Μπουγίδες

	Μπουγίδες ; ل بویِه
	Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}}
Πρωτεύουσα	Σιράζ
Γλώσσες	Περσικά (μητρική) ; Αραβικά
Θρησκεία	Σιιτικός Ισλαμισμός
Πολίτευμα	Μοναρχία (κληρονομική)
Εμίρης/Σάχης	Ιμάντ αντ-Ντάουλα
Ιστορία

Οι Μπουγίδες ή Βουγίδες, γνωστοί και ως Βουγιαχίδες, Βουβαϊχίδες ή Μπουίδες (934-1055 μ.Χ., περσικά: آل بویه) ήταν σιιτική δυναστεία δαϋλαμιτικών και κουρδικών καταβολών από το Νταϋλαμάν της περιοχής Γκιλάν στο βόρειο Ιράν. Ίδρυσαν μια συνομοσπονδία που ήλεγχε το μεγαλύτερο τμήμα του σημερινού Ιράν και του Ιράκ τον 10ο και 11ο αιώνα. Κατά τη διάρκεια του 10ου και 11ου αιώνα, λίγο πριν την εισβολή των Σελτζούκων Τούρκων, οι Μπουγίδες ήταν η πιο σημαίνουσα δυναστεία στη Μέση Ανατολή.

Ιδρυτές της συνομοσπονδίας των Μπουγιδών ήταν ο Αλί ιμπν Μπουγιά και οι δύο νεότεροι αδελφοί του, αλ-Χασάν και Αχμάντ. Αρχικώς στρατιώτης στην υπηρεσία των Ζιγιαριδών του Ταμπαριστάν, ο Αλί κατάφερε να συγκεντρώσει στρατό και να νικήσει τον Τούρκο στρατηγό Γιακούτ των Αββασιδών το 934. Tο 946 κατέλαβαν τη Βαγδάτη. Ενώ αποδέχοντο την κατ' όνομα εξουσία του χαλίφη της Βαγδάτης, οι Μπουγίδες αυθέντες απέκτησαν αποτελεσματικό έλεγχο του κράτους.

Οι πρώτες δεκαετίες της μπουγιδικής συνομοσπονδίας, χαρακτηρίζονταν από μεγάλες εδαφικές κατακτήσεις. Επιπρόσθετα στη Φαρς και την Τζιμπάλ, τις οποίες κατέκτησαν στη δεκαετία του 930, και το κεντρικό Ιράκ, που υπέταξαν το 945, οι Μπουγίδες πήραν τη Ρέι (943), την Καρμανία (967), το Ομάν (967), την Άνω Μεσοποταμία (Τζαζίρα) (979), το Ταμπαριστάν (980) και το Γκοργκάν (981). Κατόπιν οι Μπουγίδες έπεσαν σε μακρά παρακμή, με τμήματα της συνομοσπονδίας βαθμιαία να αποσκιρτούν και τοπικές δυναστείες υπό την ηγεσία τους να κηρύσσουν μονομερώς την ανεξαρτησία τους.