Βικιπαίδεια

Μπαϊράμ

Το Μπαϊράμ (τουρκικα: bayram, αγγλικά: bayram ή bairam) (ή και εξελληνισμένα μπαϊράμι) είναι η Τουρκική λέξη (αρχικά από την περσική λέξη paδrām ή τη Σογδιανή λέξη patrām, pedram στη σύγχρονη Περσική γλώσσα[1]) για εθνική γιορτή ή αργία, που αναφέρεται και σε εθνικές (κοσμικές) και θρησκευτικές γιορτές. Βάσει αυτής της διπλής εφαρμογής της λέξης, η μέθοδος για τον υπολογισμό των ετήσιων ημερών των μπαϊραμιών είναι διαφορετική για τις εθνικές και τις θρησκευτικές γιορτές.

Εορτασμοί της Cumhuriyet Bayramı, δηλαδή Εθνικής Εορτής, στο Βόσπορο, Κωνσταντινούπολη, με την πολύ-αναμενόμενη στη Τουρκία επίδειξη πυροτεχνημάτων με τα εθνικά χρώματα, κόκκινο και άσπρο.
Ευχές για το Ramazan Bayramı, δηλαδή το Ραμαζάν Μπαϊράμ (ή στα Ελληνικά Ραμαζάνι), με τη φράση "Ας αγαπήσουμε, ας αγαπηθούμε" με φώτα, στους μιναρέδες του Μπλε Τζαμιού στην Κωνσταντινούπολη.

Οι εθνικές αργίες της Τουρκίας είναι βάσει του επίσημου Γρηγοριανού ημερολογίου, ενώ οι Ισλαμικές θρησκευτικές γιορτές ανακοινώνονται επίσημα από πριν από την Προεδρία Θρησκευτικών Υποθέσεων (Τουρκικά: Diyanet İşleri Başkanlığı) με βάση το Ισλαμικό ημερολόγιο, και κατόπιν συντονίζονται και τοποθετούνται στο εθνικό Γρηγοριανό ημερολόγιο, με αποτέλεσμα οι ημερομηνίες για της θρησκευτικές γιορτές να μετακινούνται κάθε χρόνο με μια διαφορά περίπου 11 ημερών.

Μεγάλες μη Τουρκικές ή μη Ισλαμικές παραδόσεις και εορτασμοί μπορεί επίσης να αποκαλούνται Μπαϊράμια, όπως για παράδειγμα το Χαλοουίν "Cadılar Bayramı" ("Μπαϊράμ των Μαγισσών"), το Πάσχα ως "Paskalya Bayramı" ("Μπαϊράμ του Πάσχα), τα Χριστούγεννα ως "Noel Bayramı" ("Μπαϊράμ των Χριστουγέννων), το Εβραϊκό Πάσχα ως "Hamursuz Bayramı" ("Μπαϊράμ των Άζυμων", hamursuz=χωρίς μαγιά) και το Χανουκά ως "Yeniden Adanma Bayramı" ("Μπαϊράμ της Αναγέννησης/Αφιέρωσης"). Όμως, κάθε ειδική περίσταση ή γιορτή, δεν αναφέρεται ως Μπαϊράμ, όπως στην περίπτωση, μεταξύ άλλων, της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας, ή της Απελευθέρωσης της Κωνσταντινούπολης.

Επίσης, λόγω της επιρροής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα πρώην κατακτημένα μέρη της στα Βαλκάνια και μέρη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, πολλοί μη Τούρκοι, όπως Μουσουλμάνοι Αλβανοί, Μουσουλμάνοι Σέρβοι, Πομάκοι, Ρομά, Βόσνιοι Μουσουλμάνοι, καθώς και Μουσουλμάνοι από το Βόρειο Καύκασο, το Αζερμπαϊτζάν, την Κριμαία, και άλλοι άτομα τουρκικής καταγωγής, έχουν παρομοίως υιοθετήσει τη λέξη "Μπαϊράμ", με τον όρο "Μικρό Μπαϊράμ" για το Ιντ αλ-φιτρ (στην Ελλάδα αναφερόμενο συνήθως ως "Σεκέρ Μπαϊράμ") και "Μεγάλο Μπαϊράμ" για το Ιντ Αλ-Αντχά (στα Ελληνικά αναφερόμενο συνήθως ως "Κουρμπάν Μπαϊράμ")[2].

Εθνικές εορτές στην Τουρκία

Επεξεργασία

(σε παρένθεση η χρονιά του γεγονότος που εορτάζεται)

  • Πρωτοχρονιά ("Yılbaşı" ή "Yılbaşı Bayramı")
  • Ημέρα Εθνικής Κυριαρχίας και Παιδιών ("Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı"), 23 Απριλίου (1920)[3]
  • Εργατική Πρωτομαγιά ("İşçi Bayramı"), 1η Μαΐου
  • Εορτασμός της Ημέρας Ατατούρκ, Νεολαίας και Αθλημάτων ("Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı"), 19 Μαΐου (1919) )[3]
  • Ημέρα της Νίκης ("Zafer Bayramı"), 30 Αυγούστου (1922)[4]
  • Ημέρα της (Τουρκικής) Δημοκρατίας Republic Day ("Cumhuriyet Bayramı"), 29 Οκτωβρίου (1923)[3]

Θρησκευτικές εορτές στην Τουρκία

Επεξεργασία
  • Ιντ αλ-φιτρ ("Şeker Bayramı", "Μπαϊράμ των Γλυκών", ή, "Ramazan Bayramı", i.e. "Μπαϊράμ του Ραμαζανίου"), πρώτη μέρα του μήνα Σαουάλ (Shawwal)
  • Ιντ αλ-αντχά ("Kurban Bayramı", "Μπαϊράμ της Θυσίας"), 10-13 του μήνα Ντου αλ Χιτζάχ (Dhu al-Hijjah)

Ελλάδα

Επεξεργασία

Στην Ελλάδα η λέξη μπαϊράμ (χρησιμοποιείται συνήθως και εξελληνισμένα ως μπαϊράμι - πληθυντικός μπαϊράμια), αναφέρεται στις δύο μεγάλες γιορτές των Ελλήνων Μουσουλμάνων (που βρίσκονται κυρίως στη Θράκη), το Σεκέρ Μπαϊράμ (Ιντ αλ-φιτρ), και το Κουρμπάν Μπαϊράμ (Ιντ αλ-αντχά). Στον πληθυντικό[5], χρησιμοποιείται από τα άτομα της μειονότητας για την ευχή για αυτές τις γιορτές, "iyi bayramlar"[6], αντί του πιο "επίσημου" "bayramlar mübarek olsun", ή "bayramlar kutlu olsun".

Γενικά ως λέξη, σημαίνει γενικά γιορτή ή ένα ευχάριστο γεγονός ή γλέντι, ενώ χρησιμοποιείται και στη φράση "κάνει μπαϊράμι (α) με το μυαλό του", που σημαίνει κάνει (ευχάριστα) σχέδια μόνος του, "λογαριάζει χωρίς τον ξενοδόχο"[7].

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ http://www.etimolojiturkce.com/kelime/bayram
  2. ↑ Newby, Gordon (2013). A Concise Encyclopedia of Islam. London: Oneworld Publications. σελ. 43. ISBN 978-1-78074-477-3. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Η θεοποίηση του Ατατούρκ
  4. ↑ Γιορτάζει σήμερα η Τουρκία τη «νίκη» της κατά των Ελλήνων.
  5. ↑ συνηθισμένο για ευχές στην τούρκικη γλώσσα, π.χ. iyi geceler=καληνύχτα (gece=νύχτα, geceler=νύχτες), iyi akşamlar=καλό απόγευμα (akşam=απόγευμα, akşamlar=απογεύματα ) κτλ.
  6. ↑ «inkomotini.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2017. 
  7. ↑ O καθένας κάνει μπαϊράμι με το μυαλό του

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  • Türk Dil Kurumu (TDK, Turkish Language Association): Definition of the word Bayram

(The dictionary data base on the TDK site based on: Divanü Lugati't-Türk ("Compendium of the languages of the Turks") of Mahmud al-Kashgari, 1072–1074)

Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Μπαϊράμ&oldid=10411328"