2014. https://www.statista.com/statistics/996906/voter-turnout-ukraine-presidential-elections/
↑ Staff of the Commission on Security and Cooperation in Europe (1992). «The December 1, 1991 Referendum/Presidential Election in Ukraine» (PDF). Commission on Security and Cooperation in Europe (Ο.Α.Σ.Ε.). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Σεπτεμβρίου 2020.
↑ https://www.chicagotribune.com/news/ct-millions-vote-for-freedom-in-ukraine-1991-20220224-fpopimqiqrehnbtie4me77pnpy-story.html "All of the candidates endorsed independence and quick moves to a market economy. They called for rapid foreign investment and diplomatic recognition by the West."
↑ «Leonid Kravchuk: Nation-Building and Hyperinflation, 1991– 94» (PDF). Peterson Institute for International Economics. σελ.6
↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022.

[1] The largest share of the Ukrainian population, or 84.2 percent, voted in the first national election of 1991. The lowest turnout of 59.48 percent was observed in the extraordinary election of 2014. https://www.statista.com/statistics/996906/voter-turnout-ukraine-presidential-elections/

[2] Staff of the Commission on Security and Cooperation in Europe (1992). «The December 1, 1991 Referendum/Presidential Election in Ukraine» (PDF). Commission on Security and Cooperation in Europe (Ο.Α.Σ.Ε.). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Σεπτεμβρίου 2020.

[3] ttps://www.chicagotribune.com/news/ct-millions-vote-for-freedom-in-ukraine-1991-20220224-fpopimqiqrehnbtie4me77pnpy-story.html "All of the candidates endorsed independence and quick moves to a market economy. They called for rapid foreign investment and diplomatic recognition by the West."

[4] «Leonid Kravchuk: Nation-Building and Hyperinflation, 1991– 94» (PDF). Peterson Institute for International Economics. σελ.6

[5] «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]