Ολυμπιακή ομάδα Ελλάδας (ποδόσφαιρο ανδρών)

Η Ολυμπιακή εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Ελλάδας είναι γνωστή σήμερα και ως Εθνική Κ-23, δηλαδή "Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου κάτω των 23 ετών". Έχει συμμετάσχει στις Ολυμπιάδες του 1920, 1952 και 2004 καθώς και στους Μεσοολυμπιακούς Αγώνες του 1906, όπου κατέκτησε τη 2η θέση.

Ελλάδα Κ-23
Χώρα/περιοχή
που εκπροσωπεί
Ελλάδα
ΟμοσπονδίαΕλληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία
ΣυνομοσπονδίαΟΥΕΦΑ
Πρώτη εμφάνιση

Διαδικασία πρόκρισης

Επεξεργασία

Παλαιότερα η συμμετοχή της στους Ολυμπιακούς γινόταν απευθείας ή κρινόταν έπειτα από προκριματικούς αγώνες (προολυμπιακό τουρνουά). Ως την Ολυμπιάδα του 1964, στους αγώνες αυτούς μετείχε η εθνική ανδρών της Ελλάδος. Στη συνέχεια λόγω της καθιέρωσης του επαγγελματισμού, στα προολυμπιακά τουρνουά μετείχε η Εθνική ολυμπιακή ομάδα, την οποία συγκροτούσαν ερασιτέχνες και νέοι σε ηλικία ποδοσφαιριστές. Για να γίνει αυτό χρειάστηκε να παρέμβει η "Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων", η οποία το 1964 ζήτησε από την ΕΠΟ να προχωρήσει στο διαχωρισμό επαγγελματικού και ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου. Η ΕΠΟ δεν το έπραξε και η Ε.Ο.Α. δεν της έδωσε την άδεια να συνεχίσει τη συμμετοχή της ολυμπιακής ομάδας στο προολυμπιακό τουρνουά αν και είχε προκριθεί στον πρώτο γύρο.[1]

Ως την ολυμπιάδα του 1976 στα προολυμπιακά τουρνουά και στους Ολυμπιακούς αγώνες μετείχαν παίκτες καθαρά ερασιτέχνες. Έτσι την ελληνική ολυμπιακή ομάδα συγκροτούσαν μη επαγγελματίες ποδοσφαιριστές των ομάδων Α΄ και Β΄ Εθνικής ή παίκτες που αγωνίζονταν στην Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική κατηγορία και στα τοπικά πρωταθλήματα.

Το 1980 επιτράπηκε η συμμετοχή και επαγγελματιών ηλικίας ως 21 έτους, αρκεί να μην έχουν αγωνιστεί σε επίσημα ματς της εθνικής άνδρών. Όμως, η ΕΠΟ δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα τη μεταβολή του κανονισμού και η ελληνική ολυμπιακή ομάδα συγκροτήθηκε ξανά από ερασιτέχνες. Στην Ολυμπιάδα του 1984 αποφασίστηκε να μετέχουν επαγγελματίες παίκτες ανεξαρτήτως ηλικίας αρκεί να μην έχουν πάνω από πέντε επίσημες συμμετοχές. Από την Ολυμπιάδα του 1988 η προϋπόθεση συμμετοχής άλλαξε εν μέρει και ορίστηκε πως μπορούν να μετέχουν μόνον όποιοι παίκτες δεν έχουν αγωνιστεί σε αγώνες για την προκριματική ή τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου ΦΙΦΑ. Έτσι την περίοδο εκείνη η ολυμπιακή ομάδα ήταν είδος Εθνικής Β΄ ανδρών.

Από την Ολυμπιάδα του 1996 καταργήθηκε το ειδικό προολυμπιακό τουρνουά και η συμμετοχή κρίνεται από τις επιδόσεις της εθνικής ελπίδων (Κ-21) στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Ελπίδων. Εφόσον η χώρα προκριθεί για τους Ολυμπιακούς μπορεί να συμπεριλάβει και παίκτες ως 23 ετών, με την προσθήκη ως τριών παικτών άνευ ορίου ηλικίας. Το 2004 η Ελλάδα συμμετείχε για πρώτη φορά με ποδοσφαιριστές κάτω των 23 ετών. Δεν κατάφερε να συμμετάσχει στις Ολυμπιάδες του 2008 και 2012. Έτσι από το 2004 η Ολυμπιακή εθνική ομάδα παραμένει ανενεργή.

Συμμετοχές σε Ολυμπιάδες

Επεξεργασία
  • 1906: μία νίκη, μία ήττα: η ελληνική ομάδα (της Αθήνας) αγωνίστηκε στον τελικό όμως λόγω τιμωρίας έμεινε εκτός κατάταξης (υπό τον Σ.Ε.Γ.Α.Σ., μη καταγεγραμμένη από την Ε.Π.Ο.). Η ομάδα της Θεσσαλονίκης, που ανήκε τότε στην Οθωμανική αυτοκρατορία αλλά αποτελείτο από Έλληνες παίκτες, πήρε την 3η θέση (χάλκινο μετάλλιο).
  • 1920: α΄ γύρος: μία ήττα, αποκλεισμός (υπό τον Σ.Ε.Γ.Α.Σ., μη καταγεγραμμένη από την Ε.Π.Ο.)
  • 1952: προκριματικός γύρος: μία ήττα, αποκλεισμός (ως Εθνική Ανδρών υπό την Ε.Π.Ο.)
  • 2004: προκριματικός όμιλος: μία ισοπαλία, δύο ήττες, αποκλεισμός (ως Εθνική Κ-23 υπό την Ε.Π.Ο.)
 
Ο Παναγής Βρυώνης

Στους Μεσοολυμπιακούς Αγώνες του 1906 η Ελλάδα μετείχε με παίκτες του Εθνικού Αθηνών μετά από ενέργειες του Παναγή Βρυώνη, αθλητή του συλλόγου. Στο τουρνουά πήραν μέρος μόνον άλλες τρεις ομάδες, η Δανία, η Μικτή Θεσσαλονίκης την οποία αποτελούσαν κυρίως Έλληνες ποδοσφαιριστές και ένας Εβραίος όλοι του "Ομίλου Φιλομούσων", του μετέπειτα Ηρακλή Θεσ. και η Μικτή Σμύρνης που αποτελείτο από Άγγλους, Γάλλους και Αρμένιους. Οι πόλεις Σμύρνη και Θεσσαλονίκη ανήκαν στην επικράτεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η ελληνική ομάδα (Εθνικός ΓΣ) νίκησε στον ημιτελικό τη Θεσσαλονίκη με 5-0 και νίκησε στον τελικό την Δανία με 1-0.

1920 Αμβέρσα

Επεξεργασία
 
Η εθνική Ελλάδος στην Ολυμπιάδα της Αμβέρσας

Στην Ολυμπιάδα της Αμβέρσας το 1920 η ελληνική ολυμπιακή ομάδα συγκροτήθηκε από παίκτες ομάδων της Αθήνας, του Πειραιά και της Σμύρνης. Αποκλείστηκε στον πρώτο γύρο χάνοντας από την ομάδα της Σουηδίας με 9-0.[6]

1952 Ελσίνκι

Επεξεργασία

Στην Ολυμπιάδα του Ελσίνκι το 1952 η ελληνική ολυμπιακή ομάδα ήταν η Εθνική ανδρών. Αποκλείστηκε στον προκριματικό γύρο χάνοντας από την ομάδα της Δανίας με 2-1.[8]

1960 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία

Για την πρόκριση στην Ολυμπιάδα της Ρώμης του 1960 η ελληνική ολυμπιακή ομάδα, που ήταν η κανονική Εθνική ανδρών, μετείχε σε όμιλο του προολυμπιακού τουρνούα με το Ισραήλ και τη Γιουγκοσλαβία. Έκανε μία νίκη και τρεις ήττες και αποκλείστηκε.[9]

1964 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία

Για την πρόκριση στην Ολυμπιάδα του Τόκιο του 1964 η ελληνική ολυμπιακή ομάδα, που ήταν μια εκδοχή της Εθνικής ανδρών με πολλούς παίκτες μη βασικούς, αντιμετώπισε στον α΄ γύρο του προολυμπιακού τουρνουά την Ολυμπιακή ομάδα της Μεγάλης Βρετανίας, την οποία απέκλεισε με διαφορά τερμάτων.[10] Στη συνέχεια αποκλείστηκε από την Τσεχοσλοβακία χωρίς αγώνες, διότι η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων δεν επέτρεψε στην ΕΠΟ να συνεχίσει να χρησιμοποιεί επαγγελματίες ποδοσφαιριστές στο προολυμπιακό τουρνουά.[11]

1968 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία

Η ελληνική ολυμπιακή ομάδα που μετείχε στο ειδικό προολυμπιακό τουρνουά για την πρόκριση στην Ολυμπιάδα του Μεξικού του 1968 αποτελείτο από νεαρούς ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές ομάδων της Α΄ και Β΄ Εθνικής. Ήταν η πρώτη φορά που συγκροτήθηκε ειδική ολυμπιακή ομάδα, αφού ακόμα δεν είχε θεσπιστεί Εθνική ερασιτεχνών, η οποία πρωτοδημιουργήθηκε το 1969. Αντίπαλος της Ελλάδας στον προκριματικό γύρο ήταν η Ανατολική Γερμανία, η οποία αγωνίστηκε με την εθνική ανδρών, η οποία λογιζόταν ως ερασιτεχνική, με γνωστούς παίκτες, όπως οι: Ουρμπάνσκι, Κράουζ, Μπάκχαουζ, Λέβε κλπ. Αποκλείστηκε με δύο ήττες.[12]

1972 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία

Η ελληνική ολυμπιακή ομάδα που μετείχε στο ειδικό προολυμπιακό τουρνουά για την πρόκριση στην Ολυμπιάδα του Μονάχου του 1972 ήταν η Εθνική ερασιτεχνών. Την αποτελούσαν μη επαγγελματίες ποδοσφαιριστές από ομάδες Α΄ και Β΄ Εθνικής και από ερασιτεχνικά σωματεία.

Πριν από τα επίσημα ματς έδωσε ένα φιλικό με την Ιταλία στην πόλη Φαλκονέρο, στις 29/4/1971. Στην αποστολή μετείχαν οι παίκτες: Ασλάνογλου, Μπάγιας, Γεράκης, Αντωνίου (ΠΑΟ), Αμελίδης, Κυριακόπουλος (ΑΕΚ), Σταύρου, Καλούδης (Ολυμπιακός), Τσεβάς (Ηλυσιακός), Λίβας (Ρουφ), Σεραφείδης (Καλαμακίου), Κουτσουδάκης (Ολυμπιακού Λιοσίων), Ιωσηφίδης (Ελπίς Τούμπας), Σαριπανίδης (Αναγέννηση Επανωμής), Ζαχαριάδης (ΠΟ Ξηροκρήνης), Διαμαντόπουλος (Αστήρ Αμαλιάδος), Ρούπας (Μ. Αλέξανδρος).[13]

Αντίπαλός της στον προκριματικό γύρο ήταν η Πολωνία, η οποία αγωνίστηκε με την εθνική ανδρών, η οποία λογιζόταν ως ερασιτεχνική, με παίκτες που άφησαν εποχή στο Μουντιάλ του 1974, όπως οι Λουμπάνσκι, Σμικίεβιτς, Ντέινα, Λάτο, Γκάντοχα κλπ. Αποκλείστηκε με δύο ήττες.[14]

  • Αγώνες προκριματικού γύρου:
    • 26/5/1971: Πολωνία - Ελλάδα: 7-0
    • 9/6/1971: Ελλάδα - Πολωνία: 0-1
  • Αγωνίστηκαν (σύλλογος-συμμετοχές): Γιώργος Φακής (τερμ.-Φωστήρας), Σαριπανίδης (τερμ.), Ρούπας, Τσεβάς (2 ματς), Κώστας Ιωσηφίδης (ΠΑΟΚ-2), Λίβας (2), Μπούφος, Κουτσουδάκης (2), Διαμαντόπουλος (Πιερικός-2), Κυριακόπουλος (ΑΕΚ-2), Γονίδης (2), Καπάτσος, Κοντάκης (2), Μπάγιας (2). Δεν αγωνίστηκαν: Αμελίδης (τερμ.-ΑΕΚ), Μπακούρος, Τοσεκίδης, Ζαχαριάδης.
  • Προπονητής: Κλεάνθης Βικελίδης

1976 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία

Η ελληνική ολυμπιακή ομάδα που μετείχε στο ειδικό προολυμπιακό τουρνουά για την πρόκριση στην Ολυμπιάδα του Μόντρεαλ του 1976 ήταν η Εθνική ερασιτεχνών που συγκροτήθηκε ειδικά για το τουρνουά και ήταν ανομοιογενής. Την αποτελούσαν μη επαγγελματίες ποδοσφαιριστές από ομάδες Α΄ και Β΄ Εθνικής και κάποιοι από ερασιτεχνικά σωματεία.

Αντίπαλός της στην προκριματική φάση των αγώνων ήταν η Ανατολική Γερμανία, η οποία αγωνίστηκε με την εθνική ανδρών, η οποία λογιζόταν ως ερασιτεχνική, με παίκτες που είχαν διακριθεί στο Μουντιάλ του 1974, όπως οι Κρόι, Κουρμπγιουβάιτ, Πομερένκε, Χόφμαν, Φόγκελ κλπ. Έτσι μοιραία αποκλείστηκε με δύο ήττες.[15]

  • Αγώνες προκριματικής φάσης:
    • 2/4/1975: Ελλάδα - Αν. Γερμανία: 0-1
    • 23/4/1975: Αν. Γερμανία - Ελλάδα: 4-0.
  • Αγωνίστηκαν (σωματείο-συμμετοχές): Μιχάλης Μυλωνάς (Αιγάλεω-2), Δημήτρης Μυτιληναίος (Πιερικός-2), Γιάννης Χριστοφορίδης (Ηρακλής-2), Θωμάς Δράμαλης (Άρης-2), Μάκης Κατσαβάκης (Πανσερραϊκός-2), Βαγγέλης Κότσαλος (Ατρόμητος Αθ.-2), Νίκος Καλαμπάκας (Πιερικός-1), Θέμης Ρήγας (Παναχαϊκή-2), Δημήτρης Σταυρίδης (Ολυμπιακός Βόλου-1), Ντίνος Μπαλλής (Άρης-2), Τάσος Στράντζαλης (Δόξα-2) Κακαρινέλης, Ποντίκης (Ηρακλής-1), Μανώλης Παππάς (Παναχαϊκή-2), Στάθης Τριανταφυλλίδης (ΑΟ Καβάλας-1), Κώστας Βαλλίδης (ΠΑΟ-1), Χρήστος Ζιάκος (1).
  • Προπονητής: Κλεάνθης Βικελίδης.

1980 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία

Η ελληνική ολυμπιακή ομάδα που μετείχε στο ειδικό προολυμπιακό τουρνουά για την πρόκριση στην Ολυμπιάδα της Μόσχας του 1980 ήταν η Εθνική ερασιτεχνών που συγκροτήθηκε ειδικά για το τουρνουά. Την αποτελούσαν μη επαγγελματίες ποδοσφαιριστές από ομάδες Α΄ και Β΄ Εθνικής και κάποιοι από ερασιτεχνικά σωματεία.

Αντίπαλος της στην προκριματική φάση των αγώνων ήταν η Ιταλία, η οποία είχε στη σύνθεσή της και γνωστούς επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, όπως οι Γκάλι, Κολοβάτι, Φράνκο Μπαρέζι, Τζιάκομο Μπαρέζι, Φάνα, Μπραντέλι, Μπριάσκι, Φεράριο, Τζορντάνο κ.ά. Η εθνική Ελλάδος νίκησε με 1-0 στα Γιάννενα αλλά ηττήθηκε φυσιολογικά με 0-4 στο στάδιο Φρίουλι του Ούντινε και αποκλείστηκε. Η ΕΠΟ υπέβαλε ένσταση στη FIFA για τη συμμετοχή των Ιταλών επαγγελματιών αλλά απορρίφθηκε, διότι δεν είχε αντιληφθεί πως είχε αλλάξει ο κανονισμός και μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και επαγγελματίες ηλικίας ως 21 έτους, υπό την προϋπόθεση να μην έχουν αγωνιστεί με την εθνική ανδρών σε επίσημα ματς.[16]

  • Αγώνες προκριματικής φάσης:
    • 19/4/1979: Ελλάδα - Ιταλία: 1-0 (Καλαϊτζίδης 36΄)
    • 2/5/1979: Ιταλία - Ελλάδα: 4-0.
  • Αγωνίστηκαν (σωματείο-συμμετοχές): Ανδρέας Τσακμακίδης (ΑΕ Μεσολογγίου - 2), Παναγιώτης Στυλιανόπουλος (ΑΕΚ - 2), Ηλίας Αρμόδωρος (Εθνικός Πειρ. - 2), Βασίλης Παπαγγέλης (ΠΑΣ Γιάννενα - 2), Αλεξιάδης (Δόξα Βύρωνα - 2), Λεπτοκαρύδης (ΠΑΟ Διοικητηρίου Θεσ. - 1), Παπαζώης (Εθνικός Πειρ. - 1), Ι. Κυπριτίδης (Αστέρας Ζωγράφου - 2), Νίκος Μόσχος (Άρης Θ. - 2), Ηλίας Μπέριος (Απόλλων Αθ. - 1), Θωμάς Σταφυλάς (ΑΕΚ - 1), Διαμαντόπουλος (Ολυμπιακός Πειρ. - 2), Λάζαρος Καλαϊτζίδης (ΑΕΚ - 2), Σταθόπουλος (1), Νίκος Παντέλης (Πανιώνιος - 1), Κώστας Αντωνίου (ΠΑΟ - 1).
  • Δεν αγωνίστηκαν (σωματείο): Κρασώνης (ΠΑΟ), Κοντόπουλος (Βύζας), Κώστας Λαλιώτης (Ασκληπιός Επιδαύρου).
  • Προπονητής: Στέφανος Πετρίτσης.

1984 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία

Η ελληνική ολυμπιακή ομάδα που μετείχε στο προολυμπιακό τουρνουά για την πρόκριση στην Ολυμπιάδα του Λος Άντζελες του 1984 ήταν ένα είδος Εθνικής Β΄ Ανδρών, μιας και σύμφωνα με τον κανονισμό από αυτή τη διοργάνωση μπορούσαν να μετέχουν και επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, αρκεί να μην είχαν πάνω από πέντε (5) συμμετοχές στην Εθνική ανδρών, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ουσιαστικά υπήρξε αδιαφορία για τη δημιουργία αξιόμαχης ομάδας, αφού στα έξι ματς που έδωσε έπαιξαν 47 παίκτες συνολικά. Δηλαδή ποτέ η ομάδα δεν αγωνίστηκε με την ίδια σύνθεση σε δύο συνεχόμενα ματς. Αντιμετώπισε στον 1ο όμιλο τις ομάδες της ΕΣΣΔ, της Ουγγαρίας και της Βουλγαρίας και αποκλείστηκε, αφού τερμάτισε τελευταία με μία ισοπαλία και πέντε ήττες. Οι αγώνες έγιναν σε διάστημα ενός έτους: από 13/4/1983 ως 25/4/1984.[17]

Από τον όμιλο προκρίθηκε η Σοβιετική Ένωση, η οποία τελικά δεν μετείχε στους αγώνες, λόγω του μποϊκοτάζ που κήρυξε μαζί με όλα τα φιλοσοβιετικά κράτη. Λόγω του μποϊκοτάζ αρνήθηκαν να μετάσχουν και οι άλλες δύο χώρες του ομίλου: η 2η Ουγγαρία και η 3η Βουλγαρία. Αν και η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα από τον όμιλο που μετείχε στους αγώνες, η θέση προτιμήθηκε να καλυφθεί κατά προτεραιότητα από τις καλύτερες επιλαχούσες των υπολοίπων ομίλων. Έτσι τη θέση της Σοβιετικής Ένωσης πήρε η Δυτική Γερμανία, που ήταν 2η στον 4ο όμιλο.

1988 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία

Η ελληνική ολυμπιακή ομάδα που μετείχε στο προολυμπιακό τουρνουά για την πρόκριση στην Ολυμπιάδα της Σεούλ του 1988 ήταν η Εθνική Β΄ Ανδρών, που τη συγκροτούσαν επαγγελματίες ποδοσφαιριστές ανεξαρτήτως ηλικίας που δεν είχαν μετάσχει σε αγώνες για τα προκριματικά του παγκοσμίου κυπέλλου. Συνολικά έπαιξαν 71 παίκτες στα 15 επίσημα και φιλικά ματς της ομάδας, οπότε ποτέ δεν απέκτησε συνοχή. Στον 1ο γύρο απέκλεισε την Κύπρο με δύο νίκες και στη συνέχεια έπαιξε στον 1ο όμιλο με τις ομάδες της Δυτ. Γερμανίας, της Δανίας, της Πολωνίας και της Ρουμανίας. Αποκλείστηκε, αφού τερμάτισε τελευταία με μία νίκη και επτά ήττες. Οι αγώνες έγιναν από 12/11/1986 ως 18/5/1988. Από τον όμιλο προκρίθηκε η Δυτ. Γερμανία. Η ομάδα έδωσε και πέντε φιλικά την περίοδο 1987-1988 με απολογισμό 2 νίκες, 1 ισοπαλία, 2 ήττες.[18]

1992 Προολυμπιακό τουρνουά

Επεξεργασία
 
Ο Γιάννης Ταραλίδης έχει σημειώσει τα περισσότερα γκολ (2) σε Ολυμπιάδα

Η Ολυμπιακή ομάδα της Ελλάδας μετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα ως διοργανώτρια χώρα, χωρίς να δώσει αγώνες πρόκρισης. Περιλάμβανε στη σύνθεσή της ποδοσφαιριστές που δεν είχαν συμπληρώσει τα 23 χρόνια τους. Την ομάδα συμπλήρωσαν 3 ποδοσφαιριστές εκτός ορίου ηλικίας: Κώστας Νεμπεγλέρας, Ιεροκλής Στολτίδης, Μίλτος Σαπάνης. Προπονητής ήταν ο Στράτος Αποστολάκης.

Στο τουρνουά ποδοσφαίρου των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004 η Εθνική Ελλάδος Κ-23 αγωνίστηκε στον πρώτο όμιλο με αντιπάλους το Μάλι, τη Νότια Κορέα και το Μεξικό. Απέτυχε να προκριθεί στους προημιτελικούς καθώς σημείωσε μια ισοπαλία και δύο ήττες και τερμάτισε τελευταία στον όμιλο.[19]

Εμφανίσεις (εθνικά χρώματα)

Επεξεργασία

Πρώτη εμφάνιση

Επεξεργασία
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αμβέρσα 1920
 
 
 
 
 
 
Ελσίνκι 1952
 
 
 
 
 
 
 
 
Αθήνα 2004

Δεύτερη εμφάνιση

Επεξεργασία
 
 
 
 
 
 
Αμβέρσα 1920
 
 
 
 
 
 
Ελσίνκι 1952
 
 
 
 
 
 
 
 
Αθήνα 2004

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. εφ. Ελευθερία, 10/6/1964, σ. 6. και 14/5/1964.
  2. «Football at the 1906 Athina Summer Games: Men's Football Final Round». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2013. 
  3. The 1906 Olympic Games, Results of all Competitors, in all events with commentary, Bill Mallon, 1996, Mac Farland and Company, Inc, Publishers
  4. Ο Νικ. Δεκαβάλας μετείχε και στην κωπηλασία και κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στο αγώνισμα εξαθέσιων λέμβων ναυτών (Nikolaos Dekavalas. Αρχειοθετήθηκε 2012-12-14 στο Wayback Machine.)
  5. Ο Βασ. Ζαρκάδης, εκπροσωπώντας την Ελλάδα πλέον, μετείχε και στην Ολυμπιάδα της Αμβέρσας το 1920, στην ξιφασκία, στα ατομικά αγωνίσματα επέ και σπάθης (Vasilios Zarkadis Αρχειοθετήθηκε 2009-03-18 στο Wayback Machine.).
  6. RSSSF - 1920 Olympic Games
  7. Ανδρέας Μπόμης, "Γκολ 2000. Ένας αιώνας ποδόσφαιρο", εκδ. Πελεκάνος, 1999, σελ. 54-55.
  8. RSSSF - 1952 Olympic Games
  9. Ανδρέας Μπόμης, "Γκολ 2000. Ένας αιώνας ποδόσφαιρο", σελ. 76-77.
  10. Ανδρέας Μπόμης, "Γκολ 2000. Ένας αιώνας ποδόσφαιρο", σελ. 80.
  11. εφ. Ελευθερία, 10/6/1964, σ. 6.
  12. εφ. Ελευθερία, 23/3/1967, Μακεδονία, 15/6/1967 και Αθλητική Ηχώ, 14/6/1967.
  13. Αθλητική Ηχώ, 27/4/1971.
  14. εφ. Μακεδονία, 27/5/1971, 10/6/1971 και Αθλητική Ηχώ, 27/5 και 10/6/1971.
  15. εφ. Μακεδονία, 2/4/1975 και 24/4/75.
  16. Mακεδονία, 20/4/1979 και 3/5/1979. Αθλητική Ηχώ, 19/4/1979 κ.επ.
  17. Ανδρέας Μπόμης, "Αλμανάκ '91. Όλα για το ποδόσφαιρο", τόμ. Α΄, σελ. 95.
  18. Ανδρέας Μπόμης, "Αλμανάκ '91. Όλα για το ποδόσφαιρο", τόμ. Α΄, σελ. 95-97.
  19. «FIFA "Αρχεία"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2012.