Λύκος (μυθολογία)

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, με το όνομα Λύκος είναι γνωστά τα παρακάτω εννέα πρόσωπα:

• Υιός του θεού Ποσειδώνα και της Κελαινούς. Ο Λύκος μεταφέρθηκε από τον πατέρα του στις νήσους των Μακάρων.
• Υιός του Προμηθέα και της Κελαινούς, αδελφός του Χιμαιρέα. Στον Λύκο και στον Χιμαιρέα προσέφερε θυσία ο Μενέλαος λίγο πριν από την εκστρατεία της Τροίας προκειμένου να απαλλαγεί η Λακωνία από ένα λοιμό.
• Υιός της Θάλασσας κι ένας από τους Τελχίνες. Αυτός ο Λύκος αναφέρεται ως ηνίοχος του θεού Διονύσου κατά την εκστρατεία του τελευταίου κατά των Ινδιών. Πριν από τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, ο Λύκος κατέφυγε στη Λυκία, όπου καθιέρωσε τη λατρεία του «Λυκίου Απόλλωνος» και ίδρυσε ναό του κοντά στην όχθη του ποταμού Ξάνθου.
• Βοιωτός ήρωας, υιός του Υριέα και της Νύμφης Κλονίης, εγγονός της Πλειάδας Αλκυόνης και του Ποσειδώνα. Ο Λύκος είχε αδελφό τον Νυκτέα. Μαζί του σκότωσε τον Φλεγύα, υιό του θεού `Αρη. Τα δύο αδέλφια κατέφυγαν μετά το φονικό στην Υρία της Βοιωτίας και από εκεί στη Θήβα, όπου και πολιτογραφήθηκαν από τον Πενθέα. Ο Πενθέας, μάλιστα, διόρισε τον Λύκο «πολέμαρχον», δηλαδή αρχηγό του στρατού. Μετά τον θάνατο του Πενθέως ο Λύκος ανέβηκε στον θρόνο των Θηβών και βασίλευσε επί 20 έτη με σύζυγό του τη Δίρκη. Σε αυτά τα χρόνια, η ανεψιά του (κόρη του Νυκτέως), η Αντιόπη, απέκτησε από τον Δία ένα νόθο τέκνο. Επειδή φοβήθηκε, κατέφυγε στη Σικυώνα, κοντά στον Εποπέα, τον οποίο και παντρεύτηκε. Ο Λύκος βρήκε να του έχει αφήσει εντολή ο αδελφός του, ο οποίος αυτοκτόνησε, να τιμωρήσει τον Εποπέα και την Αντιόπη. Ο Λύκος, τότε, εξεστράτευσε κατά της Σικυώνας και την κατέλαβε. Κατά την άλωσή της, ο Εποπέας σκοτώθηκε, ενώ η Αντιόπη αιχμαλωτίσθηκε και μεταφέρθηκε στη Θήβα, όπου βασανίσθηκε και φυλακίσθηκε. Για τον λόγο αυτό, τα παιδιά της Αντιόπης, Αμφίωνας (υιός του Δία) και Ζήθος (υιός του Εποπέα), εκδικήθηκαν για τη μητέρα τους, σκοτώνοντας τον Λύκο και τη Δίρκη. Εντούτοις, ο Υγίνος υιοθετεί μια άλλη εκδοχή (βασιζόμενος, ενδεχομένως, σε κάποιο Λατίνο τραγικό ποιητή) κατά την οποία ο Λύκος υπήρξε σύζυγος της Αντιόπης και την έδιωξε ο ίδιος όταν αυτή έμεινε έγκυος από τον Δία. Στη συνέχεια πήρε για σύζυγό του τη Δίρκη, η οποία φυλάκισε την Αντιόπη. Υπάρχουν και παραδόσεις που θεωρούν την Αντιόπη κόρη του Λύκου.
• Βασιλιάς των Θηβών στην τραγωδία του Ευριπίδη «Ηρακλής μαινόμενος». Τον καιρό που ο Ηρακλής είχε κατεβεί στον Άδη για να φέρει τον Κέρβερο, ο Λύκος ήρθε από την Εύβοια και κατέλαβε τον θρόνο των Θηβών, αλλά σκοτώθηκε από τον ήρωα όταν αυτός επέστρεψε. Προφανώς, υπάρχει μερική ταύτιση με τον προηγούμενο Λύκο, ο οποίος είχε σκοτωθεί από τον Αμφίωνα (επίσης υιό του Δία, όπως και ο Ηρακλής) και τον Ζήθο.
• Αττικός ήρωας του οποίου το άγαλμα, με μορφή λύκου, ήταν στημένο μπροστά στα δικαστήρια των Αθηνών: Κατά τον Αριστοφάνη ο Λύκος ευχαριστιόταν να βλέπει τα δάκρυα και να ακούει τα κλάματα των καταδίκων. Στον Λύκο, εξάλλου, προσέφεραν το τριώβολον πριν από κάθε συνεδρίαση του δικαστηρίου. Ο Λύκος εμφανίζεται ως τιμωρός εκείνων που δωροδοκούσαν τους μάρτυρες και τους δικαστές ή συκοφαντούσαν τους αθώους.
• Λύκος της Αθήνας, υιός του Πανδίονα του νεότερου και της Πυλίας, μερικώς ταυτιζόμενος με τον προηγούμενο και γενάρχης του γένους των Λυκομιδών. Κατά τη Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου ο Λύκος και οι αδελφοί του Αιγέας, Πάλλαντας και Νίσος (γνωστοί ως «Πανδιονίδες») γεννήθηκαν στα Μέγαρα από τον εξόριστο, εκεί, Πανδίονα. Μετά τον θάνατο του πατέρα τους, οι Πανδιονίδες επέστρεψαν στην Αττική και εκδίωξαν τους Μητιονίδες από την εξουσία, την οποία χώρισαν στα τέσσερα. Ο Λύκος έγινε ηγεμόνας της Διακρίας και από αυτόν πήρε το όνομά του το Λύκειον. Ο αδελφός του, Αιγέας (ο πατέρας του ήρωα Θησέα), τον εκδίωξε, οπότε ο Λύκος κατέφυγε στη Μεσσηνία. Εκεί ανανέωσε τα μυστήρια της Ανδανίας. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, κατέφυγε στη Μικρά Ασία, κοντά στον Σαρπηδόνα, και έδωσε το όνομά του στη Λυκία.
• Υιός του Δασκύλου, εγγονός του Ταντάλου, βασιλιάς των Μαριανδυνών, κοντά στον ποταμό Λύκο, στη δυτική ακτή της Μικράς Ασίας. Ο Λύκος υποδέχθηκε καλά τους Αργοναύτες όταν αυτοί πέρασαν από εκεί κατά την Αργοναυτική Εκστρατεία. Διοργάνωσε μεγαλόπρεπη κηδεία στους δύο Αργοναύτες Τίφυν και `Ιδμονα που πέθαναν εκεί, ενώ έδωσε στους υπόλοιπους ως κυβερνήτη της Αργούς τον ίδιο του τον υιό, τον Δάσκυλο τον νεότερο. Χρόνια αργότερα, ο Λύκος υποδέχθηκε τον Ηρακλή, ο οποίος τον βοήθησε στον πόλεμο κατά των Βεβρύκων, με αποτέλεσμα να πάρει ο Λύκος πολλά εδάφη των εχθρών, τα οποία ονόμασε «Ηράκλεια χώρα».
• Υιός του θεού `Αρη, βασιλιάς της Λιβύης. Ο Λύκος θυσίαζε στον πατέρα του όσους ξένους περνούσαν από τη χώρα του: Συνέλαβε τον Διομήδη που ναυάγησε εκεί και σκόπευε να τον θυσιάσει, όμως η κόρη του Λύκου, η Καλλιρρόη τον έσωσε.

Πηγή

• Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969