Βικιπαίδεια

Μικόλα Λεοντόβιτς

Ο Μικόλα Ντμiτροβιτς Λεοντόβιτς (13 Δεκεμβρίου [Π.Η. 1 Δεκεμβρίου] 1877  – 23 Ιανουαρίου 1921· ουκρανικά: Микола Дмитрович Леонтович‎‎; Mykola Dmytrovych Leontovych ή Leontovich) ήταν Ουκρανός συνθέτης, μαέστρος, εθνομουσικολόγος και δάσκαλος. Η μουσική του ήταν εμπνευσμένη από τον Μικόλα Λίσενκο και την Εθνική Μουσική Σχολή της Ουκρανίας. Ο Λεοντόβιτς ειδικεύτηκε στη χορωδιακή μουσική a cappella, από πρωτότυπες συνθέσεις, εκκλησιαστική μουσική και περίτεχνες διασκευές λαϊκής μουσικής.

Μικόλα Λεοντόβιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Микола Дмитрович Леонтович (Ουκρανικά)
Γέννηση1ιουλ. / 13  Δεκεμβρίου 1877γρηγ. ή 13  Δεκεμβρίου 1877[1]
Monastirok
Θάνατος23  Ιανουαρίου 1921[2][3][4]
Markivka[5]
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Λαϊκή Δημοκρατία της Ουκρανίας
Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΟυκρανικά
ΣπουδέςKamenets-Podolsky Theological Seminary
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιευθυντής ορχήστρας
συνθέτης[6]
μουσικός παιδαγωγός
ΕργοδότηςΕθνική Μουσική Ακαδημία Τσαϊκόφσκι της Ουκρανίας
Αξιοσημείωτο έργοCarol of the Bells
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Λεοντόβιτς γεννήθηκε και μεγάλωσε στην επαρχία Ποδολία της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (τώρα στην Ουκρανία). Εκπαιδεύτηκε ως ιερέας στο Θεολογικό Σεμινάριο Κάμιανετς-Ποντίλσκι και αργότερα συνέχισε τη μουσική του εκπαίδευση στην Μέγαρο Καπέλα της Αγίας Πετρούπολης και ιδιαίτερα μαθήματα με τον Μπόλεσλαβ Γιαρόφσκι. Με την ανεξαρτησία του ουκρανικού κράτους στην επανάσταση του 1917, ο Λεοντόβιτς μετακόμισε στο Κίεβο όπου εργάστηκε στο Ωδείο του Κιέβου και στο Ινστιτούτο Μουσικής και Δράματος Μικόλα Λίσενκο. Αναγνωρίζεται για τη σύνθεση του Στσέντρικ (Shchedryk) το 1904 (το οποίο έκανε πρεμιέρα το 1916), γνωστό στον αγγλόφωνο κόσμο ως Κάλαντα των Καμπάνων ή Κουδούνισμα Χριστουγεννιάτικων Καμπάνων. Είναι γνωστός ως μάρτυρας στην Ανατολική Ορθόδοξη Ουκρανική Εκκλησία, όπου τον θυμούνται επίσης για τη λειτουργία του, την πρώτη λειτουργία, που συντέθηκε στη δημοτική γλώσσα, συγκεκριμένα στη σύγχρονη ουκρανική γλώσσα. Δολοφονήθηκε από σοβιετικό πράκτορα το 1921.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του, οι συνθέσεις και οι διασκευές του Λεοντόβιτς έγιναν δημοφιλείς σε επαγγελματικές και ερασιτεχνικές ομάδες σε όλη την ουκρανική περιοχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Οι παραστάσεις των έργων του στη δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική του κέρδισαν το παρατσούκλι "ο Ουκρανός Μπαχ" στη Γαλλία. Εκτός από το πολύ δημοφιλές του Shchedryk, η μουσική του Λεοντόβιτς παίζεται κυρίως στην Ουκρανία και την ουκρανική διασπορά.

Βιογραφία

Επεξεργασία

Νεανικά χρόνια και εκπαίδευση

Επεξεργασία

Ο Μικόλα Λεοντόβιτς γεννήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου [Π.Η. 1 Δεκεμβρίου] 1877 στην κοινότητα Μοναστιρόκ, κοντά στο χωριό Σελεβίντσι, στην επαρχία Ποδολία της Ουκρανίας (τότε ήταν μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας).[7]Ο πατέρας, ο παππούς και ο προπάππος του ήταν ιερείς του χωριού. [8] Ο πατέρας του, Ντμίτρο Φεοφάνοβιτς Λεοντόβιτς , ήταν επιδέξιος στο τραγούδι και στο τσέλο, το κοντραμπάσο, το αρμόνιο, το βιολί και την κιθάρα, εκτός από το ότι διεύθυνε μια σχολική χορωδία. Ο Λεοντόβιτς έλαβε τα πρώτα του μουσικά μαθήματα από αυτόν. Η μητέρα του, Μαρίγια Γιοσίπιβνα Λεοντόβιτς, ήταν επίσης τραγουδίστρια. [9]

Και άλλα μέλη της οικογένειας του Λεοντόβιτς μεγάλωσαν και έκαναν καριέρα στη μουσική. Ο μικρότερος αδερφός του έγινε επαγγελματίας τραγουδιστής, η αδερφή του Μαρίγια σπούδασε τραγούδι στην Οδησσό, η αδερφή του η Ολένα σπούδασε φορτεπιάνο στην Εθνική Μουσική Ακαδημία Τσαϊκόφσκι του Κιέβου και η αδερφή του Βικτόρια ήξερε επίσης να παίζει πολλά μουσικά όργανα. [9]

Το καλοκαίρι του 1879, ο Ντμίτρο Λεοντόβιτς μεταφέρθηκε σε μια νέα ενορία, που βρίσκεται στο χωριό Σέρσνι στα προάστια του Μπαρ της Ουκρανίας στην περιοχή του Μπαρ, όπου θα περνούσε τα παιδικά του χρόνια. Στη συνέχεια, το 1887, ο Λεοντόβιτς έγινε δεκτός στο γυμνάσιο Νεμίριφ. Λόγω οικονομικών προβλημάτων ένα χρόνο αργότερα, ωστόσο, ο πατέρας του τον μετέφερε στο Πνευματικό Σχολείο Αρχαρίων Σάρχοροντ, οι μαθητές του οποίου έλαβαν πλήρη οικονομική υποστήριξη. [10] Στο σχολείο, ο Λεοντόβιτς έμαθε να τραγουδάει και ήταν σε θέση να διαβάσει ελεύθερα δύσκολα αποσπάσματα από θρησκευτικά χορωδιακά κείμενα. [11]

Θεολογική Σχολή

Επεξεργασία
 
Η Θεολογική Σχολή Ποδολίας το 1865

Το 1892, ο Λεοντόβιτς ξεκίνησε τις σπουδές του στο θεολογικό σεμινάριο στο Κάμιανετς-Ποντίλσκι, στο οποίο είχαν παρακολουθήσει και ο πατέρας και ο παππούς του. Ο μικρότερος αδελφός του Ολεξάντρ εγγράφηκε επίσης, αποφοιτώντας δύο χρόνια μετά τον Μικόλα.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εκεί, ο Λεοντόβιτς συνέχισε να βελτιώνει τις δεξιότητές του στο βιολί και έμαθε να παίζει διάφορα άλλα όργανα.[8]Συμμετείχε επίσης στη χορωδία του σεμιναρίου και όταν δημιουργήθηκε μια ορχήστρα κατά τη διάρκεια του τρίτου έτους σπουδών του, εντάχθηκε ο Λεοντόβιτς, παίζοντας βιολί μέχρι την αποφοίτησή του. Ο Λεοντόβιτς σπούδασε θεωρία της μουσικής και άρχισε να γράφει χορωδιακές ρυθμίσεις ως φοιτητής στο σεμινάριο.

Όταν πέθανε ο διευθυντής της χορωδίας του σεμιναρίου, η διοίκηση του σχολείου ζήτησε από τον Λεοντόβιτς να αναλάβει αυτή τη θέση. Ως μαέστρος της χορωδίας, ο Λεοντόβιτς πρόσθεσε την κοσμική μουσική στο ρεπερτόριο της παραδοσιακής εκκλησιαστικής μουσικής. Αυτό περιελάμβανε ουκρανικά λαϊκά τραγούδια διασκευασμένα από τους Μικόλα Λίσενκο Ινστιτούτο Μουσικής και Δράματος Μικόλα Λίσενκο, Πορφύριι Ντεμούτσκι και τον ίδιο. Ο Λεοντόβιτς αποφοίτησε από το Θεολογικό Σεμινάριο Κάμιανετς-Ποντίλσκι το 1899 και έσπασε την οικογενειακή παράδοση με το να γίνει δάσκαλος μουσικής αντί για ιερέας. [9] [11]

Πρώιμη μουσική καριέρα και οικογένεια

Επεξεργασία
 
Ο Μικόλα Λεοντόβιτς με τη γυναίκα και την κόρη του

Εκείνη την εποχή, μια καριέρα στη μουσική στην Ουκρανία σήμαινε ένα ασταθές εισόδημα, με αποτέλεσμα ο Λεοντόβιτς να αναζητήσει εργασία όπου έβρισκε. Ο Λεοντόβιτς εργάστηκε στο Κίεβο, τον Αικατερίνοσλαβ και στο κυβερνείο της Ποδολίας τα επόμενα χρόνια προκειμένου να έχει μία επικερδή απασχόληση.[12] Η πρώτη του θέση μετά την αποφοίτησή του ήταν σε σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο χωριό Τσούκιφ (σημερινή περιφέρεια Βινίτσκα) ως δάσκαλος φωνητικής και μαθηματικών.[11] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Λεοντόβιτς συνέχισε να μεταγράφει και να οργανώνει δημοτικά τραγούδια. Ολοκλήρωσε την Πρώτη του Συλλογή τραγουδιών από την Ποδολία και άρχισε να εργάζεται για τη δεύτερη συλλογή του. [11]Επίσης, ενέπνευσε τα παιδιά του σχολείου να τραγουδήσουν στη χορωδία και να παίξουν στην ορχήστρα. Αργότερα θα έγραφε ένα βιβλίο για αυτό ως καθηγητής στην Εθνική Μουσική Ακαδημία Τσαϊκόφσκι του Κιέβου, με τίτλο Як я організував оркестр у сільській школі (Πώς οργάνωσα μια ορχήστρα σε ένα σχολείο του χωριού).[13]

Μετά από αρκετές συγκρούσεις με τη διοίκηση του σχολείου, ο Λεοντόβιτς βρήκε νέα δουλειά ως δάσκαλος εκκλησιαστικής μουσικής και καλλιγραφίας στο Θεολογικό Κολλέγιο στο Τιβρίβ. Εκτός από τη συνεργασία με τη χορωδία του κολεγίου, ο Λεοντόβιτς οργάνωσε μια ερασιτεχνική ορχήστρα, που έπαιζε συχνά σε εκδηλώσεις κολεγίου. Όπως έκανε νωρίτερα με τις χορωδίες, ο Λεοντόβιτς συμπεριέλαβε διασκευές δημοτικών τραγουδιών μεταξύ των συνηθισμένων θρησκευτικών έργων, που τραγουδούνταν στις θεολογικές σχολές. Αυτές περιελάμβαναν διασκευές του Μικόλα Λίσενκο, δικές του χορωδιακές διασκευές λαϊκών τραγουδιών και εντελώς πρωτότυπα έργα. Ένα τέτοιο έργο βασίστηκε σε ένα ποίημα του Ταράς Σεβτσένκο με τίτλο Зоре моя вечірняя (Ω βραδινό μου αστέρι).[11]

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Λεοντόβιτς γνώρισε μια κοπέλα από τη Βολίνχια, την Κλαούντια Φεροπόντιβνα Ζόβτεβιτς, την οποία παντρεύτηκε στις 22 Μαρτίου 1902. Η πρώτη κόρη του νεαρού ζευγαριού, η Χαλίνα, γεννήθηκε το 1903. Αργότερα απέκτησαν μια δεύτερη κόρη που ονομάστηκε Γιεβγένια.[8]

 
Η αίθουσα συναυλιών του Μέγαρο Καπέλα της Αγίας Πετρούπολης, στην οποία παρακολούθησε ο Λεοντόβιτς το 1903 και το 1904

Οι οικονομικές δυσκολίες ώθησαν τον Λεοντόβιτς να δεχτεί μια πρόταση να μετακομίσει στην πόλη Βίνιτσα, για να διδάξει στο Κολλέγιο Εκκλησιών-Εκπαιδευτικών. Οργάνωσε και πάλι χορωδία και αργότερα συναυλιακό συγκρότημα, με το οποίο ερμήνευσε κοσμική και πνευματική μουσική. Το 1903 δημοσίευσε τη Δεύτερη Συλλογή τραγουδιών από την Ποδολία την οποία αφιέρωσε στον Μικόλα Λίσενκο.

Το 1903 και το 1904, κατά τη διάρκεια των διακοπών του από το Κολλέγιο Εκκλησιαστικών Εκπαιδευτικών, ο Λεοντόβιτς ταξίδεψε στην Αγία Πετρούπολη. Εκεί, παρακολούθησε διαλέξεις που έγιναν στο Μέγαρο Καπέλα της Αγίας Πετρούπολης, το οποίο συνδέθηκε με τους συνθέτες Μαξίμ Μπερεζόφσκι, Ντμίτρο Μπορτνιάνσκι και Μιχαήλ Γκλίνκα. Σπούδασε θεωρία μουσικής, αρμονία και πολυφωνία με τον Σέμεν Μπαρμότιν και χορωδιακή απόδοση με τον Αλεξέι Πουζιρέφσκι, που ήταν και οι δύο πολύ γνωστοί εκείνη την εποχή.[13]Στις 22 Απριλίου 1904, έγινε διευθυντής χορωδίας εκκλησιαστικών χορωδιών.[7] [13]

 
Φωτογραφία του Μικόλα Λεοντόβιτς

Και πάλι, οι διαφωνίες με τη διοίκηση του κολεγίου είχαν ως αποτέλεσμα ο Λεοντόβιτς να αναζητήσει νέα δουλειά. Την άνοιξη του 1904, άφησε την Ποδολία και μετακόμισε στην επαρχία Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία, όπου έγινε δάσκαλος φωνητικής και ενόργανης μουσικής σε ένα σχολείο για παιδιά σιδηροδρομικών.[13] Κατά τη διάρκεια της Ρωσικής Επανάστασης του 1905, ο Λεοντόβιτς οργάνωσε μια χορωδία εργατών, που έπαιζαν σε συναντήσεις. Αυτά τα έργα περιελάμβαναν διασκευές ουκρανικών, εβραϊκών, αρμενικών, ρωσικών και πολωνικών λαϊκών τραγουδιών.[11] Η δραστηριότητα του Λεοντόβιτς τράβηξε την προσοχή των τοπικών αρχών και την άνοιξη του 1908, αναγκάστηκε να μετακομίσει στην πατρίδα του, στην επαρχία Ποδολία, στην πόλη Τουλτσίν.[13]

Περίοδος στο Τουλτσίν

Επεξεργασία

Η μετακόμιση του Λεοντόβιτς στο Τουλτσίν σηματοδότησε την αρχή μιας περιόδου συνθετικής ωριμότητας και σημαντικών καλλιτεχνικών επιτευγμάτων στη ζωή του συνθέτη. Στο Τουλτσίν, ο Λεοντόβιτς δίδαξε φωνητική και οργανική μουσική στο Επαρχιακό Κολλέγιο Γυναικών του Τουλτσίν σε κόρες ιερέων του χωριού.[13]Εκεί γνώρισε τον συνθέτη Κιρίλο Στετσένκο, που ήταν μαθητής του Μικόλα Λίσενκο και ειδικευόταν επίσης στη χορωδιακή μουσική. Ο Στετσένκο ζούσε σε ένα κοντινό χωριό την εποχή, που εργαζόταν ως ιερέας και η γνωριμία τους εξελίχθηκε σε μια διαρκή φιλία, που επηρέασε τη μουσική του Λεοντόβιτς.[11] Ο Στετσένκο ήταν ο πρώτος κριτικός της μουσικής του Λεοντόβιτς, λέγοντας: «Ο Λεοντόβιτς είναι ένας διάσημος μουσικός ειδικός από την Ποδολία. Ηχογράφησε πολλά δημοτικά τραγούδια. . . Αυτά τα τραγούδια είναι εναρμονισμένα για μικτή χορωδία. Αυτές οι εναρμονίσεις αποκάλυψαν ότι ο συγγραφέας είναι μεγάλος ειδικός τόσο στο χορωδιακό τραγούδι όσο και στις θεωρητικές σπουδές» [8]Ο Λεοντόβιτς μεταπήδησε επίσης σε πιο διάσημη μουσική κατά τη διάρκεια των χορωδιών του, όπως οι Ρώσοι συνθέτες Μιχαήλ Γκλίνκα, Αλεξέι Βερστόφσκι και Πιότρ Ταϊκόφσκι εκτός από τους Ουκρανούς συνθέτες Μικόλα Λίσενκο, Κιρίλο Στετσένκο και Πέτρο Νιστσίνσκι.[13]

Από το 1909, σπούδασε υπό τον μουσικοθεωρητικό Μπόρεσλαβ Γιαβόρσκι,[10] [13] τον οποίο επισκεπτόταν περιοδικά στη Μόσχα και το Κίεβο τα επόμενα δώδεκα χρόνια. Ο Λεοντόβιτς ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική μουσική στο Τουλτσίν και την κοινοτική του ζωή, αναλαμβάνοντας την ευθύνη μιας τοπικής οργάνωσης που ονομάζεται Prosvita, που σημαίνει «φώτιση».[13]

Αυτή η περίοδος της καριέρας του ήταν από τις πιο παραγωγικές, καθώς δημιούργησε πολυάριθμες χορωδιακές διασκευές. Αυτά περιελάμβαναν το διάσημο Στσέντρικ (Shchedryk) του, που σημαίνει «γενναιόδωρος»,[14] καθώς και το Піють півні (Οι κόκορες τραγουδούν), Мала мати одну дочку (Μια Μητέρα είχε μία Κόρη), Дударик (Μικρός παίκτης Ντούντκα), Ой зійшла зоря (Ω, το αστέρι έχει ανατείλει), μεταξύ άλλων. Το 1914, ο Στετσένκο έπεισε τον Λεοντόβιτς να παίξει τη μουσική του από τη φοιτητική χορωδία του Πανεπιστημίου του Κιέβου υπό την ηγεσία του Αλεξάντερ Κόσιτς. Στις 26 Δεκεμβρίου 1916, η εκτέλεση της διασκευής του Shchedryk έφερε στον Μικόλα Λεοντόβιτς μεγάλη επιτυχία από το κοινό στο Κίεβο και αύξησε το ενδιαφέρον των διανοουμένων.[13]

Καριέρα στο Κίεβο

Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης και της ίδρυσης της Ουκρανικής Λαϊκής Δημοκρατίας το 1918, ο Λεοντόβιτς μετακόμισε χωρίς την οικογένειά του στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας Κίεβο, όπου δραστηριοποιήθηκε τόσο ως μαέστρος όσο και ως συνθέτης. Αρκετά από τα κομμάτια του απέκτησαν δημοτικότητα μεταξύ επαγγελματικών και ερασιτεχνικών ομάδων, που τα πρόσθεσαν στο ρεπερτόριό τους. Στις αρχές του 1919, η υπόλοιπη οικογένειά του εγκαταστάθηκε επίσης στο Κίεβο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Λεοντόβιτς άρχισε επίσης να διδάσκει διεύθυνση χορωδίας μαζί με τον Χριχόριι Βεριόβκα στο Ωδείο του Κιέβου και επίσης δίδαξε στο Ινστιτούτο Μουσικής και Δράματος Μικόλα Λίσενκο.[13]Ο Λεοντόβιτς ήταν ένας από τους διοργανωτές της πρώτης ουκρανικής κρατικής ορχήστρας. Συμμετείχε στην ίδρυση της Καπέλα της Ουκρανικής Δημοκρατίας της οποίας ήταν επίτροπος.

 
Ένα μνημείο στον Μικόλα Λεοντόβιτς στην πόλη Τουλτσίν

Επιστροφή στο Τουλτσίν και δολοφονία

Επεξεργασία

Κατά την κατάκτηση του Κιέβου στις 31 Αυγούστου 1919, ο Στρατός Ντενίκιν καταδίωξε την ουκρανική διανόηση. Για να αποφύγει τη δίωξη, ο Λεοντόβιτς επέστρεψε στο Τουλτσίν με την οικογένειά του. Εκεί ξεκίνησε το πρώτο μουσικό σχολείο της πόλης, αφού το κολέγιο στο οποίο εργαζόταν το έκλεισαν οι Μπολσεβίκοι. Άρχισε επίσης να εργάζεται για το πρώτο του σημαντικό συμφωνικό έργο, την όπερα Na Rusalchyn Velykden' (Στη Μεγάλη Ημέρα της Νύμφης του Νερού). [13]

Κατά τη διάρκεια της νύχτας 22 προς 23 Ιανουαρίου 1921, ο Μικόλα Λεοντόβιτς δολοφονήθηκε από τον τσεκιστή (σοβιετική κρατική ασφάλεια) πράκτορα Αφανάσι Γκριστσένκο. Ο Λεοντόβιτς έμενε στο σπίτι των γονιών του, τους οποίους επισκεπτόταν για την Ανατολική Ορθόδοξη Γιορτή των Χριστουγέννων (25 Δεκεμβρίου στο Ιουλιανό ημερολόγιο, το οποίο, στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, που υιοθετήθηκε από την ΕΣΣΔ μόλις το 1918, πέφτει τον Ιανουάριο). Ο μυστικός πράκτορας είχε ζητήσει επίσης να μείνει τη νύχτα στο σπίτι και μοιραζόταν ένα δωμάτιο με τον Μικόλα. Τα ξημερώματα πυροβόλησε τον συνθέτη (ο οποίος πέθανε από αιμορραγία λίγες ώρες αργότερα) αφού λήστεψε την οικογένειά του.[13] [15] [16]

Αρκετά γεγονότα δείχνουν ένα πολιτικό κίνητρο πίσω από τη δολοφονία.[16] Η συμμετοχή του Λεοντόβιτς στο κίνημα ανεξαρτησίας, όπως η ανάθεση της Καπέλα της Ουκρανικής Δημοκρατίας, με στόχο την προώθηση της Ουκρανίας ως ανεξάρτητου κράτους, του δημιούργησε πολλούς εχθρούς. Η μεγαλύτερη κόρη του, η Χαλίνα, θυμήθηκε αργότερα τον πατέρα της, λέγοντας, λίγο πριν από το θάνατό του, ότι είχε έγγραφα, για να φύγει από τη χώρα για τη Ρουμανία και ότι είχε αυτά τα έγγραφα μαζί του ανάμεσα στις παρτιτούρες του κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας. Ωστόσο, αφού επέστρεψε από το τσάι μετά τη συναυλία, ο Λεοντόβιτς παρατήρησε ότι κάποιος είχε διαβάσει τα χαρτιά του.[17] Τα σχέδιά του να φύγει από τη χώρα, μαζί με το γεγονός ότι σκοτώθηκε από σοβιετικό πράκτορα, υποδηλώνουν και πολιτικούς λόγους για τον θάνατό του.[16] [17]

Χαρακτήρας

Επεξεργασία

Ο Μικόλα Λεοντόβιτς ήταν πολύ επικριτικός για τον εαυτό του. Σύμφωνα με τον πρώτο βιογράφο του Ολές' Τσαπκίφσκι, σύγχρονο του συνθέτη, ο Λεοντόβιτς δούλευε μερικές φορές σε ένα χορωδιακό σκηνικό χωρίς να αφήνει κανέναν να το δει για έως και τέσσερα χρόνια.[9] Μετά την έκδοση της Δεύτερης Συλλογής Τραγουδιών του από την Ποδολία, άλλαξε γνώμη και δεν έμεινε πλήρως ικανοποιημένος με αυτό, με αποτέλεσμα να αγοράσει και τα 300 αντίτυπα και να τα καταστρέψει.[13]

Ο Τσαπκίφσκι περιέγραψε επίσης τον Λεοντόβιτς ότι ήταν μια ντροπαλή προσωπικότητα, λέγοντας ότι "Απείχε από τη φήμη, φοβόταν την προσοχή και τη διαφήμιση." [n 1] Από την άλλη πλευρά, ο Τσαπκίφσκι ισχυρίστηκε ότι η ζήλια του Λεοντόβιτς, ο φόβος του ανταγωνισμού και ο φόβος της μη αποδοχής από την καθιερωμένη μουσική κοινωνία, έκαναν τη μουσική του Λεοντόβιτς να είναι ελάχιστα γνωστή.[18]

Ο Ζινοβίι γιαρόπουντ του Κρατικού Παιδαγωγικού Πανεπιστημίου Κάμιανετς-Ποντίλσκι γράφει ότι «όλοι οι σύγχρονοι [του Λεοντόβιτς] τον αποκαλούσαν ήσυχο, ευγενικό άτομο. Δεν ήταν ενεργός ηγέτης του εθνικο-επαναστατικού κινήματος, το οποίο αποκάλυψε στα χρόνια 1917-1921 μια ολόκληρη χούφτα εξέχοντες μαχητές για την ουκρανική δημοκρατία», [18] [n 2]αποκαλύπτοντας ότι ο συνθέτης ήταν πολιτικά ήσυχος, αλλά όχι αδιάφορος.

Ο φίλος του Λεοντόβιτς, Ο. Μπουζάνσκι, θυμάται ότι ο συνθέτης ήταν «πάντα γεμάτος χιούμορ, μιλούσε έτσι ώστε όλοι γελούσαν μέχρι δακρύων, αλλά παρέμεινε σοβαρός και ήρεμος». Ο Στετσένκο περιέγραψε επίσης τον Λεοντόβιτς ως έναν "πνευματώδη αφηγητή" και ότι οι μαθητές του στην Εκκλησιαστική σχολή στο Τουλτσίν ήταν "ερωτευμένοι μαζί του" λόγω των εξιστορήσεών του.

Θρησκευτικές απόψεις

Επεξεργασία

Ο Μικόλα Λεοντόβιτς μεγάλωσε σε ένα άκρως θρησκευτικό περιβάλλον. Ήταν μέλος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, καταγόμενος από μια σειρά ιερέων του χωριού. Ήταν επίσης απόφοιτος του Θεολογικού Σεμιναρίου Ποδολίας στο Κάμιανετς-Ποντίλσκι, το οποίο, ως επί το πλείστον, εκπαίδευε ορθόδοξους χριστιανούς κληρικούς.[9]

Ως άτομο με επαγγελματική θεολογική εκπαίδευση, ο Λεοντόβιτς συμβάδιζε με το κίνημα της ίδρυσης και της αναγνώρισης της Ουκρανικής Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία επανιδρύθηκε το 1918. Η παραγωγή του συνθέτη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έγινε πλούσια σε νέα ιερή μουσική, ακολουθώντας τα παραδείγματα του Κιρίλο Στετσένκο (στενός φίλος του Λεοντόβιτς, επίσης ορθόδοξος ιερέας και συνθέτης [19]) και Αλεξάντερ Κόσιτς. Τα έργα του Λεοντόβιτς αυτή τη φορά περιελάμβαναν το На воскресіння Христа (Για την Ανάσταση του Χριστού), Хваліте ім’я Господнє (Δοξάστε το Όνομα του Κυρίου) και Світе тихий (Ω Ήσυχο Φως), μεταξύ άλλων. Ένα ορόσημο στην ανάπτυξη της ουκρανικής πνευματικής μουσικής ήταν η σύνθεση της λειτουργίας του, η οποία τελέστηκε για πρώτη φορά στον Στρατιωτικό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Νικολάου στο Κίεβο, Πετσέρσκ στις 22 Μαΐου 1919. [13]

Εορτασμός

Επεξεργασία
 
Ο Λεοντόβιτς εμφανίζεται σε ένα ουκρανικό ταχυδρομικό γραμματόσημο

Την 1η Φεβρουαρίου 1921, εννέα ημέρες μετά το θάνατο του Λεοντόβιτς, ένας μεγάλος αριθμός καλλιτεχνών, καθηγητών και φοιτητών του Ινστιτούτου Μουσικής και Δράματος Μικόλα Λίσενκο στο Κίεβο συγκεντρώθηκε, για να τιμήσει τη μνήμη του, όπως αναμένεται σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση. Ίδρυσαν την Επιτροπή για τη Μνήμη του Μικόλα Λεοντόβιτς, η οποία αργότερα έγινε η Πανουκρανική Μουσική Εταιρεία Μικόλα Λεοντόβιτς και προώθησαν την ουκρανική μουσική μέχρι το 1928.[13]

Ο Ουκρανός συγγραφέας και πολιτικός της Ουκρανικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, Πάβλο Τιτσίνα, ήταν θαυμαστής του Λεοντόβιτς και έγραψε για τον θάνατο του συνθέτη σε πεζογραφία. Οι ποιητές Μαξίμ Ρίλσκι και Μικόλα Μπαζάν του αφιέρωσαν επίσης ποιήματα. [18]

Το όνομα του Λεοντόβιτς φέρεται από μουσικά σχήματα, όπως το Λεοντόβιτς Bandurist Capella, και από εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως το Κολλέγιο Τεχνών και Πολιτισμού της Βινίτσα. Δρόμοι στο Κίεβο και σε άλλες πόλεις έχουν πάρει το όνομά του. Υπάρχει ένα αναμνηστικό μουσείο αφιερωμένο σε αυτόν στην πόλη Τουλτσίν, και ένα άλλο ιδρύθηκε το 1977 στο χωριό Μαρκίβκα όπου και τάφηκε. [18] [20]

Το 2002, για τον εορτασμό της 125ης επετείου από τη γέννηση του συνθέτη, η πόλη Κάμιανετς-Ποντίλσκι πραγματοποίησε ένα εξολοκλήρου ουκρανικό επιστημονικό συνέδριο με τίτλο "Μικόλα Λεοντόβιτς και Μοντέρνα Εκπαίδευση και Επιστήμη", με καλεσμένους από το ουκρανικό υπουργείο Παιδείας και Επιστημών, την Ένωση Συνθετών της Ουκρανίας και πολλές τοπικές αρχές. Κατά τη διάρκεια αυτής της εκδήλωσης, η πόλη πραγματοποίησε τα τελετουργικά εγκαίνια μιας αναμνηστικής πλακέτας του συνθέτη, που τοποθετήθηκε δίπλα στο παλιό κτήριο, που χρησιμοποιούσε παλαιότερα η Θεολογική Σχολή Ποδολίας.[9]

Μουσική

Επεξεργασία

Ο Μικόλα Λεοντόβιτς ειδικεύτηκε στη χορωδιακή μουσική a cappella.[21] Σήμερα τον θυμόμαστε κυρίως από τα μουσικά έργα, που άφησε πίσω του, τα οποία περιλαμβάνουν πάνω από 150 χορωδιακές συνθέσεις. Αυτά κυμαίνονται από καλλιτεχνικές διασκευές λαϊκών τραγουδιών, θρησκευτικά έργα (συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας του), καντάτες και χορωδιακές συνθέσεις μέχρι τα λόγια διαφόρων Ουκρανών ποιητών. Τα δύο πιο διάσημα έργα του είναι οι χορωδιακές μινιατούρες Schedryk και Dudaryk.[21]

Ο Λεοντόβιτς άρχισε επίσης να εργάζεται για μια όπερα (Na rusalchyn velykden' – Το Πάσχα της Νύμφης του Νερού) βασισμένη στους ουκρανικούς μύθους και τα έργα του Μπόρις Χρίντσενκο. Μέχρι το τέλος του 1920, είχε ολοκληρώσει την πρώτη από τις τρεις πράξεις. Ωστόσο, ο Λεοντόβιτς δολοφονήθηκε πριν προλάβει να ολοκληρώσει την όπερα. Προσπάθειες για την ολοκλήρωση και την επεξεργασία της όπερας έγιναν από τον Ουκρανό συνθέτη Μιχαΐλο Βερικίφσκι. Ο συνθέτης Μιροσλάβ Σκόρικ και ο ποιητής Ντιοντόρ Μπόμπιρ χρησιμοποίησαν το μουσικό υλικό της ημιτελούς όπερας, για να φτιάξουν μια μονόπρακτη οπερέτα. Αυτό έκανε πρεμιέρα το 1977 στο Κρατικό Θέατρο Όπερας και Μπαλέτου του Κιέβου, εκατό χρόνια μετά τη γέννηση του Λεοντόβιτς. Η πρεμιέρα της Βόρειας Αμερικής έγινε στο Τορόντο στις 11 Απριλίου 2003.[12]

Μία από τις μεγαλύτερες επιρροές στη μουσική του Μικόλα Λεοντόβιτς είναι αυτή του Μικόλα Λίσενκο, [21] που θεωρείται «ο πατέρας της ουκρανικής κλασικής μουσικής».[22] [23] Ο Λεοντόβιτς θαύμαζε τη μουσική του Λίσενκο από τότε που ήταν φοιτητής στο Θεολογικό Σεμινάριο Κάμιανετς-Ποντίλσκι, όταν έβαλε τη χορωδία του σεμιναρίου να ερμηνεύει τη μουσική του συνθέτη. Από τότε ερμήνευε τη μουσική του Λίσενκο σε συναυλίες όπου κι αν δούλευε.

Στσέντρικ/Κάλαντα των Καμπάνων

Επεξεργασία
 
Ο μουσικός ρυθμός, που επαναλαμβάνει το μοτίβο τεσσάρων νότων του τραγουδιού με το οποίο οι ακροατές το αναγνωρίζουν αυτόματα. Play (βοήθεια·πολυμέσα) Play (βοήθεια·πολυμέσα)

Το Στσέντρικ του Μικόλα Λεοντόβιτς είναι το πιο γνωστό του κομμάτι. Στην αγγλική του εκδοχή ως χριστουγεννιάτικο τραγούδι, είναι γνωστό ως το αγαπημένο Κάλαντα των Καμπάνων. [7] [8] [21] Είναι διάσημο για το οστινάτο του, που αποτελείται από τέσερεις νότες, και έχει διασκευαστεί πάνω από 150 φορές από το 2004.[7] Το αρχικό ουκρανικό κείμενο του Στσέντρικ χρησιμοποιούσε το ημιόλιο, μια μετατόπιση τονισμού σε κάθε μέτρο μεταξύ 6/8 και 3/4, που χάνεται στις αγγλικές εκδόσεις. Η πιο δημοφιλής αγγλική διασκευή συντέθηκε το 1936 από τον Πήτερ Τ. Βιλχούσκι, ο οποίος επηρεάστηκε από την κουλτούρα των ανατολικοευρωπαίων γονέων του και την παραδοσιακή χριστιανική ιστορία των καλάντων, που ακούγονταν κατά τη γέννηση του Ιησού, αν και άλλες αγγλικές διασκευές του τραγουδιού έγιναν επίσης στο 1947 από τον M. Χόλμαν, 1957 και 1972.[24] 

Στσέντρικ (ορχηστρικό)

Το τραγούδι έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στα soundtrack για ταινίες και τηλεόραση. Για παράδειγμα, χρησιμοποιήθηκε στις εισπρακτικές επιτυχίες Ο Άγιος Βασίλης και Μόνος στο Σπίτι, στο βραβευμένο A Claymation Christmas Celebration του Γουίλ Βίντον, και ως παρωδία, που ονομάζεται Carol of the Meows στο επεισόδιο του O.C. "The Chrismukkah That Almost Wasn't".[25] Μια εκσυγχρονισμένη εκδοχή των Καλάντων των Καμπάνων παίχτηκε στο The Office. Έχει επίσης διασκευαστεί και εκτελεστεί από πολλά γκρουπ, ανεξαρτήτως στυλ ή είδους τραγουδιού, που κυμαίνονται από την κλασική μουσική (Παιδική χορωδία της Βιέννης),[26] έως συγκροτήματα παραδοσιακής μουσικής (Κέλτικη Γυναίκα),[27] μέχρι ποπ τραγουδιστές και γκρουπ (Τζέσικα Σίμπσον [28] και Destiny's Child [29]).

Μουσικό στυλ

Επεξεργασία

Ο Λεοντόβιτς είχε ένα πρωτότυπο στυλ. Πολλά από τα έργα του έχουν «επιδέξια χρήση μιμητικής αντίστιξης και ιμπρεσιονιστικής αρμονίας».[21] Είχε έντονη επιθυμία η μουσική του να διεγείρει τις αισθήσεις, ιδιαίτερα την όραση, λέγοντας: «Με ενδιαφέρει ποια χρώματα χρησιμοποιούσες για υψηλούς τόνους και ποια για τους χαμηλούς. Εγώ ο ίδιος σκέφτομαι συχνά αυτό, να συνδυάσω ήχο και χρώμα." [n 3]

Οι χορωδιακές του συνθέσεις χαρακτηρίζονται από πλούσια αρμονία, φωνητική πολυφωνία και μίμηση. Οι προηγούμενες χορωδιακές του διασκευές δημοτικών τραγουδιών ήταν κυρίως στροφικές διασκευές της μελωδίας. Καθώς ο συνθέτης αποκτούσε περισσότερη εμπειρία, η δομή των χορωδιακών του συνθέσεων και οι διασκευές λαϊκών τραγουδιών συνυφάνθηκαν πιο συχνά με το κείμενο.[7]

Ο Λεοντόβιτς διασκεύασε πολλά ουκρανικά λαϊκά τραγούδια, δημιουργώντας καλλιτεχνικά ανεξάρτητες χορωδιακές συνθέσεις βασισμένες στις μελωδίες και τους στίχους τους. Ακολούθησε τις παραδόσεις του αυτοσχεδιασμού των Ουκρανών κομπζάρων, οι οποίοι ερμήνευαν διαφορετικά κάθε νέα στροφή. Χρησιμοποίησε επίσης το βουητό και τη μεταβλητότητα της χροιάς των φωνών των τραγουδιστών ως τεχνικές, για να φτάσει σε ένα επιθυμητό συναισθηματικό ή αισθησιακό αποτέλεσμα.

Κεντρικό θέμα του έργου του Λεοντόβιτς είναι η χορωδιακή μουσική για την καθημερινή ζωή. Η μουσική του αντικατοπτρίζει συχνά πραγματικές πράξεις και γεγονότα. Ένα παράδειγμα αυτού είναι το στσεντρίβκα του Ой там за горою (Ω εκεί πίσω από το βουνό) στο οποίο ένας τενόρος ξεκινά αρχικά το τραγούδι με ένα σόλο και οι υπόλοιπες φωνές της χορωδίας έρχονται σταδιακά, αντανακλώντας τα κάλαντα, όταν μπαίνουν νέες ομάδες τραγουδιστών σε αυτά. Στη συνέχεια, αρχίζει μια εναλλαγή μερών μεταξύ διαφορετικών ομάδων της χορωδίας, αναδημιουργώντας την θορυβώδη ατμόσφαιρα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς.

Υποδοχή και δημοτικότητα

Επεξεργασία
 
Ισπανικό γραμματόσημο με το μουσικό θέμα Στσέντρικ

Για το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του, ο Λεοντόβιτς κράτησε τη μουσική του για τον εαυτό του, ερμηνεύοντάς την μόνο κατά τη διάρκεια των δικών του συναυλιών. Αυτό οφείλεται στην ιδιαίτερα αυτοκριτική και ντροπαλή προσωπικότητα του συνθέτη.[18] Ο πρώτος κριτικός του Λεοντόβιτς ήταν ο φίλος και συνεργάτης του ιερέας και συνθέτης Κιρίλο Στετσένκο, ο οποίος τον περιέγραψε ως "μεγάλο ειδικό τόσο στο χορωδιακό τραγούδι όσο και στις θεωρητικές σπουδές".[8] Έπεισε επίσης τον Λεοντόβιτς να δημοσιεύσει τη μουσική του και να την ερμηνεύσει στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου.

Το επιτυχημένο ντεμπούτο του "Στσέντρικ" αποκόμισε στον Λεοντόβιτς δημοτικότητα μεταξύ των ειδικών και των θαυμαστών της χορωδιακής μουσικής στο Κίεβο. Ο μέντορας του Λεοντόβιτς, που έγινε συνάδελφος στο Ωδείο του Κιέβου, Μπόλεσλαβ Γιαβόρσκι, αξιολόγησε επίσης θετικά τα νέα του έργα.[11] Κατά τη διάρκεια μιας άλλης συναυλίας, το Λεχέντα (Θρύλος) του Λεοντόβιτς, σε ποίημα του Μικόλα Βορόνι, απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα.

Μετά την κριτική της Δεύτερης Συλλογής Τραγουδιών του Λεοντόβιτς από την Ποδολία, ο Λίσενκο έγραψε: «Ο Λεοντόβιτς έχει ένα πρωτότυπο, λαμπρό χάρισμα. Στις διασκευές του βρήκα ξεχωριστά αποσπάσματα, κίνηση φωνών, που αργότερα αναπτύχθηκε σε ένα έξυπνα υφαντό μουσικό δίκτυο.» [n 4]

Η αύξηση της δημοτικότητας της μουσικής του Λεοντόβιτς υποβοηθήθηκε από τον επικεφαλής της Ουκρανικής Εθνικής Δημοκρατίας, Σιμόν Πετλιούρα, ο οποίος δημιούργησε και χρηματοδότησε δύο χορωδίες, που θα προωθούσαν την ευαισθητοποίηση και τον πολιτισμό της Ουκρανίας.[30] Μία χορωδία με επικεφαλής τον Κιρίλο Στετσένκο περιόδευσε σε όλη την Ουκρανία, ενώ η Καπέλα της Ουκρανικής Δημοκρατίας με επικεφαλής τον Αλεξάντερ Κόσιτς περιόδευσε στην Ευρώπη και την Αμερική. Οι παραστάσεις της Καπέλα Ουκρανικής Δημοκρατίας έκαναν τον Λεοντόβιτς γνωστό σε όλο τον δυτικό κόσμο. Στη Γαλλία, ο Λεοντόβιτς κέρδισε το παρατσούκλι "Ουκρανός Μπαχ ".[8] [9] [18]Στις 5 Οκτωβρίου 1921, οι Capella ερμήνευσαν το Στσέντρικ στο Αίθουσα Κάρνεγκι της Νέας Υόρκης. Το 1936, ο εθνικά Ουκρανός Πήτερ Βιλχούσκι, ο οποίος εργαζόταν στο Radio NBC, έγραψε τους δικούς του στίχους για το τραγούδι, το οποίο έγινε γνωστό ως το Κάλαντα των Καμπάνων. [18]

Εκτός από το Στσέντρικ, ή τα Κάλαντα των Καμπάνων, η μουσική του Λεοντόβιτς ακούγεται αυτή τη στιγμή κυρίως στην Ουκρανία και λίγες ηχογραφήσεις είναι αφιερωμένες αποκλειστικά σε αυτόν.[21]Η ουκρανική διασπορά τον θυμάται και ερμηνεύει τα έργα του. Για παράδειγμα, η Χορωδία Ολεξάντερ Κόσιτς με έδρα το Γουίνιπεγκ της Μανιτόμπα του Καναδά, ερμηνεύει μουσική Ουκρανών συνθετών συμπεριλαμβανομένου του Λεοντόβιτς και έχει ηχογραφήσει τη μουσική του.[31]

Σημειώσεις

Επεξεργασία

 

  1. ↑ Πρωτότυπο κείμενο: "боявся галасу", στο οποίο боявся=αυτός φοβόταν, галасу=τον θόρυβο, την αναταραχή, τη βιασύνη, την κίνηση και την βαβούρα. Με άλλα λόγια δεν ήθελε την προσοχή, που προέκυπτε από τη διασημότητα.
  2. ↑ Πρωτότυπο κείμενο: "всі його сучасники називали тихою, лагідною людиною. Він не був активним лідером національно-революційного руху, який вияскравив у 1917–1921 роки ціле гроно видатних борців за Українську республіку" (tr. "Όλοι οι σύγχρονοί του τον αποκαλούσαν ήσυχο, ευγενικό άνθρωπο. Δεν ήταν ενεργός ηγέτης του εθνικο-επαναστατικού κινήματος, το οποίο το 1917-1921 πυροδότησε μια ολόκληρη ομάδα εξαιρετικών αγωνιστών για την Ουκρανική Δημοκρατία.")
  3. ↑ Πρωτότυπο κείμενο: "Мене цікавить, які кольори ви використали для високих тонів, а які для низьких. Я сам часто думаю над тим, щоб поєднати звук і колір." (tr. "Με ενδιαφέρει σε ποιά χρώματα χρησιμοποιείς χαμηλούς τόνους και σε ποιά ψηλούς τόνους. Συχνά σκέφτομαι για τον συνδυασμό ήχου και χρώματος.")
  4. ↑ Πρωτότυπο κείμενο: "Леонтович має оригінальний, яскравий дар. Я знайшов у цих обробках самостійні ходи, рух голосів, які потім розвивалися в геніально сплетену музичну мережку" (tr. "Ο Λεοντόβιτς έχει ένα πρωτότυπο, λαμπρό δώρο. Βρήκα σε αυτές τις διασκευές ανεξάρτητες κινήσεις, την κίνηση των φωνών, που μετά αναπτύχθηκαν σε ένα έξυπνα συνυφασμένο μουσικό δίκτυο.")

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 National Library of Israel Names and Subjects Authority File. 987012364268305171. Ανακτήθηκε στις 1  Ιουνίου 2023.
  2. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 139619096. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  4. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w65m89f5. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2017.
  6. ↑ Classical Archives. 6459. Ανακτήθηκε στις 5  Απριλίου 2022.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 «Leontovych, Mykola». Leontovych, Mykola. http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?AddButton=/pages/l/e/leontovychmykola.htm. Ανακτήθηκε στις 31 December 2007. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 «МИКОЛА ЛЕОНТОВИЧ - БАХ У ХОРОВІЙ МУЗИЦІ» [MYKOLA LEONTOVYCH - BACH IN CHOIR MUSIC] (στα Ουκρανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2011. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 «До 125-річчя від дня народження Миколи Дмитровича ЛЕОНТОВИЧА» [To the 125th anniversary of the birth of Mykola Dmytrovych LEONTOVYCH]. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2011. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Leontovych, Mykola Dmytrovych». UKRainskyi Obyednannyi Portal (στα Ουκρανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2007. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Tulchyn.
  12. ↑ 12,0 12,1 Solomon, Sonia (30 March 2003). «Toronto choirs to pay tribute to Mykola Leontovych». The Ukrainian Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 January 2018. https://web.archive.org/web/20180107120202/http://www.ukrweekly.com/old/archive/2003/130327.shtml. Ανακτήθηκε στις 21 May 2011. 
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 13,12 13,13 13,14 13,15 Kuzyk, Valentyna. «Mykola Dmytrovych LEONTOVYCH». National Organization of Composers of Ukraine (στα Ουκρανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2007. 
  14. ↑ «Ποιο είναι το νόημα πίσω από το Carol of the Bells;». Celebrity.fm - #1 Official Stars, Business & People Network, Wiki, Success story, Biography & Quotes. 12 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. [νεκρός σύνδεσμος]
  15. ↑ «Николай Леонтович " НотОбоз – большой нотный архив. Ноты для балалайки, баяна, кларнета, ноты песен... Ноти» [Nikolai Leontovich "NotOboz - a large musical archive. Sheet music for balalaika, button accordion, clarinet, sheet music ...] (στα Ουκρανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2012. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 «Вбивця стріляв у сплячого композитора» [The killer was shooting at the sleeping composer]. the newspaper '20 Minutes'. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα pravda.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 18,6 «Микола Леонтович - Бах у хоровій музиці» [Mykola Leontovych - Bach in choral music]. www.aratta-ukraine.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 
  19. ↑ «Кирило Григорович Стеценко – композитор, диригент, священик, громадський діяч» [Kyrylo Hryhorovych Stetsenko - composer, conductor, priest, public figure]. www.ar25.org. 
  20. ↑ «Музей Леонтовича» [Museum of Leontovych] (description of Leontovych Museum in the village of Markivka). t-komp.narod.ru. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 Mykola Dmytrovich Leontovych About/Bio – ClassicalArchives.com
  22. ↑ The music of Mykola Lysenko Duma Music, Inc.
  23. ↑ Kononenko, Natalie (2003). «Preview of Taras Filenko and Tamara Bulat's The World of Mykola Lysenko: Ethnic Identity, Music, and Politics in Nineteenth and Early Twentieth Century Ukraine». Western Folklore 62 (4): 301–303. https://www.jstor.org/pss/1500324.  with this reference.
  24. ↑ "SEAN89BOWIECAT" (pseudonym) (2 Δεκεμβρίου 2012). «Carol of the Bells». Carols.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2015. 
  25. ↑ «Carol of the Meows». 16 Νοεμβρίου 2004. 
  26. ↑ CD Universe Track listing of Vienna Boy's Choir Album Christmas Greetings From The Vienna Boys Choir
  27. ↑ iTunes Track listing Celtic Woman's Album Holidays & Hits: Christmas Celebration / The Greatest Journey
  28. ↑ iTunes Track listing of Jessica Simpson's 2010 Album Happy Christmas
  29. ↑ iTunes Track Listing of Destiny's Child's Album 8 Days of Christmas
  30. ↑ Ukrainian Republican Kapelle Encyclopedia of Ukraine article by Wasyl Wytwycky
  31. ↑ «CDs/Cassettes». www.koshetz.org. [νεκρός σύνδεσμος] CD's and cassettes sold the O. Koshetz Choir website including a CD entitled "Mykola Leontovych – Liturgical Music"

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Μικόλα_Λεοντόβιτς&oldid=10764007"