Μάχη του Παρισιού (1814)

Η Μάχη του Παρισιού του έτους 1814 ήταν η τελευταία μάχη των ναπολεόντειων πολέμων που δόθηκε μόλις έξω από το Παρίσι στις 30 και 31 Μαρτίου του 1814 μεταξύ των συνασπισμένων δυνάμεων Ρωσίας, Πρωσίας και Αυστρίας αφενός και της γαλλικής φρουράς της πόλης, αφετέρου, μετά την οποία, την ίδια ημέρα, ακολούθησε η παράδοση και η θριαμβευτική είσοδος των συμμάχων δυνάμεων σ' αυτή.

Μάχη του Παρισιού
Ναπολεόντειοι πόλεμοι
Η Μάχη του Παρισιού
Χρονολογία	30 Μαρτίου, 1814 – 31 Μαρτίου, 1814
Τόπος	Β. και ΒΑ. περιοχή εγγύτατα του Παρισιού
Έκβαση	Ήττα και παράδοση της φρουράς
Αντιμαχόμενοι
Γαλλική Αυτοκρατορία Ρωσική Αυτοκρατορία, Αυστριακή Αυτοκρατορία, Πρωσία
Ηγετικά πρόσωπα
Ιωσήφ Βοναπάρτης Αύγουστος ντε Μαρμόν Εδουάρδος Μορτιέ Ζαννό ντε Μονσέ Αλέξανδρος Α' της Ρωσίας Φρειδερίκος-Γουλιέλμος Γ' Κάρολος Φίλιπ του Σβάρτσενμπεργκ Γκέμπχαρντ φον Μπλύχερ
Δυνάμεις
26.000 στρατιώτες εξ ων 20.000 τακτικού στρατού 6.000 εθνοφύλακες 155.000 στρατιώτες, εξ ων 100.000 Ρώσοι 40.000 Πρώσοι 15.000 Αυστριακοί κ.ά.
Απώλειες
6.000 νεκροί και τραυματίες 18.000 νεκροί και τραυματίες

Ιστορικό

Ο Ναπολέων μετά την ατυχή εκστρατεία του κατά της Ρωσίας (1813) και την ήττα που υπέστη στη μάχη της Λειψίας αναγκάσθηκε να υποχωρήσει εντός του γαλλικού εδάφους. Οι συνασπισμένες δυνάμεις της Ρωσίας, Αυστρίας και Πρωσίας συνεχίζοντας την ακάθεκτη προέλασή τους, περί τα τέλη Μαρτίου του 1814 εισβάλουν στη Γαλλία σχεδόν απ΄ όλο το μήκος του ποταμού Μάρνη, με απώτερο σκοπό την ολοκληρωτική συντριβή του γαλλικού αυτοκρατορικού στρατού και την κατάληψη του Παρισιού. Έτσι στις 29 Μαρτίου οι συμμαχικές δυνάμεις φθάνουν έξω από το Παρίσι όπου και στρατοπεδεύουν προκειμένου την επομένη να ξεκινήσουν την μάχη κατάληψης.

Ανάπτυξη δυνάμεων

Οι συμμαχικές δυνάμεις αποτελούνταν από περίπου 100.000 Ρώσους, 40.000 Πρώσους (Γερμανούς), και 15.000 Αυστριακούς, συνολικά 155.000 στρατιώτες που τελούσαν υπό το γενικό πρόσταγμα του Ρώσου στρατάρχη Μιχαήλ Μπάρκλαιϋ ντε Τόλλυ, καθοδηγούμενου υπό τον Τσάρο ο οποίος και συμμετείχε με την μεγαλύτερη αριθμητικά στρατιωτική δύναμη. Την άμυνα του Παρισιού, με διαταγή του Ναπολέοντα, είχε αναλάβει ο αδελφός του που εκτελούσε καθήκοντα αντιβασιλέως Ιωσήφ Βοναπάρτης με δύναμη περίπου 20.000 ανδρών του τακτικού γαλλικού στρατού επικουρούμενη από 6.000 εθνοφύλακες και από μια πολύ μικρή δύναμη της αυτοκρατορικής φρουράς, συνολικά περίπου 26.000 άνδρες.
Κατά τις ιστορικές έρευνες οι παραπάνω συγκεντρωτικοί αριθμοί ποικίλλουν εκ του γεγονότος ότι κατά την έναρξη της μάχης δεν είχαν ακόμη προσεγγίσει στο πεδίο το σύνολο των συμμαχικών δυνάμεων με συνέπεια ο αριθμός των επιτιθεμένων να είναι μικρότερος, περίπου στους 80.000. Αντίθετα ο αριθμός των αμυνομένων φέρεται μεγαλύτερος περί τις 30.000 μετά από συμμετοχή ανεξακρίβωτου αριθμού εθελοντών Παριζιάνων που έσπευσαν να υπερασπιστούν την πόλη τους. Μεταξύ αυτών ήταν και οι μαθητές της πολυτεχνικής σχολής που ενίσχυσαν τις φρουρές των ανατολικών πυλών. Η δε αυτοκρατορική φρουρά είχε μειωθεί δραματικά μετά την απόσπαση 2.500 ανδρών που απετέλεσε τη συνοδεία ασφαλείας της αυτοκράτειρας Μαρίας Λουΐζας και του γιου της που κατέφυγαν στον πύργο - παλάτι του Μπλουά της ομώνυμης πόλης.

Η μάχη

Πεδίο της μάχης ήταν τα βόρεια και βορειοανατολικά περίχωρα του Παρισιού, στην έκταση που καταλαμβάνει σήμερα στην περιοχή της Μονμάρτρης, εξ ου και η παράλληλη ονομασία μάχη της Μονμάρτρης, όπου και είχε αναπτυχθεί η φρουρά της πόλης. Ξημερώνοντας η επομένη 30 Μαρτίου πρώτες ξεκίνησαν την επίθεση οι ρωσικές δυνάμεις, περί ώρα 05.00, εναντίον του κέντρου της παράταξης της φρουράς της πόλης αντιμετωπίζοντας όμως σθεναρή αντίσταση, αλλά και αρκετά οχυρωματικά εμπόδια. Λίγο αργότερα ξεκινούν την επίθεση και οι πρωσικές και οι άλλες δυνάμεις από τα νώτα των αμυνόμενων. Όταν πλέον οι συμμαχικές δυνάμεις κατέλαβαν όλα τα γύρω υψώματα έχοντας έτσι αποκτήσει πλεονεκτική θέση του πυροβολικού ο Ιωσήφ Βοναπάρτης αναγκάσθηκε τις νυκτερινές ώρες να εγκαταλείψει τον αγώνα και την πόλη και να διαφύγει προς Ορλεάνη, αφήνοντας τον υπ΄ αυτόν στρατηγό Αύγουστο ντε Μαρμόν, δούκα της Ραγούσης, για την παράδοση.
Παρά ταύτα η αυτοκρατορική φρουρά συνέχισε τον λυσσαλέο αγώνα της μέχρι και την επομένη το πρωί όταν αντελήφθη πλέον ότι τα πάντα είχαν χαθεί μετά και την "άνευ όρων" παράδοση της δύναμης του Μαρμόν.

Συνέπειες

Η θριαμβευτική είσοδος του ρωσικού στρατού στο Παρίσι

Μετά και την τελευταία αυτή συντριβή της γαλλικής αντίστασης οι συμμαχικές δυνάμεις εισήλθαν στο Παρίσι θριαμβευτικά με επικεφαλής τον Τσάρο Αλέξανδρο Α΄ συνοδευόμενο από τον Βασιλέα της Πρωσίας προς τους οποίους έσπευσε ο Σαρλ-Μωρίς ντε Ταλλεϋράν-Περιγκόρ και πρόσφερε τιμητικά τα κλειδιά της πόλεως. Ακολούθησε διάγγελμα του Τσάρου, ως εκπρόσωπος και των άλλων ηγεμόνων, προς τον γαλλικό λαό καθησυχάζοντάς τον ότι το μένος των συμμάχων ηγεμόνων στρέφεται προσωπικά στον Ναπολέοντα και το Παρίσι παραμένει σεβαστό, η δε Γαλλία αναγνωρίζεται ως μεγάλη δύναμη που έτσι θα πρέπει και να παραμείνει.
Αυτών ακολούθησε το Σύμφωνο του Φοντενεμπλό ως επιτακτική αξίωση της παραίτησης και εκθρόνισης του Ναπολέοντα και τον περιορισμό του στη νήσο Έλβα.

Παρατηρήσεις

Την απόφαση να προχωρήσουν οι συνασπισμένες δυνάμεις στην κατάληψη του Παρισιού έλαβε ο Τσάρος Αλέξανδρος μετά από σύλληψη ταχυδρόμου που μετέφερε γράμμα του Ναπολέοντα προς την σύζυγό του στο Παρίσι αποκαλύπτοντας σ΄ αυτό τη θέση των στρατευμάτων του αλλά και τις άμεσες προθέσεις του. Την απόφαση αυτή κατόπιν συμβουλίου αποδέχθηκαν αμέσως οι σύμμαχοι Ηγεμόνες υπό τη γενική ιαχή "Παρίζ - Παρίζ", όπου και επιτάχυναν τις κινήσεις τους.
Στις 27 Μαρτίου ο Ναπολέων παραμένοντας στο Σεν Ντιζιέ (Saint-Dizier) μαθαίνει την υποχώρηση των στρατηγών του Μαρμόν και Μορτιέ στο Παρίσι όπου και αποφασίζει την επομένη να σπεύσει με τις δυνάμεις του, μέσω του Φονταινεμπλώ. Στις 28 Μαρτίου, έφτασαν τα πρώτα άσχημα μηνύματα προέλασης μεγάλων εχθρικών δυνάμεων που τον προβλημάτισε. Στις 30 Μαρτίου, βαίνοντας προς Παρίσι και μαθαίνοντας καθ΄ οδόν, νυκτερινές ώρες, περί την μάχη και την επικείμενη ανακωχή επέστρεψε στο Φονταινεμπλώ πλήρως απογοητευμένος.

Λεύκωμα πρωταγωνιστών

Ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ της Ρωσίας.	Ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος Γ΄ της Πρωσίας.	Ο στρατάρχης Μπάρκλαιϋ ντε Τόλλυ.	Ο Κόμης του Λένγκερον	Ο Πρίγκιπας Κάρολος του Σβάρτσενμπεργκ	Ο Γκέμπχαρντ φον Μπλύχερ
Ο Ιωσήφ Βοναπάρτης	Ο Αύγουστος ντε Μαρμόν	Ο Εδουάρδος Μορτιέ	Ο Ζαννό ντε Μονσέ	Ο Κάρολος - Μωρίς Σαρλ-Μωρίς ντε Ταλλεϋράν-Περιγκόρ

Πηγές

• Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια τ.ΙΘ΄, σ.723-724

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Μάχη του Παρισιού 1814, χάρτες, εικόνες

Βιβλιογραφία

• Friedrich Christoph Förster, Geschichte der Befreiungs-Kriege (= Ιστορία του Απελευθερωτικού Πολέμου) 1813, 1814, 1815, 2° vol. G. Hempel, Βερολίνο, 1858
• Ludwig Häusser, Deutsche Geschichte vom Tode Friedrichs des Grossen bis zur Gründung des deutschen Bundes, Weidmann, Βερολίνο, 1863
• J. E. Woerl, Geschichte der Kriege von 1792 bis 1815 (= Ιστορία των πολέμων από 1792 μέχρι 1815), Herder'sche Verlagshandlung, 1852
• Karl von Damitz, Geschichte des Feldzuges von 1814 in dem östlichen und nördlichen Frankreich bis zur Einnahme von Paris (= Η ιστορία της εκστρατείας του 1814 στην ανατολική και τη βόρεια Γαλλία μέχρι και την παράδοση του Παρισιού), E. S. Mittler, 1843
• Friedrich Saalfeld, Allgemeine Geschichte der neuesten Zeit – Seit dem Anfange der französischen Revolution (= Γενική Ιστορία της σύγχρονης εποχής - από την αρχή της Γαλλικής Επανάστασης), Brockhaus, 1819
• Heinrich Beitzke, Geschichte der deutschen Freiheitskriege in den Jahren 1813 und 1814 (= Ιστορία των γερμανικών πολέμων της Απελευθέρωσης το 1813 και το 1814), 3° vol. 1814, Duncker & Humblot, 1855
• Hermann Müller-Bohn: Die Deutschen Befreiungskriege 1806–1815 (= Οι γερμανικοί πόλεμοι της απελευθέρωσης 1806-1815), τομ. 2, Βερολίνο 1913
• Karl Gottlieb Bretschneider, Der vierjährige Krieg der Verbündeten mit Napoleon Bonaparte in Russland, Italien und Frankreich in den Jahren 1812 bis 1815, 1816 (= Ο τετραετής πόλεμος των συμμάχων με τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη στη Ρωσία, την Ιταλία και τη Γαλλία κατά τα έτη 1812-1815 , 1816)
• Abel Hugo, France militaire, Histoire des armées françaises de terre et de mer de 1792 à 1833, 1838
• Guillaume de Vaudoncourt (Gnrl), Histoire des campagnes de 1814 et 1815, en France, (= Ιστορία των εκστρατειών του 1814 και 1815 στη Γαλλία) éd. A. de Gastel/Ponthieu et Cie, Paris, 1826, 362p.
• François-Guy Hourtoulle, La campagne de France, (= Η Εκστρατεία της Γαλλίας) éd. Histoire et Collections, 2006, 175p.
• Pierre Miquel, La Campagne de France de Napoléon, (= Η Εκστρατεία της Γαλλίας του Ναπολέοντα) éd. de Bartillat, 1991, 244p.
• Pierre Robin, 1814, La guerre racontée par des témoins, (= 1814, Ο πόλεμος μέσα από καταθέσεις μαρτύρων) éd. Bernard Giovanangeli, 2004, 256p.
• Alphone De Beauchamp, Histoire des campagnes de 1814 et 1815, (= Ιστορία των εκστρατειών του 1814 και 1815), éd. University of Michigan Library, 2009, 570p.
• P.F Giraud, Campagne de Paris en 1814, (= Η Εκστρατεία του Παρισιού το 1814) éd. Kessinger Publishing, 2010, 114p.
• Ach. de Vaulabelle, Chute de L'Empire: Histoire Des Deux Restaurations Jusqu'à La Chute de Charles X, Volume 1, éd. Nabu Press, 2010 (rééd.), 482p.
• Jean-Pierre Mir, La bataille de Paris - 30 mars 1814, éd. Archives & culture, 2004, 360p.
• M. Molières, Le dossier du mois : 1814 - Napoléon abdique : la bataille de Paris, Revue Gloire & Empire, n°4 gennaio - febbraio 2008, p. 71 - 97.
• Weil (Cdt), La Campagne de 1814, d'après les documents des Archives impériales et royales de la guerre à Vienne, (= Η Εκστρατεία του 1814, μέσα από τα έγγραφα της μάχης των αυτοκρατορικών και βασιλικών Αρχείων της Βιέννης) éd. Librairie militaire de L. Baudoin, Παρίσι, 1892.
• Henry Houssaye, 1814, éd. Perrin et cie, Παρίσι, 1921.
• Mikhailofsky-Danielofsky, History of the Campaign in France in the Year 1814, (= Ιστορία της Εκστρατείας στη Γαλλία το έτος 1814) éd. Kessinger Publishing Co, 2009
• F. Lorraine Petre, Napoleon at Bay 1814, (= Ο Ναπολέων στον μεγάλο Όρμο 1814) éd. Arms & Armour Press, Londres, 1977