Βικιπαίδεια

Μαρτ Σταμ

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/01/2021.

Ο Μαρτ Σταμ (Martinus Adrianus Stam, 5 Αυγούστου 1899 – 23 Φεβρουαρίου 1986) ήταν Ολλανδός αρχιτέκτονας, πολεοδόμος και σχεδιαστής επίπλων, επηρεασμένος από τη «νέα αντικειμενικότητα» και το μπάουχαους. Εργάστηκε στην Ολλανδία, την Ελβετία, την ΕΣΣΔ και στη Γερμανία. Τα έργα του θεούνται ιδιαιτερα λειτουργικά και ανήκουν στον λειτουργισμό, γνωστός έγινε με τον σχεδιασμό της ίσως πρώτης καρέκλας από μεταλλικό σωλήνα, χωρίς πίσω πόδια. Ήταν επίσης μέλος σε πολλούς αρχιτεκτονικούς συνεταιρισμούς καθώς και συντάκτης περιοδικών ( the 8, Structure and ABC). Εξαιτίας της διεθνούς δικτύωσής του και των πολλών δημοσιεύσεών του ήταν από πολύ νέος γνωστός και ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του «νέου κτηρίου» και θεωρούνταν ότι ανήκει στο ρεύμα Αβάν-γκαρντ.

Μαρτ Σταμ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση5  Αυγούστου 1899[1][2][3]
Purmerend[4]
Θάνατος21  Φεβρουαρίου 1986[1][2][3]
Goldach ή Zurich[4]
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο των Κάτω Χωρών[4]
Δημοκρατία της Βαϊμάρης
Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας
Ελβετία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΟλλανδικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΟλλανδικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααρχιτέκτονας[6][7]
διδάσκων πανεπιστημίου
βιομηχανικός σχεδιαστής[4]
πολεοδόμος
σχεδιαστής επίπλων[4]
ΕργοδότηςWeißensee Academy of Art Berlin
Οικογένεια
ΤέκναAriane Stam[8]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Συνεργάστηκε με τον Ερνστ Μάυ στο προτζεκτ Νέα Φρανκφούρτη και με τον Ελ Λισίτσκι.

Βιογραφία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στο Πουμερέντ (Purmerend). Μορφώθηκε στο τοπικό σχολείο της πόλης του και αφού έλαβε το πτυχίο του ως επιπλοποιός, πηγαίνει για σπουδές στη Βασιλική Σχολή Ειδικευμένων Σπουδών (Rijksnormaalschool for Teekenonderwijzers) από το 1917 έως το 1919. Αφού αποφοιτήσει πηγαίνει στο Ρότερνταμ, όπου δουλεύει σε αρχιτεκτονικά γραφεία ως σχεδιαστής/μελανωτής σχεδίων. Ωστόσο το 1920 μπαίνει στη φυλακή μιας και δεν εκτεί τη στρατιωτική του θητεία η οποία είναι υποχρεωτική τότε στην Ολλανδία. Στη φυλακή μένει για έξι μήνες και το 1922 αφού ελευθερώνεται μετά κάνει ένα από τα πιο σπουδαία επιτεύγματα του και ένα από τα πρώτα ανεξάρτητα βήματα του. Ένα σχέδιο σε έναν διαγωνισμό στη Χάγη, μία αστική παρέμβαση, όπου ξεχωρίζει ο σχεδιασμός με όλους τους δρόμους να δείχνουν κάθετα προς την παραλία.

 
Hellerhofsiedlung 1931
 
Μεζονέτες στον πειραματικό οικισμό Weißenhof
 
Μεζονέτες στον οικισμό Hellerhof στη Φρανκφούρτη

Το 1922 μετακομίζει στο Βερολίνο όπου αναπτύσσει το στυλ του στη «Νέα Αντικειμενικότητα» και μέσα στα τρία επόμενα χρόνια δουλεύει στα μεγαλύτερα γραφεία της εποχής (Bureau Granpré Molière και Van der Mey). Το πρώτο σπουδαίο έργο του το έκανε υπό την επίβλεψη του επιφανούς αρχιτέκτονα Μαξ Ταούτ, ο Σταμ βοήθησε τον Ταούτ να σχεδιάσει αρκετά κτήρια σε όλη τη Γερμανία, και κυρίως το κτήριο της Γερμανικής συνδικαλιστικής ομοσπονδίας στο Ντίσελντορφ. Σε εκείνα τα χρόνια δούλεψε επίσης με τον Ρώσο αβάν-γκαρντ αρχιτέκτονα Ελ Λισίτσκι, όπου οι δύο τους πειραματίστηκαν στον σχεδιασμό ενός ουρανοξύστη δοκιμάζοντας να βρουν μια απάντηση στην αμερικάνικη αρχιτεκτονική ουρανοξυστών.

Το 1923 συμμετάσχει στην ίδρυση του περιοδικού ABC στη Ζυρίχη, με τον αρχιτέκτονα Χανς Σμιντ. Στα χρόνια που έζησε στο Βερολίνο και συγκεκριμένα το 1926 σχεδιάζει την «εν πρόβολο» καρέκλα χωρίς πίσω πόδια από σωλήνες. Στον σχεδιασμό του οικισμού Βάισενχοφ, ο Λούντβιχ Μις φαν ντερ Ρόε είδε το σχέδια του Μαρτ Σταμ και κατ ευθείαν του είπε στον Μαρσέλ Μπρόιερ και αμέσως και οι δύο ασχολήθηκαν με τον σχεδιασμό καρεκλών από σωλήνες. Ο Σταμ και ο Μπρόιερ βρέθηκαν μάλιστα στα δικαστήρια για την κηδεμονία του σχεδιασμού της καρέκλας που έμεινε γνωστή με το όνομα του Μπρόιερ. Το 1930 ήταν ένας από τους 20 αρχιτέκτονες που διάλεξε ο πολεοδόμος Ερνστ Μάυ και ταξίδεψαν στη Σοβιετική Ένωση για να σχεδιάσουν μία σειρά νέων «Σταλινιστικών» πόλεων. Το 1932 πήγε στην Ουκρανία οπού είχε ευκαιρίες σχεδιασμού στο μαζί με τον φίλο του Χανς Σμιντ και τη μέλλουσα σύζυγο του Λόττε Μπέεσε (φοιτήτρια στη σχολή Μπάουχαους). Μετά τον πόλεμο ο Σταμ έγινε πρόεδρος του ινστιτούτου βιομηχανικής τέχνης στην Ολλανδία και επέστρεψε στο μεταπολεμικό Βερολίνο το 1948 όπου έμεινε έως το 1952 για το μεγάλο έργο της ανοικοδόμησής του. Εκεί έλαβε και τίτλο, στην Ακαδημία Καλών τεχνών της Δρέσδης. Το αυστηρά μοντέρνο σχέδιο του απορρίφθηκε από του ίδιους τους κάτοικος του Βερολίνου και θα κατέστρεφε τα μνημεία που είχαν απομείνει. Το 1950 έγινε διευθυντής του Εξειδικευμένου Ινστιτούτου Τέχνης του Βερολίνου. Επέστρεψε στο Άμστερνταμ το 1953, και τελικός το 1966 ο Σταμ και η γυναίκα του μετακόμισαν στην Ελβετία οπού και αποχώρισαν από τη δημόσια ζωή. Πέθανε στη Ζυρίχη σε ηλικία 86 ετών.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Ολλανδικά) RKDartists. 74605. Ανακτήθηκε στις 23  Αυγούστου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Mart Stam». Biografisch Portaal. 04578462.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w66q2gw4. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 The Other Interface. hdl.handle.net/21.12141/id/people.b2392725-4551-4de1-9845-54c1aca586f0. Ανακτήθηκε στις 20  Μαΐου 2024.
  5. ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 070162395. Ανακτήθηκε στις 5  Μαρτίου 2020.
  6. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/18385. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  7. ↑ arch-pavouk.cz/index.php/architekti/297-stam-adrianus-mart. Ανακτήθηκε στις 7  Μαΐου 2023.
  8. ↑ «Mart Stam. Dichter van staal en glas». (Ολλανδικά) d:Q124480543. 7  Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10  Φεβρουαρίου 2024.

Πηγές

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Mart Stam στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Μαρτ_Σταμ&oldid=9984034"