Κόνσταντιν Πεκσένς

Ο Κόνσταντιν Πεκσένς (γεννημένος στις 3 Μαρτίου 1859, Ενορία Μασαλάτσα, Ρωσική Αυτοκρατορία – πέθανε στις 23 Ιουνίου 1928, Μπαντ Κίσσινγκεν, Δημοκρατία της Βαϊμάρης) είναι ένας από τους σημαντικότερους Λετονούς αρχιτέκτονες όλων των εποχών. Μετά τον Γιάνις Μπάουμανις είναι το έμβλημα της δεύτερης γενιάς Λετονών αρχιτεκτόνων. Σχεδίασε πολλά κτίρια σε διάφορες πόλεις και κωμοπόλεις της Λετονίας, αλλά στη Ρίγα υπάρχουν περισσότερα από 250 πολυώροφα κτίρια από τούβλα και μεγάλος αριθμός ξύλινων σπιτιών που χτίστηκαν σύμφωνα με δικά του σχέδια.

Κόνσταντιν Πεκσένς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Konstantīns Pēkšēns (Λετονικά)
Γέννηση	8  Μαρτίου 1859 ή 3  Μαρτίου 1859 Μασαλάτσα
Θάνατος	23  Ιουνίου 1928 Μπαντ Κίσινγκεν
Τόπος ταφής	δασικό νεκροταφείο της Ρίγας
Χώρα πολιτογράφησης	Λετονία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Σπουδές	Τεχνικό Πανεπιστήμιο Ρίγας Πολυτεχνείο Ρίγας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αρχιτέκτονας
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Ο Πεκσένς γεννήθηκε στο κτήμα Νούκι κοντά στη Μασαλάτσα, αλλά το 1896 η οικογένειά του μετακόμισε στη Ρίγα. Το 1875, ξεκίνησε σπουδές στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Ρίγας, αρχικά στο Τμήμα Μηχανικών, αλλά από το 1880 στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής. Έλαβε ενεργό μέρος στην κοινωνική ζωή των φοιτητών, ήταν ιδρυτικό μέλος της Selonija, λετονικής φοιτητικής αδελφότητας, συμμετέχοντας ιδιαίτερα στον αθλητισμό. Αποφοίτησε από το ινστιτούτο το 1885 και εργάστηκε για κάποιο διάστημα στο κατασκευαστικό γραφείο του Γιάνις Μπάουμανις, ενώ το 1886 ο Πεκσένς άνοιξε το δικό του στούντιο. Το 1889 ήταν μεταξύ εκείνων που ίδρυσαν ξανά την Εταιρεία Αρχιτεκτόνων της Ρίγας, η οποία είχε προηγουμένως διαλυθεί. Ο Πεκσένς υπηρέτησε επίσης στα διοικητικά συμβούλια πολλών πιστωτικών ιδρυμάτων και τραπεζών και ενήργησε ως εκπρόσωπος της Λετονικής Εταιρείας της Ρίγας. Από το 1909 ήταν μέλος του δημοτικού συμβουλίου της Ρίγας, αλλά μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο συμμετείχε ενεργά σε πολλές τεχνικές επιτροπές υπό την εκτελεστική επιτροπή της πόλης της Ρίγας. Ο Πεκσένς συμμετείχε επίσης στην έκδοση αρκετών λετονικών εφημερίδων. Η τεράστια επαγγελματική του εμπειρία του επέτρεψε να συνεισφέρει σημαντικά στη συζήτηση για την αποκατάσταση των ζημιών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η εταιρεία υδραυλικών έργων Πεκσένς ήταν γνωστή ως η μεγαλύτερη τοπική επιχείρηση που ασχολείτο με τη συναρμολόγηση συστημάτων κεντρικής θέρμανσης στη Ρίγα πριν από τον πόλεμο. Η εταιρεία αυτή παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι το 1940. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Πεκσένς ήταν επίσης μέλος της κριτικής επιτροπής σε αρκετούς μεγάλης κλίμακας διαγωνισμούς, ενώ σε άλλους διαγωνισμούς τα έργα του λάμβαναν την υψηλότερη αξιολόγηση. Για παράδειγμα, κέρδισε τον διαγωνισμό για μια εργατική κατοικία το 1907, μαζί με τον Έιζενς Λάουμπε, την Τράπεζα της Εταιρείας Εμπορικής Πίστωσης της Ρίγας στην οδό Tērbatas 14 (1909), μαζί με τον Άρθουρ Μόντλινγκερ και την πολυκατοικία του Ozoliņš στην οδό Brīvības 88 (1910) μαζί με τον Έρνεστς Πολ. Όλοι αυτοί οι συνεργάτες του Πεκσένς, όπως ο Αλεξάντερ Βάναγκς, ο Άουγκουστ Μαλβές και άλλοι που αργότερα έγιναν διάσημοι στη Ρίγα, συσσώρευσαν επαγγελματική εμπειρία δουλεύοντας στο κατασκευαστικό και τεχνικό γραφείο του. Το 1928, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει τη σοβαρά επιδεινούμενη υγεία του, ο Πεκσένς ταξίδεψε στο Μπαντ Κίσσινγκεν στη Γερμανία, αλλά το ταξίδι ήταν μάταιο. Η θλιβερή είδηση του θανάτου του έφτασε στη γενέτειρά του τη νύχτα του φεστιβάλ Līgo. Θάφτηκε στο Δασικό Κοιμητήριο της Ρίγας.

Άρτ Νουβό

Κατά τη χρυσή εποχή της αρτ νουβό, στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Πεκσένς σχεδίασε πολλά κτίρια με μια εντυπωσιακή αφθονία και ποικιλία διακοσμητικών μοτίβων τυπικά αυτού του νέου στυλ. Παραδείγματα αποτελούν τα κτίρια στην οδό Strēlnieku 6, στην οδό Kaļķu 13 και στην οδό Smilšu 2, που χτίστηκε το 1902. Η ιδιαιτερότητα του τελευταίου έγκειται στο γεγονός ότι η διακόσμηση κάθε μεμονωμένου παραθύρου είναι διαφορετική και κάτω από τα παράθυρα του προεξοχής υπάρχουν ερμές - στηρίγματα, ως γλυπτά άνω μέρη του σώματος. Σε ένα από αυτά τα γλυπτά δόθηκε ο τίτλος Μις Ρίγα ανάμεσα στις πέτρινες γυναίκες που εκτίθενται στις προσόψεις των κτιρίων στη Ρίγα.

Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα του δημιουργικού έργου του Πεκσένς, είναι η εμπιστευτικότητα και η βαθιά λογική των αρχιτεκτονικών μορφών που προκύπτουν από την καλλιτεχνική αρχή της αρτ νουβό, δηλαδή, η ομορφιά ενός κτιρίου δεν πρέπει να εξαρτάται από εξωτερικές εφαρμογές, αλλά να προκύπτει από μια πρακτική και χρηστική διάταξη. Τα περισσότερα κτίρια του Πεκσένς ορίζονται από μια σαφή διάταξη όγκων που αντιστοιχεί στη διάταξη των εσωτερικών χώρων, προσεκτική επιλογή δομικών υλικών και διακόσμηση που διέπεται από τη βασική αρχιτεκτονική μορφή.

Τέτοια ορθολογικά στοιχεία άρτ νουβό υπάρχουν στα κτίρια στην οδό Brīvības 46 (1907) και στην οδό Tērbatas 14 (1909), στις οικίες διαμερισμάτων στην οδό Ausekļa 14 (1909), στην οδό Avotu 1 και 44 (και τα δύο του 1904), οδό Avotu 66 (1912), οδό Krišjāņa Barona 5 (1909), οδό Baznīcas 45 (1909), οδό Brīvības 148 και 172 (1912 και 1911), οδό Hospitāļu 5 (1904), οδό Marijas 6 (1904), οδό Noliktavas 5 (1904), οδό Rūpniecības 3, 9 και 13 (1908, 1910 και 1909), οδό Σκόλας 32 (1904), οδός Σλόκας 31 (1908), οδό Tērbatas 9/11 (1912), οδό Vīlandes 4 και 10 (και τα δύο 1908), οδός Vīlandes 12 και 14 (και τα δύο 1909) και οδό Vīlandes 16 (1910), είναι αδύνατον να απαριθμηθούν όλα. Μερικά από τα σχέδια του Πεκσένς περιέχουν ρομαντικές αναμνήσεις ιστορικών μοτίβων.

Εθνικός ρομαντισμός

Το εθνικό ρομαντικό στυλ είχε έναν ιδιαίτερο ρόλο στο Άρτ Νουβό στυλ της Ρίγας και ο Πεκσένς ήταν ένας από τους εμπνευστές αυτής της στιλιστικής τάσης. Ένα από τα πρώτα εθνικά ρομαντικά κτίρια στη Ρίγα ήταν το διαμέρισμα σπίτι στην οδό Lāčplēša 4 (1905). Ακολούθησαν πολυκατοικίες στην οδό Krišjāņa Barona 40, οδό Brīvības 192, οδό Sapieru 1a, (1907) και στην οδό Ģertrūdes 46 (1908) σχεδιασμένο σε αυτό το ιδίωμα με τον τρόπο που ερμηνεύεται από τον Πεκσένς. Σήμερα είναι δύσκολο να πούμε κατά πόσο στην αρχιτεκτονική αυτών των κτιρίων συνέβαλε ο ίδιος ο Πεκσένς και κατά πόσο οι νεαροί συνεργάτες του. Είναι γνωστό με βεβαιότητα ότι έξι πολύ ενδιαφέροντα κτίρια στην οδό Tallinas 23, οδό Alberta 12, οδό Aleksandra Čaka 26, λεωφόρο Kronvalda 10, καθώς και στην οδό Tērbatas 15/17 και 33/35, είναι αποτέλεσμα δημιουργικής συνεργασίας με τον Έιζενς Λάουμπε. Αν και τα σχέδια κατασκευής φέρουν την υπογραφή του Πεκσένς, ο εμπνευστής των καλλιτεχνικών ιδεών εδώ ήταν ο Λάουμπε. Παράλληλα, η πρόσοψη του σπιτιού στην οδό Brīvības 192, περιέχει μοτίβα εκφράσεων από χαρακτηριστικά κτίρια που σχεδιάστηκαν από τον Άουγκουστ Μαλβές.

Εκτός Ρίγας

Τα πιο σημαντικά έργα που σχεδίασε ο Πεκσένς εκτός Ρίγας είναι τα κτίρια του Περιφερειακού Συμβουλίου στο Ādaži και Dole, η εκκλησία στο Λεγιασέμ (1895), το δικό του εξοχικό στο Τζιντάρι, η προσωρινή αίθουσα συναυλιών στη Τζελγκάβα που χτίστηκε για το IV Γενικό Φεστιβάλ Λετονικού Τραγουδιού (1895) και η Εκκλησία του Νικολάου της ενορίας της Λετονίας στη Τζελγκάβα (1904-09) η οποία κατεδαφίστηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πηγές

Krastiņš, Jānis (2002). I maestri dell'architettura di Riga 1850-1940: I maestri dell'architettura di Riga 1850-1940 (in lettone e inglese). Riga: Jumava. ISBN 9984-05-450-0. OCLC  52258305