Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου Ανωπόλεως
Συντεταγμένες: 35°18′05.98″N 25°15′39.46″E / 35.3016611°N 25.2609611°E
Η Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου βρίσκεται στα ανατολικά της Ανωπόλεως Πεδιάδος, στην ομώνυμη δημοτική κοινότητα του Δήμου Χερσονήσου στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης, σε απόσταση 150 μέτρων. Η θέση της είναι σε μια μικρή κοιλάδα και σε υψόμετρο 170 μέτρων. Γιορτάζει στις 8 Μαΐου και διαθέτει ξενώνα. Το 2011 απεγράφησαν 3 άτομα.[1]
| Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου Ανωπόλεως Ηρακλείου | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | μοναστήρι |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 35°18′5″N 25°15′38″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Χερσονήσου και δημοτική κοινότητα Ανωπόλεως Ηρακλείου |
| Χώρα | Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ιστορικά στοιχεία
Επεξεργασία
Το μοναστήρι υπήρξε μετόχι άλλης παλαιότερης μονής του Αγίου Γεωργίου, η οποία βρισκόταν στην αριστερή όχθη του χειμάρρου Αποσελέμη, στα 800 περίπου μέτρα από τη θάλασσα. Εκείνη η μονή εγκαταλείφθηκε στα μεσαιωνικά χρόνια λόγω των πειρατικών επιδρομών.
Οι μοναχοί μετεγκαταστάθηκαν δυτικότερα και μακρύτερα από τη θάλασσα, στη θέση Πεζέτης ή Μπεζέτης, νότια του χωριού Γούρνες και ανατολικά του χωριού Ανώπολη. Η θέση βρισκόταν πάνω στους δρόμους που τότε συνέδεαν το Ηράκλειο με το Λασίθι, και συχνά η μονή έπεφτε θύμα κακόβουλων διερχόμενων, που σταματούσαν εκεί, ξεπέζευαν, απ' όπου και το όνομα Πεζέτης. Έτσι μετεγκαταστάθηκαν και πάλι, αυτή τη φορά στο ως τότε μετόχι της μονής, τον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο της Ανώπολης.
Ο δίκλιτος ναός της μονής Αγίου Γεωργίου κτίστηκε κατά την Ενετοκρατία και διαλύθηκε από τους Ναζί το 1942. Τα υλικά του χρησιμοποιήθηκαν για οχυρωματικούς σκοπούς. Η παλιά εικόνα του Αγίου Γεωργίου μεταφέρθηκε στη νέα έδρα της Μονής, όπου υπάρχει και στις μέρες μας.
Ο μονόκλιτος καμαροσκεπής ναός του μοναστηριού στον Πεζέτη, τιμά τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, ανάγεται στην ενετοκρατία, και φέρει αγιογραφίες. Δίπλα του υπάρχουν ερειπωμένα κελιά.
Έπειτα από την Κρητική Επανάσταση του 1866 με 1869 η Μονή Θεολόγου ανακαινίστηκε από τον κτήτορά της, ο οποίος ήταν ο Ηγούμενος Ματθαίος. Παλαιότερα η μονή ήταν σταυροπηγιακή. Έγινε ενοριακή το 1730 και στέγασε το Δημοτικό Σχολείο (1840-1908) στο οποίο δίδαξαν οι μετέπειτα Μητροπολίτες Κρήτης Τιμόθεος Βενέρης και Τίτος Ζωγραφίδης.
Την 26 Ιουνίου του 1896, στη διάρκεια της επανάστασης του 1895-1898, η μονή καταστράφηκε ξανά και όσοι μοναχοί δεν πρόφτασαν να την εγκαταλείψουν, σφαγιάστηκαν από Τούρκους ενόπλους[2]. Ο ναός, το τέμπλο και οι εικόνες πυρπολήθηκαν, ενώ κάποιες εικόνες πρόλαβαν και τις είχαν πάρει οι μοναχοί που έφυγαν. Το 1908 η Μονή ανακαινίστηκε από τον ηγούμενο Καλλίνικο Δασκαλάκη και από τότε αναπτύχθηκε. Στο χώρο του μοναστηριού βρίσκονται πολλές ενδιαφέρουσες φορητές εικόνες.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10870 (σελ. 396 του pdf)
- ↑ Θεοχάρη Δετοράκη, Ιστορία της Κρήτης, Αθήνα 1986, σελ. 393.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.
- Γεώργιος Μιχ. Πατεράκης, Η Ανώπολη και η Περιοχή της, έκδοση Πολιτιστικός Σύλλογος Ανώπολης, 2002, ISBN 9608679206
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Η μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Ανώπολη Πεδιάδος Ηρακλείου[νεκρός σύνδεσμος] (με χρονολόγιο και φωφτογραφίες).
- Άγιος Ιωάννης Πεζέτης και Μοναστήρι Αγίου Ιωάννου Θεολόγου[νεκρός σύνδεσμος] (από την ιστοσελίδα Αντιδημαρχίας Τουρισμού Δήμου Χερσονήσου)