Βικιπαίδεια

Μάχη της Γάζας (312 π.Χ.)

(Ανακατεύθυνση από Μάχη της Γάζας)

Η μάχη της Γάζας (312 π.Χ.) ήταν μια σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων του Δημητρίου Α' Πολιορκητή και του Πτολεμαίου Α' Σωτήρα της Αιγύπτου. Νικητής ήταν ο Πτολεμαίος.

Μάχη της Γάζας
Πόλεμοι των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Χρονολογία312 π.Χ.
ΤόποςΠαλαιστίνη
ΈκβασηΝίκη του Πτολεμαίου και του Σέλευκου
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα
Δυνάμεις
18.000 βαρύ πεζικό
4.000 ιππείς
άγνωστος αριθμός Αιγύπτιων ψιλών και βοηθητικών
11.000 βαρύ πεζικό
4.400 ιππείς
άγνωστος αριθμός ψιλών
43 ελέφαντες
Απώλειες
Άγνωστες
Τουλάχιστον 8.000 αιχμάλωτοι

Εξέλιξη της διένεξης των Διαδόχων

Επεξεργασία

Ύστερα από την δολοφονία του «επιμελητού της βασιλείας» Περδίκκα ( 321 π.Χ.) [1] ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος που διορίστηκε από τον γηραιό Αντίπατρο «προστάτης των βασιλέων» ανέλαβε να εξουδετερώσει τους κυριότερους οπαδούς του επικεφαλής των οποίων ήταν ο Ευμένης[2].

Μέχρι το 316 π.Χ. ο Αντίγονος είχε εξοντώσει τον Ευμένη και είχε γίνει κύριος του μεγαλύτερου μέρους του κράτους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τότε οι υπόλοιποι διάδοχοι (Πτολεμαίος, Λυσίμαχος και Κάσσανδρος) συνασπίστηκαν εναντίον του. Ο Σέλευκος που είχε εκδιωχθεί από την σατραπεία του από τον Αντίγονο και είχε καταφύγει στον Πτολεμαίο, στην Αίγυπτο, διορίστηκε αρχηγός των ναυτικών δυνάμεων του συνασπισμού. Ο Αντίγονος συμμάχησε με τον πρώην «επιμελητή των βασιλέων» Πολυπέρχοντα που βρίσκονταν τότε στην Αιτωλία και τον γιο του τελευταίου Αλέξανδρου προκείμενου να χτυπήσει τον Κάσσανδρο [3]. Ο ίδιος επιτέθηκε εναντίον του Πτολεμαίου καταλαμβάνοντας την Συρία την Φοινίκη και την Παλαιστίνη (316-314 π.Χ.) [4]. Ο Πτολεμαίος αντεπιτέθηκε[5]. Ο Αντίγονος υποκίνησε σε αποστασία τους βασιλείς της Κύπρου που ήταν σύμμαχοι του Πτολεμαίου . Ο τελευταίος όμως κατέπνιξε την αποστασία και είχε επιτυχίες στην Άνω Συρία και την Κιλικία (313 π.Χ.) [6].

Το επόμενο έτος ( άνοιξη του 312 π.Χ.) ύστερα από συστάσεις του Σέλευκου κινήθηκε από την Αίγυπτο προς την Γάζα όπου βρίσκονταν ο γιος του Αντίγονου Δημήτριος[7][8].

Δυνάμεις και σχέδια των αντιπάλων

Επεξεργασία

Ο Πτολεμαίος και ο Σέλευκος διέθεταν 18.000 βαριά οπλισμένους πεζούς (Μακεδόνες και μισθοφόρους) , 4.000 ιππείς και άγνωστο αριθμό Αιγύπτιων ψιλών και βοηθητικών[7].

Ο νεαρός Δημήτριος διέθετε 11.000 βαριά οπλισμένους πεζούς (μισθοφόρους , Μακεδόνες , Λύκιους και Παμφύλιους), 4.400 ιππείς , άγνωστο αριθμό ψιλών και 43 ελέφαντες[7] .

Ο Δημήτριος επιχείρησε να παραπλανήσει τους αντιπάλους του ενισχύοντας το αριστερό του κέρας αντί για το παραδοσιακό δεξιό. Εκεί υπό την κάλυψη 30 ελεφάντων , 1.000 τοξοτών και ακοντιστών και 500 Περσών σφενδονητών, τοποθέτησε το βαρύ ιππικό του (2.900 ιππείς) υπό την ηγεσία του ίδιου και του Πείθωνος [9][10][11]. Στο κέντρο πίσω από τους υπόλοιπους ελέφαντες παρατάχθηκε το βαρύ πεζικό του και στο δεξί κέρας οι υπόλοιποι 1.500 ιππείς υπό τις διαταγές του Ανδρόνικου[12][13] .

Ο Πτολεμαίος και ο Σέλευκος πληροφορήθηκαν το σχέδιο του αντιπάλου τους και παρέταξαν στο δεξί τους κέρας το βαρύ ιππικό τους για να αντιμετωπίσουν το ενισχυμένο κέρας του Δημητρίου [14]. Οι υπόλοιποι ιππείς παρατάθηκαν στο αριστερό κέρας. Στο κέντρο παρατάχθηκε το βαρύ πεζικό[15].

Έναρξη και εξέλιξη της μάχης

Επεξεργασία
 
Η μάχη της Γάζας (312 π.Χ.).

Η μάχη άνοιξε με την επίθεση του ενισχυμένου κέρατος του Δημητρίου [16]. Ο Πτολεμαίος και ο Σέλευκος έσπευσαν να το αντιμετωπίσουν [17] και κατάφεραν με έναν ελιγμό να τον πλευροκοπήσουν [18]. Η ιππομαχία μεταξύ τους εξελίσσονταν άγρια και αμφίρροπη όταν ο Δημήτριος διέταξε την επέλαση των ελεφάντων. Η επέλαση των θηρίων ανακόπηκε από τους ψιλούς του Πτολεμαίου οι οποίοι τοποθέτησαν μπροστά τους ένα είδος εμποδίων τους «χάρακες» (σανίδες με όρθια καρφιά οι οποίες μετακινούνταν με ένα σύστημα αλυσίδων και τοποθετούνταν μπροστά στους ελέφαντες) [19]. Κάποια από τα πληγωμένα ζώα μετέδωσαν τον πανικό στο ιππικό του Δημητρίου . Έτσι παρά τις προσπάθειες του τελευταίου η παράταξη του άρχισε να υποχωρεί[15][20].

Η υποχώρηση έγινε με σχετική τάξη ως την Γάζα [21] . Όταν όμως οι στρατιώτες μπήκαν στην πόλη δημιούργησαν τρομερή αταξία στην προσπάθεια τους να διασώσουν τις αποσκευές τους. Την αταξία αυτή εκμεταλλεύτηκε ο Πτολεμαίος , εισέβαλλε στην πόλη από τις πύλες ( οι οποίες είχαν μείνει ανοικτές) και αιχμαλώτισε τους περισσότερους στρατιώτες του αντιπάλου του [22]. Ο Δημήτριος κατάφερε να διασωθεί διαφεύγοντας προς την πόλη Άζωτο [23], ο στρατός του όμως διαλύθηκε (πάνω από 8.000 άντρες του αιχμαλωτίστηκαν) και πολλοί στενοί φίλοι του όπως ο Πείθων και ο Βοιωτός σκοτώθηκαν [15][24].

Συνέπειες

Επεξεργασία

Ο Πτολεμαίος και ο Σέλευκος άφησαν τους πιο επιφανείς από τους αιχμαλώτους ελεύθερους διακηρύσσοντας ότι ο αγώνας δεν γίνονταν εναντίον τους αλλά εναντίον του Αντίγονου επειδή ο τελευταίος παρά το γεγονός ότι ο πόλεμος εναντίον του Ευμένη ήταν κοινός κατάλαβε όλα τα εδάφη που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του αντιπάλου του και τα κράτησε για τον εαυτό του[15][25].

Έπειτα ο Πτολεμαίος κατέλαβε την Σιδώνα και την Τύρο , όταν η φρουρά της τελευταίας πόλης στασίασε εναντίον του διοικητή της Ανδρόνικου. Ο Πτολεμαίος όχι μόνο δεν τιμώρησε τον φρούραρχο αλλά τον συγχώρεσε και τον έκανε ένα από τους φίλους του[15].


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΔΙΚΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ . ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΔΙΚΚΑ.σελ.252
  2. ↑ Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΑΤΡΟΥ (321-319 π.Χ.) . Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ (321 π.Χ.).σελ.253
  3. ↑ Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).ΜΟΝΟΚΡΑΤΟΡΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΣΑΤΡΑΠΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΣΤΕΣ (316-306 π.Χ.) . ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ.σελ.267
  4. ↑ Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).ΜΟΝΟΚΡΑΤΟΡΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΣΑΤΡΑΠΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΣΤΕΣ (316-306 π.Χ.) . ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΣΥΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ (316-314 π.Χ.).σελ.268
  5. ↑ Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).ΜΟΝΟΚΡΑΤΟΡΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΣΑΤΡΑΠΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΣΤΕΣ (316-306 π.Χ.) . ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ .σελ.270
  6. ↑ Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).ΜΟΝΟΚΡΑΤΟΡΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΣΑΤΡΑΠΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΣΤΕΣ (316-306 π.Χ.) . ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΡΗΝΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ .σελ.274
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).ΜΟΝΟΚΡΑΤΟΡΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΣΑΤΡΑΠΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΣΤΕΣ (316-306 π.Χ.) . ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΗ ΣΥΡΙΑ .Η ΜΑΧΗ ΣΤΗ ΓΑΖΑ (312 π.Χ) .σελ.274
  8. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.80.3
  9. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.82.1
  10. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.82.2
  11. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.82.3
  12. ↑ Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).ΜΟΝΟΚΡΑΤΟΡΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΣΑΤΡΑΠΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΣΤΕΣ (316-306 π.Χ.) . ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΗ ΣΥΡΙΑ .Η ΜΑΧΗ ΣΤΗ ΓΑΖΑ (312 π.Χ) .σελ.274-276
  13. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.82.4
  14. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.83.1
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι . ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ –ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (323-306 π.Χ.).ΜΟΝΟΚΡΑΤΟΡΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΣΑΤΡΑΠΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΣΤΕΣ (316-306 π.Χ.) . ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΗ ΣΥΡΙΑ .Η ΜΑΧΗ ΣΤΗ ΓΑΖΑ (312 π.Χ) .σελ.276
  16. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.83.3
  17. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.83.4
  18. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.83.5
  19. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.84.4
  20. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.84.5
  21. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.84.6
  22. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.84.8
  23. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.85.1
  24. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.85.2
  25. ↑ Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica 19.85.3

Πηγές

Επεξεργασία
  • Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι Εκδοτική Αθηνών 1979
  • Perseus Digital Library Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica, Books XVIII-XX Immanuel Bekker, Ludwig Dindorf, Friedrich Vogel, Kurt Theodor Fischer, Immanel Bekker, Ed.
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Μάχη_της_Γάζας_(312_π.Χ.)&oldid=10273301"