Λύρα (αστερισμός)

Η Λύρα (λατινικά: Lyra, συντομογραφία: Lyr) είναι βόρειος αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.

Λύρα
πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα
Συντομογραφία	Lyr
Λατινικό όνομα	Lyra
Γενική	Lyrae
Έκταση	286,5 τετ. μοίρες (0,694 %) Κατάταξη 52ος
Αριθμός άστρων (μέγεθος ≤ 6,5)	73
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 90°N - 42°S

Η Λύρα είναι μικρός αστερισμός, αλλά ο κύριος αστέρας της, ο Βέγας, είναι ένας από τους λαμπρότερους του ουρανού. Ο Βέγας σχηματίζει μια κορυφή της ομάδας αστέρων του Θερινού Τριγώνου. Η Λύρα πήρε την ονομασία της από το έγχορδο μουσικό όργανο, πολύ γνωστό για τη χρήση του κατά την Κλασσική Αρχαιότητα κι ακόμη σ' ορισμένες περιοχές της Ελλάδας.

Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ο νεαρός θεός Ερμής δημιούργησε τη λύρα από μεγάλο όστρακο χελώνας (χέλυο), το οποίο το κάλυψε με δέρμα ζώου και κέρατα αντιλόπης. Οι λύρες ταυτίζονταν με τις Απολλώνιες αρετές της μετριοπάθειας και της ψυχικής ισορροπίας, κι έτσι έρχονταν σ' αντίθεση με τους Διονυσιακούς αυλούς που αντιπροσώπευαν την έκσταση και τους εορτασμούς.

Η Λύρα, που ξεκινά από τον βορρά, περιτριγυρίζεται από τους αστερισμούς Δράκοντα, Ηρακλή, Αλώπεκα και Κύκνο.

Ορισμένοι από τους λαμπρότερους αστέρες της Λύρας είναι οι εξής:

• α Λύρας (Βέγας): με φαινόμενο μέγεθος 0,03 αποτελεί το δεύτερο φωτεινότερο αστέρα του βόρειου ημισφαιρίου (μετά τον Αρκτούρο) και τον πέμπτο φωτεινότερο σε ολόκληρη την ουράνια σφαίρα. Ο φασματικός του τύπος είναι A0 V κι απέχει μόνο 25,3 έτη φωτός. Στην πραγματικότητα αποτελεί πολλαπλό αστέρα (5 μέλη). Είναι ο πρώτος αστέρας που φωτογραφήθηκε ποτέ.

• β Λύρας (Σέλιακ): μια ομάδα εκλειπτικώς διπλών αστέρων, οι αστέρες Βήτα Λύρας, έλαβε την ονομασία της από αυτόν τον μεταβλητό αστέρα (3,45, φασματικός τύπος B8 II).

• γ Λύρας (Σουλαφάτ): ο κύριος αστέρας αυτού του πολλαπλού αστέρα έχει μέγεθος 3,24 και ανήκει στον φασματικό τύπο B9 III.

• δ Λύρας: διπλός αστέρας που αποτελείται από έναν γαλάζιο-λευκό αστέρα με μέγεθος 6 και έναν ημιπεριοδικό ερυθρό γίγαντα του οποίου το μέγεθος ποικίλλει μεταξύ 4 και 5.

• ε Λύρας: πολύ γνωστός τετραπλός αστέρας, που ονομάζεται επίσης ο Διπλά Διπλός (the Double Double) επειδή το καθένα από τα δυο λαμπρότερα μέλη αποτελεί συμπαγές διπλό σύστημα αστέρων.

• ζ Λύρας: ακόμα ένας διπλός αστέρας που διακρίνεται με τη χρήση κυαλιών.

• RR Λύρας: μια κατηγορία παλλόμενων μεταβλητών αστέρων, αυτή των αστέρων RR Λύρας, φέρει το όνομα του αστέρα αυτού.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος αστέρων της Λύρας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Lyra (constellation) στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικός ορισμός του Λύρα στο Βικιλεξικό
• Ερατοσθένης, Καταστερισμοί ή Αστροθεσίαι: Λύρα