Κύκλος του Willis

Κύκλος του Willis
	Διάγραμμα της αρτηριακής κυκλοφορίας στη βάση του εγκεφάλου (κάτω όψη), ο κύκλος του Willis βρίσκεται στο άνω μισό. Το αίμα ρέει μέχρι τον εγκέφαλο μέσω των σπονδυλικών αρτηριών και των έσω καρωτίδων αρτηριών.
Ταξινόμηση

Ο κύκλος του Willis είναι ένας δακτύλιος αγγείων που συνδέει την πρόσθια και την οπίσθια κυκλοφορία του εγκεφάλου. Δρα για να παρέχει παράπλευρη ροή αίματος μεταξύ της πρόσθιας και οπίσθιας κυκλοφορίας, προστατεύοντας από ισχαιμία σε περίπτωση ασθένειας αγγείων ή βλάβης σε μία ή περισσότερες περιοχές.^[1]

Περιγραφή

Η παροχή αίματος στον εγκέφαλο χωρίζεται σε πρόσθια και οπίσθια κυκλοφορία. Η πρόσθια κυκλοφορία λαμβάνει αίμα από τις αμφοτερόπλευρες έσω καρωτίδες αρτηρίες και παρέχει αίμα στην πλειονότητα των εγκεφαλικών ημισφαιρίων, συμπεριλαμβανομένων των μετωπιαίων λοβών, των βρεγματικών λοβών, των πλευρικών κροταφικών λοβών και του πρόσθιου τμήματος των εν τω βάθει εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Η οπίσθια κυκλοφορία λαμβάνει αίμα από τις αμφοτερόπλευρες σπονδυλικές αρτηρίες. Τροφοδοτεί το εγκεφαλικό στέλεχος, την παρεγκεφαλίδα, τους ινιακούς λοβούς, τους έσω κροταφικούς λοβούς και το οπίσθιο τμήμα του εν τω βάθει ημισφαιρίου, κυρίως τον θάλαμο. Ο κύκλος του Willis είναι μια ανατομική δομή που παρέχει μια αναστομωτική σύνδεση μεταξύ της πρόσθιας και της οπίσθιας κυκλοφορίας, παρέχοντας παράπλευρη ροή στις πληγείσες περιοχές του εγκεφάλου σε περίπτωση αρτηριακής ανικανότητας.^[1]

Δομή

Ο κύκλος του Willis είναι μέρος της εγκεφαλικής κυκλοφορίας και αποτελείται από τις ακόλουθες αρτηρίες^[2]:

Πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία (αριστερά και δεξιά) (anterior cerebral artery)
Πρόσθια αναστομωτική αρτηρία (anterior communicating artery)
Έσω καρωτίδα (αριστερά και δεξιά) στο περιφερικό άκρο της (καρωτιδικό άκρο)
Οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία (αριστερά και δεξιά) (posterior cerebral artery)
Οπίσθια αναστομωτική αρτηρία (αριστερά και δεξιά) (posterior communicating artery)

Η μέση εγκεφαλική αρτηρία (αριστερά και δεξιά) (middle cerebral artery), που τροφοδοτεί τον εγκέφαλο, δεν θεωρείται μέρος του κύκλου του Willis.

Παραλλαγές

Σημαντική ανατομική διαφοροποίηση υπάρχει στον κύκλο του Willis, με την κλασική ανατομία να παρατηρείται μόνο στο ένα τρίτο περίπου των ανθρώπων.^[3] Σε μια κοινή παραλλαγή το κοντινό τμήμα της οπίσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας είναι στενό και η ομόπλευρη οπίσθια αναστομωτική αρτηρία της είναι μεγάλη, έτσι η έσω καρωτίδα τροφοδοτεί τον οπίσθιο εγκέφαλο. Αυτό είναι γνωστό ως εμβρυϊκή οπίσθια αναστομωτική εγκεφαλική αρτηρία. Σε μια άλλη παραλλαγή η πρόσθια αναστομωτική αρτηρία είναι ένα μεγάλο αγγείο, έτσι ώστε μια μόνο έσω καρωτίδα να τροφοδοτεί και τις δύο πρόσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες. Αυτό είναι γνωστό ως άζυγος πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία.^[4]

Λειτουργία

Ο κύκλος του Willis σε αγγειογραφία εγκεφάλου.

Ο κύκλος του Willis.

Ο κύκλος του Willis με σημειωμένες τις πιο συχνές θέσεις ρήξης ανευρυσμάτων.

Η διάταξη των αρτηριών του εγκεφάλου στον κύκλο του Willis πιστεύεται ότι δημιουργεί πλεονασμό για παράπλευρη εγκεφαλική κυκλοφορία. Εάν ένα μέρος του κύκλου μπλοκαριστεί ή στενέψει ή μια από τις αρτηρίες που τροφοδοτούν τον κύκλο αποφραχθεί ή στενέψει, η ροή του αίματος από τα άλλα αιμοφόρα αγγεία μπορεί συχνά να διατηρήσει την εγκεφαλική αιμάτωση αρκετά καλά ώστε να αποφευχθούν τα συμπτώματα της ισχαιμίας.^[5]

Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κύκλος του Willis είναι παρών σε πολλά μη ανθρώπινα είδη (ερπετά, πτηνά και θηλαστικά) και ότι η αρτηριακή στένωση συνδέεται κυρίως με το γήρας και τον τρόπο ζωής του ανθρώπου, έχουν προταθεί γενικότερα πρακτικές εξηγήσεις για τις λειτουργίες του, όπως η απόσβεση των κυμάτων παλμικής πίεσης εντός του εγκεφάλου^[6] και η εμπλοκή στην αίσθηση αφυδάτωσης από τον πρόσθιο εγκέφαλο.^[7]

Κλινική σημασία

Ο κύκλος του Willis έχει μεγάλη κλινική σημασία λόγω της δομής, της λειτουργίας και της θέσης του.^[1]

Ανευρύσματα

Ο κύκλος του Willis είναι μια από τις πιο κοινές θέσεις για ενδοκρανιακά ανευρύσματα. Υπολογίζεται ότι το 85% των ενδοκρανιακών ανευρυσμάτων εμφανίζονται στην πρόσθια κυκλοφορία. Τα μεγάλα ανευρύσματα μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα όπως πονοκεφάλους ή παράλυση του κοινού κινητικού νεύρου.^[1]

Σύνδρομο υποκλοπής υποκλειδίου

Το σύνδρομο υποκλοπής υποκλειδίου είναι ένα φαινόμενο που προκαλεί ανάδρομη ροή σε μια ομόπλευρη σπονδυλική αρτηρία λόγω στένωσης ή απόφραξης της υποκλείδιας αρτηρίας, κοντά στην αρχή της σπονδυλικής αρτηρίας. Το σύνδρομο είναι ασυμπτωματικό στους περισσότερους ασθενείς και δεν δικαιολογεί επεμβατική αντιμετώπιση. Μπορεί να εκδηλωθεί σε ορισμένους ασθενείς με συμπτώματα αρτηριακής ανεπάρκειας, η οποία επηρεάζει τον εγκέφαλο ή το άνω άκρο, που παρέχεται από την υποκλείδια αρτηρία.^[8]

Νόσος Mayamoya

Η νόσος Moyamoya είναι μια σπάνια, συνήθως αμφοτερόπλευρη, αγγειοπάθεια απροσδιόριστης αιτιολογίας που χαρακτηρίζεται από προοδευτική στένωση του τελικού ενδοκρανιακού τμήματος της έσω καρωτίδας αρτηρίας και του κύκλου του Willis. Ένα εύθραυστο δίκτυο από άφθονα παράπλευρα αγγεία ως αντίδραση στη χρόνια ισχαιμία του εγκεφάλου αναπτύσσεται κυρίως στη βάση του εγκεφάλου, γνωστά ως αγγεία moyamoya.^[9]

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Rosner, Julie· Reddy, Vamsi (2024). Neuroanatomy, Circle of Willis. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.
↑ «Welcome to Neuroscience, Fourth Edition». web.archive.org. 7 Δεκεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2024.
↑ «Anatomy Atlases: Illustrated Encyclopedia of Human Anatomic Variation: Opus II: Cardiovascular System: Arteries: Head, Neck, and Thorax: Circle of Willis». www.anatomyatlases.org. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2024.
↑ Beyhan, Murat; Gökçe, Erkan; Karakuş, Kayhan (2020-11-01). «Radiological classification of azygos anterior cerebral artery and evaluation of the accompanying vascular anomalies» (στα αγγλικά). Surgical and Radiologic Anatomy 42 (11): 1345–1354. doi:10.1007/s00276-020-02509-4. ISSN 1279-8517. https://link.springer.com/article/10.1007/s00276-020-02509-4.
↑ de Boorder, Michiel J.; van der Grond, Jeroen; van Dongen, Alice J.; Klijn, Catharina J. M.; Jaap Kappelle, L.; Van Rijk, Peter P.; Hendrikse, Jeroen (2006-10). «Spect measurements of regional cerebral perfusion and carbondioxide reactivity: correlation with cerebral collaterals in internal carotid artery occlusive disease». Journal of Neurology 253 (10): 1285–1291. doi:10.1007/s00415-006-0192-1. ISSN 0340-5354. PMID 17063318. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17063318/.
↑ Vrselja, Zvonimir; Brkic, Hrvoje; Mrdenovic, Stefan; Radic, Radivoje; Curic, Goran (2014-04). «Function of circle of Willis». Journal of Cerebral Blood Flow & Metabolism 34 (4): 578–584. doi:10.1038/jcbfm.2014.7. ISSN 0271-678X. PMID 24473483. PMC 3982101. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3982101/.
↑ Uston, Cagatay (2005-03-09). «NEUROwords Dr. Thomas Willis’ Famous Eponym: The Circle of Willis» (στα αγγλικά). Journal of the History of the Neurosciences 14 (1): 16–21. doi:10.1080/096470490512553. ISSN 0964-704X. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/096470490512553.
↑ Shankar Kikkeri, Nidhi· Nagalli, Shivaraj (2024). Subclavian Steal Syndrome. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.
↑ Rupareliya, Chintan· Lui, Forshing (2024). Moyamoya Disease. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Rosner, Julie· Reddy, Vamsi (2024). Neuroanatomy, Circle of Willis. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.

[2] «Welcome to Neuroscience, Fourth Edition». web.archive.org. 7 Δεκεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2024.

[3] «Anatomy Atlases: Illustrated Encyclopedia of Human Anatomic Variation: Opus II: Cardiovascular System: Arteries: Head, Neck, and Thorax: Circle of Willis». www.anatomyatlases.org. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2024.

[4] Beyhan, Murat; Gökçe, Erkan; Karakuş, Kayhan (2020-11-01). «Radiological classification of azygos anterior cerebral artery and evaluation of the accompanying vascular anomalies» (στα αγγλικά). Surgical and Radiologic Anatomy 42 (11): 1345–1354. doi:10.1007/s00276-020-02509-4. ISSN 1279-8517. https://link.springer.com/article/10.1007/s00276-020-02509-4.

[5] Boorder, Michiel J.; van der Grond, Jeroen; van Dongen, Alice J.; Klijn, Catharina J. M.; Jaap Kappelle, L.; Van Rijk, Peter P.; Hendrikse, Jeroen (2006-10). «Spect measurements of regional cerebral perfusion and carbondioxide reactivity: correlation with cerebral collaterals in internal carotid artery occlusive disease». Journal of Neurology 253 (10): 1285–1291. doi:10.1007/s00415-006-0192-1. ISSN 0340-5354. PMID 17063318. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17063318/.

[6] Vrselja, Zvonimir; Brkic, Hrvoje; Mrdenovic, Stefan; Radic, Radivoje; Curic, Goran (2014-04). «Function of circle of Willis». Journal of Cerebral Blood Flow & Metabolism 34 (4): 578–584. doi:10.1038/jcbfm.2014.7. ISSN 0271-678X. PMID 24473483. PMC 3982101. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3982101/.

[7] Uston, Cagatay (2005-03-09). «NEUROwords Dr. Thomas Willis’ Famous Eponym: The Circle of Willis» (στα αγγλικά). Journal of the History of the Neurosciences 14 (1): 16–21. doi:10.1080/096470490512553. ISSN 0964-704X. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/096470490512553.

[8] Shankar Kikkeri, Nidhi· Nagalli, Shivaraj (2024). Subclavian Steal Syndrome. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.

[9] Rupareliya, Chintan· Lui, Forshing (2024). Moyamoya Disease. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]