Κλίση πλοίου

Με το γενικό όρο κλίση πλοίου (roll) χαρακτηρίζεται η από οποιονδήποτε λόγο και αιτία στιγμιαία απομάκρυνση του πλοίου από τη κατακόρυφη θέση του (θέση ισορροπίας), προς οποιαδήποτε διεύθυνση, κατά την έννοια του εγκάρσιου.

Επικίνδυνη εγκάρσια κλίση άνω των 70° (εγκατάλειψης) που υπέστη το υπό σημαία Σιγκαπούρης πλοίο Cougar Ace, τύπου Ro/Ro, με έντονη όμως εφεδρική άντωση. Ως αιτία διαφαίνεται η μεγάλη παροδική κλίση που συνέβη και που κατέληξε τελικά μόνιμη.

Σε ένα μηχανοκίνητο ή και ιστιοφόρο ακόμα πλοίο, μία κλίση μπορεί να προκληθεί είτε λόγω κυματισμού, είτε κατά τη διάρκεια στροφής, υπό την επίδραση φυγόκεντρης δύναμης, είτε τέλος από μετατόπιση φορτίου. Σ΄ ένα ιστιοφόρο η κλίση προκαλείται κυρίως από τον άνεμο και πάντα προς την υπήνεμη πλευρά του σκάφους.

Είδη κλίσεων

Οι κλίσεις που παρατηρούνται σ΄ ένα πλοίο είναι η εγκάρσια ή πλευρική, η διαμήκης κλίση, και κατά χρόνο: η μόνιμη και η παροδική.

• Εγκάρσια κλίση ή πλευρική κλίση (transverse inclination): ονομάζεται η αλλαγή θέσης ως προς την εγκάρσια ισορροπία και μετράται ως γωνία που δημιουργείται μεταξύ της κατακορύφου και του διαμήκους επιπέδου του πλοίου. Η περιοδική κλίση αυτή, κατά πλευρά του σκάφους, δημιουργεί τον διατοιχισμό (το κοινώς λεγόμενο μπότζι ή μποτζάρισμα) του πλοίου.
• Διαμήκης κλίση (longitudinal iclination): ονομάζεται η αλλαγή θέσης ως προς τη διαμήκη ισορροπία του σκάφους και μετράται ως γωνία μεταξύ του διαμήκους άξονα και της εγκάρσιας καθέτου (κατακορύφου). Η περιοδική κλίση αυτή κατά πλώρη - πρύμνη δημιουργεί τον προνευστασμό, (κοινώς σκαμπανέβασμα) του πλοίου.
• Μόνιμη κλίση (list inclination): ονομάζεται η προκαλούμενη από ακανόνιστη κατανομή βαρών επί του πλοίου. Η αυτή είναι μόνιμη συνήθως μετά από μετασκευή πλοίου μέχρι και να διορθωθεί τεχνικά.
• Παροδική κλίση (loll inclination): ονομάζεται η κατάσταση εκείνη που για να έλθει το πλοίο σε κατάσταση ισορροπίας πρέπει ν΄ ασκηθεί εξωτερική δύναμη π.χ. άνεμος ή κύμα. Συνεπώς στη περίπτωση αυτή η ισορροπία του πλοίου δεν είναι σταθερή. Η παροδική κλίση μπορεί να επέλθει είτε με μετακίνηση φορτίου ή βαρών ψηλά στο πλοίο είτε με προσθήκη έρματος (ηθελημένη κλίση). Η παροδική είναι τελείως διάφορος της μονίμου δεδομένου ότι συντελείται υπό διαφορετικές συνθήκες με συνέπεια διαφορετικό τρόπο διόρθωσής της. Πολλές φορές όμως συμβαίνει να γίνεται ηθελημένα, για παράδειγμα: ένα πλοίο αποπλέει από Πειραιά για Κρήτη με δελτίο καιρού έντονων δυτικών ανέμων, τότε αυξάνει το έρμα από δεξιά πλευρά ώστε να πλέει με δεξιά κλίση, λόγω όμως του υφιστάμενου ανέμου στη πραγματικότητα το πλοίο πλέει ισορροπημένο και με μεγαλύτερη ευστάθεια.

Δείτε επίσης

• Διαγωγή πλοίου