Νέα Μάκρη
Η Νέα Μάκρη είναι κωμόπολη της βορειοανατολικής Αττικής. Ανήκει διοικητικά στο Δήμο Μαραθώνα.
Συντεταγμένες: 38°5′N 23°59′E / 38.083°N 23.983°E
| Νέα Μάκρη | |
|---|---|
 | |
  Νέα Μάκρη | |
 | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Μαραθώνος |
| Έκταση | 36,7 km² |
| Υψόμετρο | 10 μέτρα |
| Πληθυσμός | 16.906 (2021) |
| Ταχ. κωδ. | 190 05 |
| Τηλ. κωδ. | 22940 |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Θέση
Επεξεργασία| Βορειοδυτικά: Διόνυσος Αττικής | Βόρεια: Βρανάς Μαραθώνα | Βορειοανατολικά: Άγιος Παντελεήμων Μαραθώνα |
| Δυτικά: Διόνυσος Αττικής | Νέα Μάκρη | Ανατολικά: Νότιος Ευβοϊκός κόλπος |
| Νοτιοδυτικά: Πεντέλη | Νότια: Ραφήνα | Νοτιοανατολικά: Νότιος Ευβοϊκός κόλπος |
Η Νέα Μάκρη συνορεύει βόρεια με τον Μαραθώνα, νότια με τη Ραφήνα, δυτικά με τον ορεινό όγκο του Πεντελικού και τον Διόνυσο, ενώ βρέχεται ανατολικά από το Νότιο Ευβοϊκό σε μήκος ακτών 14 χλμ. περίπου. Το κέντρο της πόλης απέχει από την Αθήνα 32 χλμ. μέσω των Λεωφόρων Μεσογείων και Μαραθώνος. Από το Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» απέχει 12 χλμ. μέσω της Λεωφόρου Μαραθώνος και Αττικής Οδού. Προσβάσεις έχει ακόμα από την Παλαιά Πεντέλη μέσω της Λεωφόρου Πεντέλης και από Κηφισιά και Εκάλη μέσω της Λεωφόρου Διονύσου.
Ιστορία
Επεξεργασία
Η Νέα Μάκρη ιδρύθηκε το 1924, από τον Αντώνιο Τζιζή, όταν έφθασαν οι πρώτοι κάτοικοί της, πρόσφυγες από τα παράλια της Λυκίας της Μικράς Ασίας, από τις ιωνικές κωμοπόλεις Μάκρη και Λιβίσι. Παρουσιάζει ένα εξαιρετικό τοπίο, ξεχωριστό, αφού η φύση την προίκισε απλόχερα με το πράσινο του δάσους και το γαλάζιο της θάλασσας. Οι πρόσφυγες πήγαν να ζήσουν στη Ξυλοκέριζα Αττικής το 1923 στην περιοχή που είναι γνωστή σήμερα ως Αγία Μαρίνα, το πρώτο βήμα ήταν η απαλλοτρίωση της βαλτώδους περιοχής από τα οικόπεδα που ήταν μέχρι τότε ιδιοκτησία της Μονής Πεντέλης έργο της επαναστατικής κυβέρνησης Ν.Πλαστήρα. Οι πρόσφυγες βρήκαν στην περιοχή μερικές οικογένειες Σαρακατσάνων κτηνοτρόφων στις περιοχές Ξυλοκέριζα και Ανατολή όπως επίσης άλλες 7 οικογένειες προσφύγων που έφτασαν από τη Σμύρνη στον πρώτο διωγμό των χριστιανών το 1913, σύμφωνα με απογραφή του 1920 το σύνολο των τότε κατοίκων της Ξυλοκέριζας ήταν 90. Οι πρόσφυγες απέκτησαν αμέσως άριστες σχέσεις με τους Σαρακατσάνους που τους βοήθησαν στην οικοδόμηση της νέας πόλης αλλά οι σχέσεις με τους κατοίκους του γειτονικού οικισμού του Μαραθώνα ήταν για πολλές δεκαετίες πολύ εχθρικές. Η οριστική διανομή των κτημάτων ολοκληρώθηκε το 1931 τα κτήματα δόθηκαν με κλήρο σε 86 οικογένειες Μακρολιβησιανών, 6 οικογένειες Σμυρνιών και λίγους ακτήμονες, το 1948 έγινε η τελευταία διανομή σε στρατεύσιμους του Ελληνο - Αλβανικού πολέμου και ακτήμονες.
Τα πρώτα χρόνια ήταν καθαρά αγροτικός οικισμός που στην πορεία απέκτησε μεγάλη ανάπτυξη. Οι πρόσφυγες συνάντησαν πολλές δυσκολίες από τη μορφολογία της περιοχής με τους βάλτους και τους πυκνούς θάμνους. Μετά την περίοδο της Κατοχής ξεκίνησαν οι πρώτες σοβαρές προσπάθειες για την εκβιομηχάνιση του οικισμού με αύξηση της εμπορικής δραστηριότητας των επιχειρηματιών της Νέας Μάκρης και την κατασκευή πολλών τουβλοκάμινων.
Η πιο σοβαρή προσπάθεια έγινε από τον επιχειρηματία Χαρίτωνα Τριανταφυλλόπουλο με την κατασκευή εργοστασίου προιόντων πορσελάνης (1953) και πυρίμαχων υλικών με πρώτες ύλες από ιδιόκτητα ορυχεία του επιχειρηματία στη Μήλο. Το εργοστάσιο πορσελάνης του Τριανταφυλλόπουλου ήταν για 15 χρόνια ο βασικός προμηθευτής της ΔΕΗ σε πυρίμαχα υλικά, εξυπηρετούσε πλήθος από εργάτες της Νέας Μάκρης και των γύρω περιοχών, έκλεισε (1969) λόγω υπέρογκων χρεών του επιχειρηματία στην Τράπεζα Πειραιώς. Στην παλιά οικία του ιδιοκτήτη του εργοστασίου λειτουργεί σήμερα το Λαογραφικό Μουσείο Νέας Μάκρης. Την ίδια εποχή το 1953 άρχισε να κατασκευάζεται στα βόρεια της Νέας Μάκρης η Αμερικάνικη Βάση Τηλεπικοινωνιών που βρισκόταν σε διαρκή επικοινωνία με άλλες Αμερικάνικες βάσεις στην περιοχή της Πεντέλης, οι βάσεις λειτούργησαν ως το 1990 τότε έκλεισαν για να γίνει στη θέση τους το μεγάλο αθλητικό κέντρο. Η οικιστική, οικονομική και τουριστική ανάπτυξη της Νέας Μάκρης τα τελευταία χρόνια υπήρξε ραγδαία. Έχει έκταση 36.662 στρέμματα και ο μόνιμος πληθυσμός της ανέρχεται στους 13.986 κατοίκους. Ως παραθεριστικό κέντρο, το καλοκαίρι, ξεπερνά τους 55.000 - 60.000 κατοίκους μιας και έχει χιλιάδες μόνιμους παραθεριστές που διαθέτουν εξοχική κατοικία.
Διοικητικές μεταβολές
ΕπεξεργασίαΣχεδόν από την αρχή της ίδρυσής της η Νέα Μάκρη αποτέλεσε έδρα οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης. Το 1926 συστάθηκε η κοινότητα Νέας Μάκρης η οποία αποσπάστηκε από την κοινότητα Μαραθώνα στην οποία ανήκε μέχρι και τότε. Έδρα της ορίστηκε η Νέα Μάκρη και μέσα στα όριά της συμπεριέλαβε τους οικισμούς Μάτι Αττικής, Αγία Μαρίνα (πρώην Γεροτσακούλι), Ανατολή (πρώην Ραπεντόσα), Άγιος Ανδρέας, Ζούμπερι, Ξυλοκέριζα και Βάλτος ενώ αργότερα εντάχθηκε στην κοινότητα ο Νέος Βουτζάς. Το 1990 η κοινότητα αναγνωρίστηκε σε δήμο ο οποίος παρέμεινε αμετάβλητος και μετά την εφαρμογή του σχεδίου Καποδίστριας.[1]
Ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 20.000 κατοίκους. Ιδρύθηκε από Μικρασιάτες πρόσφυγες από τη Μάκρη της Μικράς Ασίας.
Η πορεία του πληθυσμού:
| Έτος
|
2001 | 2021 |
| Πληθ. | 13.986 | 18.000 |
Συνοικίες
ΕπεξεργασίαΗ Νέα Μάκρη είναι μια κεντρική πόλη της Ανατολικής Αττικής που συνδυάζει αστικά χαρακτηριστικά και παραθεριστικό χαρακτήρα σε σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβο με τη Λεωφόρο Μαραθώνος που συνδέει τη Νέα Μάκρη με το κέντρο της Αθήνας και την Οδό Διονύσου που συνδέει τη Νέα Μάκρη με τα βόρεια προάστια της Αθήνας. Οι δυο κεντρικοί οδικοί άξονες διασταυρώνονται πάνω από το κέντρο της πόλης, λίγο νότια από το Αθλητικό Πάρκο - πρώην Αμερικάνικη Βάση. Το κέντρο της πόλης είναι καθαρά αστική περιοχή με έντονη κίνηση όλο τον χρόνο, στην παραλιακή Λεωφόρο Ποσειδώνος βρίσκονται αμέτρητες καφετέριες ενώ τα εστιατόρια και οι ψησταριές βρίσκονται εσωτερικά κοντά στην κεντρική πλατεία, πολλά πολυκαταστήματα και ψησταριές βρίσκονται κατά μήκος της Λεωφόρου Μαραθώνος.
Ζούμπερι
ΕπεξεργασίαΤο Ζούμπερι αποτελεί ανεξάρτητη συνοικία του Δήμου Νέας Μάκρης.
Αγία Μαρίνα
ΕπεξεργασίαΒρίσκεται στα νότια του Δήμου Νέας Μάκρης γύρω από τη Λεωφόρο Μαραθώνος και την ομώνυμη εκκλησία, συνορεύει βόρεια με το Ζούμπερι, νότια με το Μάτι Αττικής, δυτικά με την Πεντέλη και ανατολικά βρέχεται από τον Νότιο Ευβοϊκό κόλπο βρίσκεται μεταξύ των δρόμων Σπύρου Λούη στα βόρεια και Μιλτιάδου στα νότια. Η περιοχή της Αγίας Μαρίνας ανατολικά της Λεωφόρου Μαραθώνος που τη χωρίζει στη μέση είναι ακατοίκητη και δασική, στο δασικό τμήμα βρίσκονται οι αθλητικές εγκαταστάσεις, το Δημοτικό Γήπεδο Αγίας Μαρίνας, το Γυμνάσιο και όλες οι κατασκηνώσεις.
Μάτι
ΕπεξεργασίαΤο Μάτι Αττικής αποτελεί ανεξάρτητη συνοικία του Δήμου Νέας Μάκρης. Το Μάτι είναι παραθεριστικός οικισμός στο δήμο Μαραθώνος της Ανατολικής Αττικής, στα διοικητικά όρια της Δημοτικής Ενότητας Νέας Μάκρης, στο νοτιότερο σημείο των συνόρων με τη Ραφήνα. Εξυπηρετείται συγκοινωνιακά από τη Λεωφόρο Μαραθώνος, μέσω λεωφορειακών γραμμών ΚΤΕΛ και από τη λεωφορειακή γραμμή 310 του ΟΑΣΑ. Την ονομασία του έλαβε, πιθανώς, λόγω της επιβλητικής θέας προς τη θάλασσα. Ανήκε πάντοτε διοικητικά στο Δήμο Νέας Μάκρης, παρότι βρίσκεται σε πιο κοντινή απόσταση με τη γειτονική Ραφήνα. Στις πυρκαγιές του 2018 το Μάτι καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, με τελικό απολογισμό 102 νεκρούς.
Άγιος Ανδρέας
ΕπεξεργασίαΕίναι στρατιωτικός οικισμός που πήρε το όνομα του από το ομώνυμο εκκλησάκι που βρίσκεται στην παραλία του οικισμού, γύρω από την περιοχή υπάρχουν μεγάλα κέντρα διασκέδασης, ψαροταβέρνες και το μεγάλο στρατόπεδο Κέντρα Αποκατάστασης Απωλειών Υγείας (ΚΑΑΥ) Αγίου Ανδρέα. Τα ΚΑΑΥ είναι στρατόπεδα με χρήση τουλάχιστον παραθεριστικού χαρακτήρα για τους στρατιωτικούς και τις οικογένειες τους, βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα σε παραλιακές κυρίως περιοχές και λειτουργούν συνήθως τους θερινούς μήνες. Τα ΚΑΑΥ Αγίου Ανδρέα ανακαινίστηκαν την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.
Εκκλησίες της Νέας Μάκρης
ΕπεξεργασίαΗ εκκλησία της Νέας Μάκρης δεν υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής όπως όλες οι νοτιότερες περιοχές της Αττικής αλλά στην Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου, Ωρωπού και Μαραθώνος - Ε' Αρχιερατική Περιφέρεια Νέας Μάκρης. Η Νέα Μάκρη έχει 3 μεγάλους ενοριακούς ναούς τον Ιερό Ναό Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης στο κέντρο της πόλης που ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του '80, τον Ιερό Ναό της Αγίας Μαρίνας στα νότια την ομώνυμη συνοικία που θεμελιώθηκε το 1967 και ολοκληρώθηκε η ανέγερση της το 1997 και ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Μάτι Αττικής. Ο Ιερός Ναός Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης είναι ο πολιούχος της πόλης ενώ ο Ιερός Ναός Αγίας Μαρίνας επίσης και οι δυο πάνω στη Λεωφόρο Μαραθώνος είναι ο περισσότερο δημοφιλής περιλαμβάνοντας τις συνοικίες Ζούμπερι, Αγία Μαρίνα και Άγιο Ανδρέα. Το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα βρίσκεται στην παραλία της στρατιωτικής συνοικίας και το εκκλησάκι Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στο Ζούμπερι.
Η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και Αγίου Εφραίμ βρίσκεται στα διοικητικά όρια της Νέας Μάκρης σε ορεινό σημείο, στους ανατολικούς πρόποδες της Πεντέλης στη θέση Ξυλοκέριζα. Στη θέση αυτή υπήρχαν τον 10ο αιώνα μ.χ. ανδρικές μονές. Η μονή αναφερόταν σαν γυναικεία στα έγγραφα του Πατριάρχη Νεόφυτου (1611), ανασυγκροτήθηκε σαν γυναικεία αμέσως μετά την κατοχή (1950) από τη μοναχή Μακαρία Δεσύπρη με το όνομα "Γέννησις της Θεοτόκου" μετονομάστηκε με υπουργικό διάταγμα σε Ι.Μ.Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (1975). Το 1950 η μοναχή Μακαρία Δεσύπρη από την Τήνο ανακάλυψε μέσα στη μονή τα λείψανα του Αγίου Εφραίμ που κρεμάστηκε από τους Τούρκους το 1426 σε ηλικία 42 ετών, από τότε η μονή έγινε εξαιρετικά δημοφιλής και τόπος προσκυνήματος από όλη την Ελλάδα.
Η πρώην Αμερικάνικη Βάση
ΕπεξεργασίαΗ Νέα Μάκρη ήταν γνωστή τις περασμένες δεκαετίες για την πρώην μεγάλη Αμερικάνικη βάση Τηλεπικοινωνιών στα βόρεια της πόλης, σε απόσταση περίπου 8,5 km από την κορυφή της Πεντέλης που λειτουργούσε ως το 1990 χρονιά που έκλεισε για να μετατραπεί σήμερα σε αθλητικό πάρκο. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1953, επικοινωνούσε με άλλες τηλεπικοινωνιακές βάσεις της Πεντέλης με τη διαφορά ότι η βάση της Νέας Μάκρης ήταν καθαρά Αμερικάνικη σε αντίθεση με τις άλλες βάσεις της Πεντέλης που χρησιμοποιούσε το ΝΑΤΟ και το Ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Οι βάσεις ήταν υπόγειες, δεν είχε γίνει γνωστή η κατασκευή τους στο κοινό για λόγους ασφάλειας εξυπηρετούσε τηλεπικοινωνιακή υποστήριξη στον έκτο στόλο, τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο και τις Αμερικανικές δυνάμεις στη νοτιοανατολική Ασία.
Η λειτουργία της σταμάτησε το 1990 με πρωτοβουλία των ίδιων των Αμερικάνων επειδή λόγω θέσης δεν εξυπηρετούσε επαρκώς τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις, στη θέση τους κατασκευάστηκε το Αθλητικό και Πολιτιστικό Πάρκο Νέας Μάκρης. Το Αθλητικό και Πολιτιστικό Πάρκο Νέας Μάκρης αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο αθλητικό συγκρότημα της Ανατολικής Αττικής στη θέση της παλιάς Αμερικάνικης βάσης, σε μια έκταση περίπου 40 στρεμμάτων. Η είσοδος είναι από τη Λεωφόρο Μαραθώνος με πολύ εύκολη πρόσβαση, διαθέτει εκτός από τα γήπεδα κλειστή αίθουσα κινηματογράφου 350 θέσεων, ανοιχτό αμφιθέατρο 800 θέσεων, κυλικεία, καφετέρια, γραφεία διοίκησης και 250 θέσεις parking.
Οι κατασκηνώσεις της Νέας Μάκρης
ΕπεξεργασίαΣτη νότια περιοχή της Νέας Μάκρης συγκεκριμένα εκεί που υπάρχει συνάντηση των οικισμών Άγιος Ανδρέας, Αγία Μαρίνα[2] και Ζούμπερι ανατολικά της εκκλησίας της Αγίας Μαρίνας και του Δημοτικού Γηπέδου μέχρι τη θάλασσα με κέντρο την οδό Αγίας Μαρίνας υπάρχει ένας αχανής χώρος συνεχόμενων κατασκηνώσεων. Τα Κονάκια είναι το πρώτο κατασκηνωτικό κέντρο αμέσως πίσω από το Δημοτικό Γήπεδο σε ένα περιφραγμένο πευκόφυτο δάσος 65 στρεμμάτων, είναι κατασκηνωτικό - εκπαιδευτικό κέντρο ιδιοκτησία του Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού και εποπτεύεται από το Τμήμα Ακίνητης Περιουσίας σε συνεργασία με το Τμήμα Κατασκηνώσεων του ΣΕΟ. Διαθέτει ασφαλείς υπαίθριους χώρους για ομαδικά παιγνίδια. Το Προσκοπικό Κέντρο του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων (Σ.Ε.Π.) βρίσκεται ανατολικότερα από τα Κονάκια, εκτείνεται μέχρι τη Λεωφόρο Ποσειδώνος σε ένα φυσικό πευκόφυτο περιβάλλον 47 στρεμμάτων. Στους χώρους του Σ.Ε.Π. γίνονται εκπαιδευτικά μαθήματα, σεμινάρια και συνέδρια με προσκόπους του εξωτερικού, κοιτώνες φιλοξενίας 30 ατόμων, κλιματισμό, χώρους υγιεινής και εστίασης.
Οι Παιδικές Κατασκηνώσεις Δήμου Αθηναίων Αγίου Ανδρέα βρίσκονται νότια από τις δυο προηγούμενες στην απέναντι πλευρά της Οδού Αγίας Μαρίνας σε μια αχανή έκταση 180 στρεμμάτων μια από τις μεγαλύτερες κατασκηνώσεις των Βαλκανίων με άρτιο εξοπλισμό και αθλητικές εγκαταστάσεις. Φιλοξενούν εκατοντάδες παιδιά κάθε καλοκαίρι σε 4 περιόδους των 15 ημερών, διαθέτει ειδικό σύστημα ασφάλειας το "Θεμιστοκλής" για την εκκένωση του οικισμού σε περίοδο έκτακτης ανάγκης. Το 2001 οι κατασκηνώσεις διέκοψαν τη λειτουργία τους λόγω προετοιμασίας για τη φιλοξενία ξένων επισήμων στους Ολυμπιακούς Αγώνες, μετά το πέρας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 αν και ο οργανισμός είχε δεσμευτεί για την άμεση επιστροφή του χώρου στον Δήμο Αθηναίων καθυστέρησε πολλά χρόνια, η επιστροφή έγινε μόλις το 2015.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠηγές
Επεξεργασία- Μιχάλης Π. Δελησάββας, Η ιστορία της Νέας Μάκρης Αττικής (1923-1990).
- Κ.Λαμέρας, "Η Μάκρη και το Λιβήσι", Λαογραφική Μελέτη, τόμος Α', Αθήνα, 1964.