Νεκρή φύση

Ο όρος νεκρή φύση περιγράφει ένα έργο τέχνης που απεικονίζει συνήθως μία σύνθεση από άψυχα αντικείμενα, που μπορεί να είναι είτε φυσικά, όπως τρόφιμα, λουλούδια ή νεκρά ζώα, είτε τεχνητά, όπως βάζα, διάφορα σκεύη ή βιβλία.

Πίνακας νεκρής φύσης του 17ου αιώνα με φρούτα και επιτραπέζια σκεύη, του Willem Kalf

Ιστορική αναδρομή

Στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη ήταν δημοφιλείς οι τοιχογραφίες που απεικόνιζαν φρούτα, ψάρια και πουλερικά και ονομάζονταν "ξένια", δηλαδή δώρα για τον καλεσμένο, καθώς υπήρχε η συνήθεια να προσφέρουν παρόμοια αντικείμενα κατά την υποδοχή τους.

Στον Μεσαίωνα παρατηρείται μία πιο ευρεία γκάμα αντικειμένων και σταδιακή βελτίωση της τεχνικής απεικόνισης προς μία πιο ρεαλιστική προσέγγιση. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα αντικείμενα έχουν κυρίως συμβολικό χαρακτήρα (π.χ. η απεικόνιση μίας νεκρής φύσης με κρίνο σε έναν Ευαγγελισμό, συμβολίζει την αγνότητα της Παναγίας).

Μετά το 1600, ένα έντονο ενδιαφέρον από τους καλλιτέχνες και τους πατρόνους της τέχνης θα ανανεώσει το είδος και θα του δώσει μία ξεχωριστή θέση στην τέχνη. Εμφανίζονται, για πρώτη φορά, οι Νεκρές φύσεις ως ξεχωριστό είδος και γίνονται ιδιαίτερα αγαπητές από το κοινό. Πρωτοπορούν οι Κάτω Χώρες που με τη νέα τεχνική του λαδιού καταφέρνουν να αποδώσουν τεχνικά άψογα μία μεγάλη ποικιλία από υφές.

Το δέκατο ένατο και τον εικοστό αιώνα, μοντέρνοι καλλιτέχνες, όπως ο Σεζάν και ο Πικάσο, δίνουν νέα διάσταση στο είδος. Χρησιμοποιούν τα αντικείμενα για να πειραματιστούν με τη σύνθεση, τη φόρμα και το χρώμα. Εξάλλου, καθώς είναι εύκολο να βρεθούν τα αντικείμενα που απεικονίζονται στις νεκρές φύσεις και έχουν χαμηλό κόστος, βοηθούν τον καλλιτέχνη στην εξάσκηση και στην τελειοποίηση της τεχνικής του.

Πηγές

• Langmuir, Erica, Still Life, 2001, National Gallery (London)