Λουίζα Μίλλερ

Η Λουίζα Μίλλερ (Luisa Miller) είναι όπερα σε τρεις πράξεις του Ιταλού συνθέτη Τζουζέπε Βέρντι. Είναι γραμμένη πάνω σε ιταλικό λιμπρέτο του Σαλβαντόρε Καμμαράνο, βασισμένο στο θεατρικό έργο Ραδιουργία και έρως (Kabale und Liebe) του Φρίντριχ Σίλερ. Η όπερα ανέβηκε για πρώτη φορά (παγκόσμια πρεμιέρα) στο Τεάτρο Σαν Κάρλο στη Νάπολη, στις 8 Δεκεμβρίου 1849. Η Λουίζα Μίλλερ ήταν η 15η όπερα του Βέρντι και σημειώνει τη λήξη της πρώιμης περιόδου του συνθέτη.

Λουίζα Μίλλερ

Τίτλος	Luisa Miller
Γλώσσα	Ιταλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	19ος αιώνας
Μορφή	όπερα
Βασίζεται σε	Έρωτας και ραδιουργία
Χαρακτήρες	A peasant, Count Walter, Miller, Laura, Federica, Luisa, Rodolfo και Wurm
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Τα πρόσωπα του έργου

Ρόλος	Φωνή	Διανομή στην πρεμιέρα, 8 Δεκεμβρίου 1849
Μίλλερ, βετεράνος στρατιώτης	βαρύτονος	Achille De Bassini
Λουίζα, η θυγατέρα του	υψίφωνος	Marietta Gazzaniga
Κόμης Βάλτερ	βαθύφωνος	Antonio Selva
Ροδόλφος, ο γιος του	τενόρος	Settimio Malvezzi
Φεντερίκα (Φρειδερίκη), δούκισσα του Οστχάιμ, ανεψιά του Βάλτερ	μεσόφωνος	Teresa Salandri
Βουρμ, αυλικός του Βάλτερ	βαθύφωνος	Marco Arati
Λάουρα, μια χωριατοπούλα	μεσόφωνος	Maria Salvetti
Ανώνυμος χωρικός	τενόρος	Francesco Rossi
Υπηρέτες, συγγενείς, τοξοβόλοι, χωρικοί

Η υπόθεση του έργου

Τόπος: Τιρόλο

Χρόνος: αρχές του 17ου αιώνα

Πράξη Α΄

Σκηνή 1: Κάποιο χωριό

Την ημέρα των γενεθλίων της Λουίζας οι χωρικοί έχουν συγκεντρωθεί έξω από το σπίτι της για να της τραγουδήσουν. Εκείνη αγαπά τον Κάρλο, ένα παλικάρι που έχει συναντήσει στο χωριό (Lo vidi e'l primo palpito /«Τον είδα και η καρδιά μου ένιωσε την πρώτη της ανατριχίλα έρωτα») και κοιτάζει γι' αυτόν μέσα στο πλήθος. Ο πατέρας της, ο Μίλλερ, ανησυχεί για αυτή την παράξενη αγάπη, αφού ο Κάρλο είναι ξένος. Ο Κάρλο εμφανίζεται και το ζευγάρι τραγουδά την αγάπη τους (Διωδία: T'amo d'amor ch'esprimere / «Σ' αγαπώ με αγάπη που οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν»). Καθώς οι χωρικοί αποχωρούν για να μπουν στη γειτονική εκκλησιά, ο Μίλλερ προσεγγίζεται από έναν αυλικό, τον Βουρμ, που έχει ερωτευθεί τη Λουίζα και θέλει να την πάρει για γυναίκα. Αλλά ο Μίλλερ τον πληροφορεί ότι δεν θα πάρει ποτέ μια απόφαση αντίθετη με τη θέληση της θυγατέρας του (Sacra la scelta è d'un consorte / «Η επιλογή συζύγου είναι ιερή»). Εκνευρισμένος από την απάντηση, ο Βουρμ αποκαλύπτει στον Μίλλερ ότι στην πραγματικότητα ο Κάρλο είναι ο Ροδόλφος, ο γιος του Κόμη Βάλτερ. Μόνος του, ο Μίλλερ εκφράζει την οργή του (Ah fu giusto il mio sospetto / «Ω! Η υποψία μου βγήκε αληθινή»).

Σκηνή 2: Το κάστρο του Κόμη Βάλτερ

Ο Βουρμ πληροφορεί τον κόμη για τον έρωτα του Ροδόλφου με τη Λουίζα και ο κόμης τον διατάζει να του φέρει τον γιο του. Ο κόμης εκφράζει την ενόχλησή του (Il mio sangue la vita darei). Μόλις έρχεται ο Ροδόλφος, του λέει πως προτίθεται να τον παντρέψει με την ανεψιά του Φεντερίκα, Δούκισσα του Οστχάιμ.

Μόλις ο Ροδόλφος μένει μόνος με τη Φεντερίκα, της εξομολογείται ότι αγαπά μια άλλη γυναίκα, ελπίζοντας ότι η δούκισσα θα τον καταλάβει. Αλλά η Φεντερίκα είναι ήδη υπερβολικά ερωτευμένη μαζί του για να δείξει κατανόηση (Διωδία: Deh! la parola amara perdona al labbro mio / «Προσευχήσου να συγχωρήσεις τα χείλη μου για τις πικρές λέξεις»).

Σκηνή 3: Το σπίτι του Μίλλερ

Ο Μίλλερ πληροφορεί την κόρη του ποιος είναι στην πραγματικότητα ο Ροδόλφος. Ο Ροδόλφος φθάνει και παραδέχεται την παραπλάνηση, αλλά ορκίζεται πως ο έρωτάς του είναι ειλικρινής. Γονατίζοντας μπροστά στον Μίλλερ ανακοινώνει ότι η Λουίζα θα είναι η νύφη του. Τότε καταφθάνει ο Κόμης Βάλτερ και έρχεται αντιμέτωπος με τον γιο του. Τραβώντας το σπαθί του, ο Μίλλερ υπερασπίζεται την κόρη του και ο Βάλτερ διατάζει να συλλάβουν τόσο τον πατέρα όσο και την κόρη. Ο Ροδόλφος αντιδρά και απειλεί τον πατέρα του: αν δεν ελευθερώσει την κοπέλα, τότε ο Ροδόλφος θα αποκαλύψει τον τρόπο με τον οποίο ο Βάλτερ έγινε κόμης. Φοβισμένος, ο Βάλτερ διατάζει την απελευθέρωση της Λουίζας.

Πράξη Β΄

Σκηνή 1: Δωμάτιο στο σπίτι του Μίλλερ

Μερικοί χωρικοί έρχονται στη Λουίζα και την πληροφορούν ότι ο πατέρας της θεάθηκε να σέρνεται μακριά αλυσοδεμένος. Τότε φθάνει ο Βουρμ και επιβεβαιώνει πως ο Μίλλερ πρόκειται να εκτελεσθεί. Αλλά της προτείνει κάτι: Μπορεί να απελευθερώσει τον πατέρα της αν η Λουίζα του δώσει ένα γράμμα στο οποίο να δηλώνει τον έρωτά της για τον Βουρμ. Ισχυρίζεται ότι έχει ξεγελάσει τον Ροδόλφο. Εκείνη αντιστέκεται αρχικώς (Tu puniscimi, Ο Signore / «Τιμώρησέ με, ω Κύριε»), αλλά τελικά υποχωρεί και γράφει το γράμμα, ενώ ο Βουρμ την πληροφορεί ότι πρέπει να προσποιηθεί ότι το έγραψε με τη θέλησή της και ότι είναι ερωτευμένη με τον Βουρμ. Καταρώντας τον (A brani, a brani, ο perfido / «Ω άτιμο κάθαρμα»), η Λουίζα το μόνο που θέλει είναι να πεθάνει.

Σκηνή 2: Δωμάτιο στο κάστρο του Κόμη Βάλτερ

Στο κάστρο, ο Βάλτερ και ο Βουρμ μας πληροφορούν συζητώντας το πώς ο κόμης ήρθε στην εξουσία δολοφονώντας τον εξάδελφό του και ο Βουρμ υπενθυμίζει στον κόμη το πώς ο Ροδόλφος το γνωρίζει αυτό. Οι δυο τους συνειδητοποιούν ότι, αν δεν δράσουν από κοινού, είναι ίσως καταδικασμένοι (Διωδία: L'alto retaggio non ho bramato / «Η κληρονομιά ευγενείας από τον ξάδερφό μου»). Τότε μπαίνουν η Δούκισσα Φεντερίκα και η Λουίζα, η οποία επιβεβαιώνει το περιεχόμενο της επιστολής της.

Σκηνή 3: Τα διαμερίσματα του Ροδόλφου

Ο Ροδόλφος διαβάζει την εποστολή της Λουίζας και, διατάζοντας έναν υπηρέτη να καλέσει τον Βουρμ, θρηνεί τις ώρες χαράς που πέρασε με τη Λουίζα (Quando le sere al placido / «Το βραδάκι, στη γαλήνια λάμψη έναστρου ουρανού»). Ο Ροδόλφος έχει προκαλέσει τον Βουρμ σε μονομαχία. Προκειμένου να την αποφύγει, ο αυλικός πυροβολεί με το πιστόλι του στον αέρα, κάνοντας έτσι τον κόμη και τους υπηρέτες του να έρθουν τρέχοντας. Ο Κόμης Βάλτερ συμβουλεύει τον Ροδόλφο να εκδικηθεί την προσβολή στο πρόσωπό του παίρνοντας για γυναίκα του τη Δούκισσα Φεντερίκα. Απελπισμένος, ο Ροδόλφος εγκαταλείπει τον εαυτό του στη μοίρα (L'ara ο l'avella apprestami / «Ετοιμάστε τον βωμό ή τον τάφο για μένα»).

Πράξη Γ΄

Δωμάτιο στο σπίτι του Μίλλερ

Από μακριά ακούγονται αντίλαλοι του εορτασμού των γάμων του Ροδόλφου με τη Φεντερίκα. Ο γερο-Μίλλερ επιστρέφει σπίτι του, έχοντας απελευθερωθεί από τη φυλακή. Μπαίνει μέσα και αγκαλιάζει την κόρη του, μετά διαβάζει την επιστολή της προς τον Ροδόλφο. Η Λουίζα είναι αποφασισμένη να αυτοκτονήσει (La tomba è un letto sparso di fiori / «Ο τάφος είναι ένα κρεβάτι στρωμένο με λουλούδια»), αλλά ο Μίλλερ καταφέρνει να την πείσει να μείνει μαζί του (Διωδία: La figlia, vedi, pentita). Μόνη της, η Λουίζα συνεχίζει να προσεύχεται. Ο Ροδόλφος τότε γλιστρά μέσα και, χωρίς να γίνει αντιληπτός, ρίχνει δηλητήριο στην καράφα με το νερό που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι. Μετά ρωτά τη Λουίζα αν πραγματικά έγραψε μόνη της το γράμμα στο οποίο δηλώνει τον έρωτά της για τον Βουρμ. «Ναι» αποκρίνεται εκείνη. Τότε ο Ροδόλφος πίνει ένα ποτήρι νερό από την καράφα και μετά δίνει ένα άλλο στη Λουίζα και της λέει να πιει. Στη συνέχεια της ανακοινώνει ότι είναι αμφότεροι καταδικασμένοι να πεθάνουν. Πριν όμως πεθάνει, η Λουίζα λέει στον Ροδόλφο την αλήθεια σχετικά με την επιστολή (Διωδία: Ah piangi; il tuo dolore). Ο Μίλλερ επιστρέφει και παρηγορεί τη θνήσκουσα θυγατέρα του. Και οι τρεις τους λένε τις προσευχές τους και τους αποχαιρετισμούς τους (Η Λουίζα: Padre, ricevi l'estremo addio / «Πατέρα, δέξου το τελευταίο μου αντίο». Ο Ροδόλφος: Ah! tu perdona il fallo mio / «Ω, συγχώρησε την αμαρτία μου». Ο Μίλλερ: Ο figlia, ο vita del cor paterno / «Ω παιδί μου, ζωή της καρδιάς του πατέρα σου»). Καθώς η Λουίζα πεθαίνει, εισέρχονται χωρικοί μαζί με τον Κόμη Βάλτερ και τον Βουρμ. Τότε, πριν πεθάνει κι αυτός, ο Ροδόλφος διαπερνά με το σπαθί του το στήθος του Βουρμ λέγοντας στον πατέρα του: La pena tua mira / «Κοίτα την τιμωρία σου».

Ενορχήστρωση

Η Λουίζα Μίλλερ είναι γραμμένη για πίκολο, 2 φλάουτα, 2 όμποε, 2 κλαρίνα, 2 φαγκότα, 4 κόρνα συν άλλα 4 εκτός, 2 τρομπέτες, 3 τρομπόνια, 1 τσιμπάσο, μία άρπα, τύμπανα, ένα κώδωνα που αναπαριστά καμπάνα εκκλησίας, ένα κώδωνα που αναπαριστά το ρολόι του κάστρου, ένα μπάσο τύμπανο και κύμβαλα, έγχορδα της συμφωνικής ορχήστρας και εκκλησιαστικό όργανο.

Ηχογραφήσεις

Χρονιά	Διανομή (Λουίζα, Ροδόλφος, Μίλλερ, Φεντερίκα, Κόμης Βάλτερ, Wurm)	Μαέστρος, Θέατρο και ορχήστρα	Δίσκος
1951	Lucy Kelston, Giacomo Lauri-Volpi, Scipio Colombo, Mitì Truccato Pace, Giacomo Vaghi, Duilio Baronti	Mario Rossi, Χορωδία και ορχήστρα της RAI	Opera d'Oro Cat: 1429
1975	Μονσεράτ Καμπαγιέ, Λουτσιάνο Παβαρότι, Sherrill Milnes, Anna Reynolds, Bonaldo Giaiotti, Richard van Allan	Peter Maag, National Philharmonic	Audio CD: Arts Archive Cat: 430882
1979	Katia Ricciarelli, Πλάθιντο Ντομίνγκο, Renato Bruson, Elena Obraztsova, Gwynne Howell, Wladimiro Ganzarolli	Lorin Maazel, Χορωδία και ορχήστρα της όπερας του Κόβεντ Γκάρντεν	Audio CD: Deutsche Grammophon Cat: B00003ZA2E
1979	Renata Scotto, Πλάθιντο Ντομίνγκο, Sherrill Milnes, Jean Kraft, Bonaldo Giaiotti, James Morris	James Levine, Μητροπολιτική Όπερα (ζωντανή ηχογράφηση από παράσταση στις 20 Ιανουαρίου)	Audio CD: House of Opera Cat: CDBB 707 DVD: Deutsche Grammophon Cat: DG 073 4027 and B0007070-09
1988	June Anderson, Taro Ichihara, Edward Toumajian, Susanna Anselmi, Paul Plishka, Romuald Tesarowicz	Maurizio Arena, Χορωδία και ορχήστρα της όπερας της Λυών και της όπερας του Μονπελιέ	VHS: Home Vision LUI-01 (NTSC);Polygram 079 262-3 (PAL) DVD: Kultur Video

Πηγές

• Budden, Julian: The Operas of Verdi, τόμος 1. Λονδίνο: Cassell, 1984. ISBN 0-304-31058-1.
• Holden, Amanda (Ed.): The New Penguin Opera Guide, Νέα Υόρκη: Penguin Putnam, 2001. ISBN 0-14-029312-4.
• Phillips-Matz, Mary Jane: Verdi: A Biography, Λονδίνο & Νέα Υόρκη: Oxford University Press, 1993. ISBN 0-19-313204-4.
• Verdi, Giuseppe: Luisa Miller, κριτική έκδοση της μουσικής, επιμ. Jeffrey Kallberg, University of Chicago Press & G. Ricordi, 1991. ISBN 0-226-85312-8 (University of Chicago Press), ISBN 88-7592-045-1 (G. Ricordi & C.).
• Warrack, John και West, Ewan: The Oxford Dictionary of Opera Νέα Υόρκη: OUP: 1992 ISBN 0-19-869164-5.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πράξεις Α΄και Β΄ και Πράξη Γ΄ στο επίσημο κανάλι στο Youtube της όπερας Λα Φενίτσε της Βενετίας
• Το λιμπρέτο της όπερας (στα ιταλικά)