Μαργαρίτα της Γαλλίας, βασίλισσα της Αγγλίας

Η Μαργαρίτα της Γαλλίας (Marguerite de France, 1279 - 14 Φεβρουαρίου 1318) ήταν βασίλισσα της Αγγλίας ως η δεύτερη σύζυγος του βασιλιά Εδουάρδου Α' της Αγγλίας.

Μαργαρίτα της Γαλλίας
Βασίλισσα της Αγγλίας
Περίοδος	8 Σεπτεμβρίου 1299 - 7 Ιουλίου 1307
Προκάτοχος	Ελεονώρα της Καστίλης
Διάδοχος	Ισαβέλλα της Γαλλίας (1295-1358)
Δούκισσα της Ακουιτανίας
Περίοδος	9 Σεπτεμβρίου 1299 - 7 Ιουλίου 1307
Προκάτοχος	Ελεονώρα της Καστίλης
Διάδοχος	Ισαβέλλα της Γαλλίας (1295-1358)
Γέννηση	1279 Παρίσι, Βασίλειο της Γαλλίας
Θάνατος	14 Φεβρουαρίου 1318 (39 ετών) Κάστρο του Μάρλμπορο, Αγγλία
Τόπος ταφής	Λονδίνο, Αγγλία
Σύζυγος	Εδουάρδος Α΄ της Αγγλίας
Επίγονοι	Τόμας του Μπράδερτον, 1ος κόμης του Νόρφολκ Εδμόνδος του Γούντστοκ, 1ος κόμης του Κεντ Ελεονώρα της Αγγλίας
Οίκος	Οίκος των Καπετιδών
Πατέρας	Φίλιππος Γ΄ της Γαλλίας
Μητέρα	Μαρία της Βραβάντης, βασίλισσα της Γαλλίας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Η σφραγίδα της Μαργαρίτας της Γαλλίας ως βασίλισσας. Επιγρ.: MARGARETA DEI GRA[TIA] REGINA ANGLIE.

Ήταν Γαλλίδα πριγκίπισσα από τον βασιλικό Οίκο των Καπετιδών κόρη του βασιλιά της Γαλλίας Φιλίππου Γ΄ και της δεύτερης συζύγου του Μαρίας της Βραβάντης. Ο θάνατος της πρώτης συζύγου του Άγγλου βασιλιά Εδουάρδου Α΄ Ελεονώρας (1290) σε ηλικία 49 ετών τον έφερε σε μεγάλη θλίψη, ο Εδουάρδος αποφάσισε να κλείσει ειρήνη με τη Γαλλία προκειμένου να προετοιμαστεί για τους πολέμους του με τη Σκωτία, είχε αποκτήσει απο τον πρώτο γάμο του μόνο έναν γιο και επειδή φοβόταν τον θάνατο του αναζητούσε περισσότερους διαδόχους.

Δεύτερη σύζυγος του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Α΄

Το καλοκαίρι του 1291 ο Άγγλος βασιλιάς συμφώνησε να παντρέψει τον 7χρονο γιο και διάδοχο του Εδουάρδο με τη Λευκή της Γαλλίας ετεροθαλή αδελφή του Γάλλου βασιλιά Φιλίππου Δ΄ και μεγαλύτερη αδελφή της Μαργαρίτας για να κλείσει ειρήνη με τους Γάλλους. Στη συνέχεια μαθαίνοντας τα νέα για την εξαιρετική ομορφιά της Λευκής αποφάσισε να διακόψει τον αρραβώνα της με τον ανήλικο γιο του για να την παντρευτεί ο ίδιος (1293) που είχε χηρέψει 3 χρόνια ενώ ήταν ήδη 54 ετών, ο Φίλιππος Δ΄ συμφώνησε υπό την προϋπόθεση να κλείσει ειρήνη ανάμεσα στις δυο χώρες και να του παραχωρήσει τη Γασκώνη. Ο Εδουάρδος Α΄ έστειλε στη Γαλλία τον μικρότερο αδελφό του Εδμόνδο Κράουτσμπακ για να συνοδεύσει τη νύφη στην Αγγλική βασιλική αυλή. Ο Εδουάρδος έμαθε τότε ότι η Λευκή είχε συμφωνήσει να παντρευτεί τον Ροδόλφο Γ΄ των Αψβούργων νεώτερο γιο του Γερμανού βασιλιά Αλβέρτου Α΄ και ότι ο Γάλλος βασιλιάς Φίλιππος Δ΄ του πρόσφερε σαν νύφη αντί για τη Λευκή τη μικρότερη αδελφή του Μαργαρίτα, ο Εδουάρδος Α΄ αρνήθηκε, ένοιωσε ότι εξαπατήθηκε και ετοιμάστηκε να κηρύξει τον πόλεμο στη Γαλλία. Ύστερα από 5 χρόνια διαπραγματεύσεων με τη μεσολάβηση του πάπα Βονιφάτιου Η΄ συμφωνήθηκε τελικά (1299) να παντρευτεί ο ίδιος σε δεύτερο γάμο του τη Μαργαρίτα η οποία ήταν 40 χρόνια μικρότερη του και ο διάδοχος του Εδουάρδος να παντρευτεί τη μικρότερη κόρη του Γάλλου βασιλιά Φιλίππου Δ΄ Ισαβέλλα της Γαλλίας (1295-1358) η οποία ήταν τότε μόλις 4 ετών. Ο Άγγλος βασιλιάς με τον γάμο αυτό θα κέρδιζε και την περιοχή της Γκιέννης και θα δεχόταν 15.000 φράγκα τον χρόνο τα οποία ανήκαν στη Μαργαρίτα και επίσης θα επέστρεφαν στον Εδουάρδο Α΄ τα κάστρα του Πονθιέ και του Μοντρέγ τα οποία δόθηκαν ως προίκα αρχικά στη Μαργαρίτα και στη συνέχεια στην Ισαβέλλα.

Βασίλισσα της Αγγλίας χωρίς στέψη

Η τελετή του γάμου ανάμεσα στον Εδουάρδο Α΄ και τη Μαργαρίτα έγινε στο Καντέρμπερι στις 8 Σεπτεμβρίου 1299, η Μαργαρίτα ήταν η πρώτη σύζυγος βασιλιά της Αγγλίας από την εποχή της Νορμανδικής κατάκτησης που δεν στέφθηκε ποτέ βασίλισσα αλλά παρ' όλα αυτά χρησιμοποιούσε κανονικά όλους τους βασιλικούς τίτλους και τα βασιλικά τυπικά χωρίς καμιά διαφορά από τις υπόλοιπες. Ο Εδουάρδος Α΄ αμέσως μετά τον δεύτερο γάμο του έφυγε για να πολεμήσει τους Σκωτσέζους και άφησε τη σύζυγο του στο Λονδίνο η οποία έμεινε σύντομα έγκυος στον μεγαλύτερο γιο τους Τόμας του Μπράδερτον, 1ο κόμη του Νόρφολκ ο βασιλιάς την αγάπησε αμέσως έντονα επειδή του θύμιζε την πρώτη του σύζυγο. Ονόμασε τον πρώτο τους γιο Τόμας στη μνήμη του Τόμας Μπέκετ στον οποίο προσευχήθηκε η Μαργαρίτα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, ήταν σε πολύ καλή φυσική κατάσταση τόσο που κυνηγούσε όταν την έπιασαν οι πόνοι της εγκυμοσύνης, τον επόμενο χρόνο γέννησε και άλλο γιο τον Εδμόνδο.

Η νέα βασίλισσα είχε σημαντική επιρροή στον ηλικιωμένο σύζυγο της, πολλές φορές κατάφερε να τον πείσει να συγχωρήσει τους εχθρούς του από την οργή του που είχε σκοπό να τιμωρήσει, κατάφερε να τον συμφιλιώσει επίσης με τον θετό γιο της και διάδοχο του Εδουάρδο Β΄ που ήταν μόλις 2 χρόνια μικρότερος της όταν είχε οργιστεί μαζί του (1305). Ήταν αφιερωμένη στο Τάγμα των Φραγκισκανών, πολύ καλή στα επιτραπέζια παιχνίδια ιδιαίτερα στο σκάκι που έπαιζε με τον σύζυγο και με τον θετό γιο της, το σκάκι και η ιππασία αποτελούν τις βασικές ασχολίες στο βασιλικό ζευγάρι, τα ίδια χόμπι μετέδωσαν και στα παιδιά που έκαναν μεταξύ τους. Όταν πέθανε η Λευκή (1305) ο Εδουάρδος Α΄ κήρυξε πένθος στη βασιλική αυλή την επόμενη χρονιά (1306) η Μαργαρίτα γέννησε με τον ηλικιωμένο βασιλιά και κόρη την οποία ονόμασαν Ελεονώρα στη μνήμη της πρώτης της συζύγου.

Η Μαργαρίτα μετά τη χηρεία της

Συνόδευσε τον βασιλιά την επόμενη χρονιά, στην εκστρατεία του στη Σκωτία εναντίον του Ροβέρτου Μπρους (1307), και έμεινε μαζί του ως το τέλος του και, παρά την τεράστια διαφορά ηλικίας που είχε με τον Εδουάρδο Α΄, δήλωσε ότι δεν θα ξαναπαντρευτεί, για να μείνει πιστή στη μνήμη του συζύγου της.

Η Μαργαρίτα δυσαρεστήθηκε έντονα για τη μεγάλη εύνοια, που έδειξε ο θετός γιος της Εδουάρδος Β΄ στον Πέτρο Γκάβεστον μετά το τέλος τού πατέρα του, ειδικά για τον τίτλο του κόμη της Κορνουάλης τον οποίο είχε υποσχεθεί στους γιους της. Παρακολούθησε τον γάμο του θετού γιου της με την Ισαβέλλα της Γαλλίας (1295-1358) και κατασκευάστηκε μία αργυρή θήκη με τον θυρεό και των δύο. Έπειτα από τον γάμο η Μαργαρίτα αποσύρθηκε στο κάστρο του Μάρλμπορο, το οποίο είχε πάρει ως προίκα και βρισκόταν σε συνεχή επαφή τόσο με την ανιψιά της Ισαβέλλα, όσο και με τον ετεροθαλή αδελφό της βασιλιά Φίλιππο Δ΄ της Γαλλίας. Έντονα δυσαρεστημένη από τον Γκάβεστον και τη χυδαία συμπεριφορά του, συνέβαλε σημαντικά με τις επιστολές της στην εξέγερση των βαρόνων, που είχε σαν τελικό αποτέλεσμα την εκτέλεση εκείνου (1312). Ο θετός γιος της Εδουάρδος Β΄ είχε κάνει κατάσχεση μεγάλου μέρους της περιουσίας της δυο φορές, για να την παραχωρήσει στον Γκάβεστον. Σε συνεννόηση με τον ετεροθαλή αδελφό της Φίλιππο Δ΄ αναφέρεται από έναν ανώνυμο, ότι βοήθησαν σημαντικά τους εξεγερμένους βαρόνους προσφέροντας τους το ποσό των 40.000 φράγκων.

Η Μαργαρίτα της Γαλλίας ήταν παρούσα στη γέννηση του μελλοντικού βασιλιά Εδουάρδου Γ΄ (1312). Απεβίωσε στο κάστρο του Μάρλμπορο και τάφηκε -με Φραγκισκανική ενδυμασία- στην εκκλησία του Χριστού του Γκρέιφριαρς στο Λονδίνο· ο τάφος της καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της Μεταρρύθμισης.

Οικογένεια

Με τον σύζυγό της, βασιλιά Εδουάρδο Α΄ της Αγγλίας, παιδιά της ήταν:

• Τόμας του Μπράδερτον, 1ος κόμης του Νόρφολκ 1300-1338.
• Εδμόνδος του Γούντστοκ, 1ος κόμης του Κεντ 1301-1330.
• Ελεονόρα (1306 - 1310), απεβ. 4 ετών.

Πηγές

• Parsons, John Carmi (2004). «Margaret (1279?–1318)»
• Hilton, Lisa (2008). Queens Consort: England's Mediaeval Queens. London: Weidenfeld & Nichelson.
• Weir, Alison (2005). Queen Isabella: Treachery, Adultery, and Murder in Medieval England.
• Boutell, Charles (1863), A Manual of Heraldry, Historical and Popular, London: Winsor & Newton.
• Williamson, David (1986). Kings and Queens of Britain. Topsfield, MA: Salem House Publ.
• Michael Prestwich. Edward I, University of California Press, 1988.