Βικιπαίδεια

Οδοτμλή Σερρών

Εγκαταλειμμένος οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 41°14′34.76″N 22°54′40.46″E / 41.2429889°N 22.9112389°E / 41.2429889; 22.9112389

Το Οδοτμλή είναι εγκαταλελειμμένος συνοικισμός στον σημερινό Δήμο Σιντικής της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Βρισκόταν σε υψόμετρο 270 μέτρων στο Δύσωρο όρος της οροσειράς των Κρουσσίων, σε απόσταση 2,5 χλμ. νοτιοδυτικά από το σημερινό χωριό Ανατολή Σερρών.[1]

Οδοτμλή
Οδοτμλή is located in Greece
Οδοτμλή
Οδοτμλή
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΚεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή ΕνότηταΣερρών
ΔήμοςΣιντικής
Δημοτική ΕνότηταΚερκίνης
Δημοτική ΚοινότηταΑνατολής
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΜακεδονίας
ΝομόςΣερρών
Υψόμετρο270 μέτρα
δεδομένα

Ονομασία

Επεξεργασία

Η ονομασία Οδοτμλή αναφέρεται για πρώτη φορά κατά τη σύσταση της κοινότητας Ανατολής στο ΦΕΚ 48Α΄/5-3-1919[2] και προέκυψε, πιθανότατα, από αναγραμματισμό της οθωμανικής ονομασίας του συνοικισμού, η ακριβή ονομασία του οποίου δεν διασώζεται. Ο οικισμός αναφέρεται σε ιστορικές πηγές και με τις ονομασίες Οτοϊμάκ,[3] Οτεϊμάκι,[4] Αειτεμάκι,[5] Αϊτεμάκη,[6] Τοτίκ Μαχ και Ερείπια Πηγών.[7]

Ιστορία

Επεξεργασία

Οθωμανική περίοδος

Επεξεργασία

Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανάμεσα στη βορειοανατολική κορύφωση του Δύσωρου όρους και τον λόφο Δοβά Τεπέ (Πύργος), υπήρχε εγκατεστημένο ένα συγκρότημα συνοικισμών, πολύ κοντινών μεταξύ τους, που συνέθεταν τον ιστορικό οικισμό Ανατολού.[8][9] Πρόκειται για τον αρχικό οικισμό της Ανατολής Σερρών, ο οποίος, στις αρχές τις δεκαετίας του 1920, με την προώθηση και εγκατάσταση προσφύγων, κυρίως από τον Πόντο, ανασυστάθηκε σε νέα τοποθεσία και κατοικείται έως σήμερα.[10]

Η Ανατολού απαρτιζόταν από τους συνοικισμούς Ακ-Κορκ, Καρά-Ορμάν, Οδοτμλή, Πουρντές Μαχαλέ, Τζαμί Γιαχάς και Τζαμί Μαχαλέ.[8][9] Ανήκαν διοικητικά στον Καζά του Αβρέτ Ισάρ του Σαντζακίου της Θεσσαλονίκης του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης. Ο πληθυσμός τους ήταν αμιγώς μουσουλμανικός, όπως αρκετοί οικισμοί στον ορεινό όγκο των Κρουσσίων στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.[11][12][13] Η ονομασία Ανατολού, προήλθε από την ελληνική λέξη ανατολή, δηλωτική των τοπικών γεωγραφικών χαρακτηριστικών, λόγω της έκθεσης των πλαγιών προς την Ανατολή, αλλά και κοινωνικοπολιτικών, καθώς η καταγωγή των κατοίκων ήταν από την Ανατολία.

Σύγχρονη ιστορία

Επεξεργασία

Με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, ο οικισμός περιήλθε στην ελληνική επικράτεια και με τις μεταναστεύσεις των τουρκικών πληθυσμών που ακολούθησαν, συρρικνώθηκε ή εγκαταλείφθηκε. Κάτοψη του οικισμού και της ευρύτερης περιοχής, αποτυπώθηκε σε βρετανικούς και γαλλικούς στρατιωτικούς χάρτες, κατά την περίοδο του Μακεδονικού Μετώπου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σύμφωνα με αυτούς, το 1918 αποτελούνταν από 5 σπίτια, εκ των οποίων τα 3 ήταν ερείπια.[3][14][15]

Το 1919 προσαρτήθηκε στη νεοσυσταθείσα κοινότητα Ανατολούς (Ανατολή) της Υποδιοίκησης Κιλκίς του νομού Θεσσαλονίκης, μαζί με τους οικισμούς Αλασλή (Ψυχρονέρι), Εζεντζελή, Ερεσελή (Δρυς), Μαχμουτλή (Πηγαδούλια), Παγκαρασλή, Σαρασλή (Αμπελοκόπι) και Τζιν Καγιαλή.[2][16][17] Το 1925, η κοινότητα αποσπάστηκε από την Υποδιοίκηση Κιλκίς και υπάχθηκε στην Υποδιοίκηση Σιδηροκάστρου του νομού Σερρών.[18][19]

Κατά την ελληνική απογραφή του 1920, ο οικισμός καταγράφηκε με την ονομασία «Οδοτμλή ή Ουσεμλή» και πληθυσμό 148 κατοίκων (80 άνδρες και 68 γυναίκες).[20] Λαμβάνοντας υπόψιν την αμφίβολη ονομασία της απογραφής, τη μικρή έκταση του συνοικισμού Οδοτμλή, καθώς και ότι το Ουσεμλή ήταν διαφορετικός οικισμός που απείχε 6 χλμ. προς νοτιοανατολικά, τότε, τα παραπάνω ιστορικά απογραφικά στοιχεία, μάλλον, κρίνονται ανακριβή. Είναι πιθανό κατά την απογραφή του συγκεκριμένου οικισμού, να συμπεριλήφθηκαν και κάτοικοι από άλλους κοντινούς συνοικισμούς, κάτι που ήταν σχετικά σύνηθες σε απογραφές εκείνης της περιόδου, ιδίως σε μικρούς και απομακρυσμένους οικισμούς.

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, στην περιοχή της Ανατολούς προωθήθηκαν και εγκαταστάθηκαν τουλάχιστον 40 οικογένειες προσφύγων, οι οποίοι ίδρυσαν τον σύγχρονο οικισμό της Ανατολής σε νέα τοποθεσία.[10][21] Το Οδοτμλή εγκαταλείφθηκε οριστικά, όπως και οι υπόλοιποι συνοικισμοί της Ανατολούς. Καταργήθηκε τυπικά το 1928, καθώς έπαψε να καταγράφεται στις ελληνικές απογραφές.[22][23] Ίχνη των ερειπίων του συνοικισμού είναι ορατά σε αεροφωτογραφίες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού από την περίοδο 1945-1960.[24]

Το 1968, στα πλαίσια αλλαγών των γεωγραφικών ονομάτων στην Ελλάδα, το τοπωνύμιο «Τοτίκ Μαχ» μετονομάστηκε σε «Ερείπια Πηγών».[7] Η συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, άλλωστε, αποτελεί μία από τις κύριες λεκάνες απορροής του ρέματος Μπουτκόβου ή Κερκινίτη, το οποίο τροφοδοτούσε τη λίμνη Μπουτκόβου, πριν την εκτροπή του ποταμού Στρυμόνα και τον σχηματισμό της τεχνητής λίμνης Κερκίνη.[25]

Χάρτης

Επεξεργασία
 
Η θέση του εγκαταλελειμμένου οικισμού Οδοτμλή.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Gov.gr - Θέαση». gov.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 48Α΄/5-3-1919. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 364-365. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Todorovo (Edition 1, Scale 1:20.000), British First World War Trench Maps (στα Αγγλικά). Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 10 Μαρτίου 1918. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024. Otojmak 
  4. ↑ Επιτελικός Χάρτης της Ελλάδος - Πορρόια-Πετρίτσι - Προσωρινή Έκδοσις (Κλίμακα 1:100.000). Ελλάδα: Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (United Nations Library & Archives). 1928. Οτεϊμάκι 
  5. ↑ Επιτελικός Χάρτης της Ελλάδος - Κερκίνη-Πορρόια (Κλίμακα 1:100.000). Ελλάδα: Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (United Nations Library & Archives). 1931. Αειτεμάκι 
  6. ↑ Σιμόφσκι, Τόντορ (1998). Населени места во егејска Македонија 2 (στα Σλαβομακεδονικά). Σκόπια: Печатница Гоце Делчев. σελ. 185. 1) АЈТЕМАКИ Αϊτεμάκη 
  7. ↑ 7,0 7,1 Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 146Α΄/6-7-1968. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 1044. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Dova-Tepe (Scale 1:50.000) (στα Γαλλικά). French Service Topographique de l'Armée. 1916. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024. Anadolili 
  9. ↑ 9,0 9,1 Maravigna, Pietro (1923). La 35a Divisione sul Krusa Balkan - Gli Italiani nell'Oriente Balcanico in Russia e in Palestina 1915-1919 (Κλίμακα 1:86.000) (στα Ιταλικά). Ρώμη, Ιταλία: Stabilimento Poligrafico Per L'amministrazione Della Guerra, Biblioteca Universitaria di Genova. Anadolili 
  10. ↑ 10,0 10,1 Ονομαστικόν Ευρετήριον Αγροτών Προσφύγων - Τόμος 1ος. Αθήνα: Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων. 1928. σελ. XXIX. Αύξων αριθ. υπεύθ. δηλώσεων 106081 - 106120: Ανατολή (πρ. Ανατολού) 
  11. ↑ Μαυρίδης, Δημήτρης (2016). Ο Μακεδονικός Αγώνας στη περιοχή των Ποροΐων (1895-1912). Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. σελ. 25. 
  12. ↑ Carte Ethnographique de la Macédoine Grecque (κλίμακα 1:200.000) (στα Γαλλικά). Αθήνα, Ελλάδα: Λιθογραφείο Γ. Κοντογόνη. 1915. 
  13. ↑ 41° 41° Θεσσαλονίκη (κλίμακα 1:200.000). Αθήνα: Λιθογραφείο Γ. Κοντογόνης. 1910. 
  14. ↑ Dova Tepe (Edition 4A, Scale 1:50.000), British First World War Trench Maps (στα Αγγλικά). Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 3 Ιουλίου 1918. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024. Otojmak 
  15. ↑ Dova-Tepe (Scale 1:50.000) (στα Γαλλικά). French Service Topographique de l'Armée. 1916. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024. Euteuymak 
  16. ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Οδοτμλή (Θεσσαλονίκης)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024. 
  17. ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Κ. Ανατολούς (Θεσσαλονίκης)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024. 
  18. ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 235Α΄/4-9-1925. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 1521-1522. 
  19. ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 283Α΄/2-10-1925. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 1869. 
  20. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1921). Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 118. Οδοτμλή ή Ουσεμλή 
  21. ↑ Εποικιστικός Χάρτης Μακεδονίας. Χαράκτης: Λάζαρος Αρχοντόπουλος. Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας - Τμήμα Στατιστικής, Λιθογραφείον-Τυπογραφείον Δ. Γκατένιο, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (United Nations Library & Archives). 1926. Ανατολή 
  22. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1935). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. 
  23. ↑ Επιτελικός Χάρτης της Ελλάδος - Πορρόια-Πετρίτσι - Προσωρινή Έκδοσις (Κλίμακα 1:100.000). Ελλάδα: Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (United Nations Library & Archives). 1928. Αειτεμάκι Ερ. (Ερείπια) 
  24. ↑ «Gov.gr - Θέαση (υπόβαθρο 1945-1960)». gov.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2024. 
  25. ↑ Μπαρτζούδης, Γεώργιος (1994). Τα υδραυλικά έργα της πεδιάδας Σερρών (επανέκδοση Μάρτιος 2021). Σέρρες. σελ. 18-19. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2024. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Οδοτμλή_Σερρών&oldid=10772339"