Καραμανλήδες

Καραμανλήδες (ενικός Καραμανλής) αποκαλούνται οι τουρκόφωνοι Έλληνες Μικρασιάτες Ορθόδοξοι Χριστιανοί που κατοικούσαν στην Καραμανία (ονομάστηκε από το τουρκικό Μπεηλίκι των Καραμανιδών, στην περιοχή της αρχαίας Κιλικίας).

Ιστορία

Οι Καραμανλήδες προέρχονταν από Έλληνες Χριστιανούς της Μικράς Ασίας που υιοθέτησαν την τουρκική γλώσσα έπειτα από πιέσεις μέσω μιας σταδιακής διαδικασίας αφομοίωσης/τουρκοποίησης από τους Οθωμανούς^[1]^[2] αλλά ταυτόχρονα διατήρησαν την πίστη τους. Υπάρχει ωστόσο και η θεωρία ότι οι Καραμανλήδες ήταν εκχριστιανισμένοι Τούρκοι είτε πλήρης Τουρκικής καταγωγής ή αμυδρώς ανακατεμένοι με τους ντόπιους Έλληνες.^[3]^[4] Οι Τούρκοι συγκεκριμένα το υποστηρίζουν αυτό,^[5] αλλά τα γραπτά που έχουν διασωθεί από Καραμανλήδες συγγραφείς δεν υπονοούν κάτι τέτοιο.^[6]

Αν και οι καραμανλήδικες κοινότητες ευημερούσαν, η απομόνωση της κεντρικής Ανατολίας τους ωθούσε σε εποχική ή και μόνιμη μετανάστευση σε εμπορικά κέντρα κατά μήκος του σιδηροδρόμου, όπως το Ικόνιο και η Νίγδη, ή ακόμη η Άγκυρα, η Καισάρεια, η Τραπεζούντα, τα Άδανα και η Μερσίνα, εγκαταλείποντας προαιώνιες εστίες της Ορθοδοξίας όπως η Σύλλη (τουρκικά: Sille Subaşı) και το Σελίμε. Σημαντική κοινότητα Καραμανλήδων υπήρχε και στην Κωνσταντινούπολη, στις συνοικίες Γεντικουλέ, Ψωμαθειά (τουρκικά: Samatya), Ναρλικαπί.

Μεταξύ των κατοίκων της Ανατολίας, οι Καραμανλήδες φημίζονταν για το εμπορικό πνεύμα και την επιχειρηματικότητά τους^[7].

Σταδιακά, οι εύποροι Καραμανλήδες έμποροι και επαγγελματίες άρχισαν να υιοθετούν την ελληνική γλώσσα, με την ενθάρρυνση του Πατριαρχείου της Κωνσταντούπολης αλλά και των ελληνικών αρχών, αν και συχνά οι φτωχοί έφεραν αντιρρήσεις, επιθυμώντας εκπαίδευση μεγαλύτερης πρακτικής αξίας για τα παιδιά τους^[8].

Μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης (1923), μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα, κατά την Ελληνο-Τουρκική Ανταλλαγή πληθυσμών.

Γλώσσα - γραφή

Καραμανλίδικα

Επιγραφή στα Καραμανλικά τουρκικά που βρέθηκε σε επιτύμβια στήλη: ΤΕΚΕ ΟΓΛΟΥ ΧΑΤΖΙ ΓΙΑΝΙ ΓΙΑΠΤΙΡΑΝ 1910 “Tekeoğlu Hacı Yanni yaptıran, 1910”, Ελμαλικ, Γιάλοβα, Τουρκία

Οι Καραμανλήδες μιλούσαν τοπική διάλεκτο της τουρκικής. Στα κείμενά τους, έγραφαν την τουρκική γλώσσα με χαρακτήρες του ελληνικού αλφαβήτου (καραμανλήδικα).

Το πρώτο γνωστό έντυπο καραμανλήδικο κείμενο ανάγεται εκδόθηκε το 1718 και το τελευταίο το 1929, ενώ στα καραμανλήδικα γράφτηκε ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα σε τουρκική γλώσσα, το 1871-72, από τον δάσκαλο και δημοσιογράφο Ευαγγελινό Μισαηλίδη^[3].

Τα παλαιότερα καραμανλήδικα κείμενα ήταν θρησκευτικού περιεχομένου ενώ από το τέλος του 18ου αι. τυπώνονται και κείμενα ιστορικά, γεωγραφικά, διδακτικά κ.ά. Αυτά τυπώνονταν σε τυπογραφεία της Κωνσταντινούπολης, Αθηνών, Βενετίας, Σμύρνης κ.ά. Πολύ σημαντικό ρόλο στη διάδοση της καραμανλήδικης γραφής έπαιξε ο Ευαγγελινός Μισαηλίδης ο οποίος το 1851 άρχισε να εκδίδει στην Κωνσταντινούπολη την εφημερίδα Ανατολή, σε καραμανλήδικη γραφή.^[9]

Πρόσωπα

Σημαντικοί Καραμανλήδες στην ελληνική ιστορία είναι οι εξής:

Δείτε επίσης

Παραπομπές

↑ «Kitromilides P., Alexandris A. Ethnic survival, nationalism and forced migration. Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 5 (1984-85), σ. 15» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2023.
↑ Φαινόμενο που συμπεριλαμβάνει επίσης τους Αρμένιους και τους Εβραίους της περιοχής εκείνης και μάλιστα με την καθομιλουμένη τουρκική να γράφεται με το αλφάβητο του εκάστοτε λαού
↑ ^3,0 ^3,1 Mackridge, Peter (2010). Language and National Identity in Greece, 1766-1976. OUP Oxford. σελ. 64. ISBN 978-0-19-959905-9.
↑ (Αγγλικά) Vryonis, Speros (1981). Studies on Byzantium, Seljuks, and Ottomans: Reprinted Studies. Undena Publications. σελ. 305. ISBN 0-89003-071-5. The origins of the Karamanlides have long been disputed, there being two basic theories on the subject. According to one, they are the remnants of the Greek-speaking Byzantine population which, though it remained Orthodox, was linguistically Turkified. The second theory holds that they were originally Turkish soldiers which the Byzantine emperors had settled in Anatolia in large numbers and who retained their language and Christian religion after the Turkish conquests...
↑ Clogg, Richard (1968). «The Publication and Distribution of Karamanli Texts by the British and Foreign Bible Society Before 1850, I» (στα αγγλικά). The Journal of Ecclesiastical History 19 (1): 57–81. doi:10.1017/S0022046900059443. ISSN 1469-7637. https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-ecclesiastical-history/article/abs/publication-and-distribution-of-karamanli-texts-by-the-british-and-foreign-bible-society-before-1850-i/D362CCEF95A440C7E12C00FD2728C908.
↑ Baydar, Ayça (2016). «Chapter One – Introduction». The Turcophone Orthodox Christians from Coexistence to Ethno-religious Homogenisation: A study of the 'Karamanlidhika' Press during the Greek-Turkish War and the Population Exchange (Διδακτορική διατριβή). University of London. σελίδες 13–16.
↑ Doumanis 2013, σελ. 37
↑ Doumanis 2013, σελ. 37-38
↑ «Η συλλογή "Καραμανλίδικα", Ινστιτούτο Μελετών Χερσονήσου του Αίμου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2012.

Πηγές

(Αγγλικά) Doumanis, Nicholas (2013). Before the Nation: Muslim-Christian Coexistence and Its Destruction in Late-Ottoman Anatolia. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-954704-3.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

Κουμαριανού Αικατερίνη, Πιο κοντά στην καραμανλίδικη γραμματεία. Σημαντική συμβολή στη μελέτη της η μεταφορά στα ελληνικά ενός γεωγραφικού κειμένου του Iωάννη H. Kάλφογλου, Εφημ. "Καθημερινή", 7-9-2003^{[νεκρός σύνδεσμος]}

Καραμανλίδικα έντυπα διαθέσιμα στο διαδίκτυο

Αυτό το λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] «Kitromilides P., Alexandris A. Ethnic survival, nationalism and forced migration. Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 5 (1984-85), σ. 15» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2023.

[2] Φαινόμενο που συμπεριλαμβάνει επίσης τους Αρμένιους και τους Εβραίους της περιοχής εκείνης και μάλιστα με την καθομιλουμένη τουρκική να γράφεται με το αλφάβητο του εκάστοτε λαού

[:0-3] 3,0 ^3,1 Mackridge, Peter (2010). Language and National Identity in Greece, 1766-1976. OUP Oxford. σελ. 64. ISBN 978-0-19-959905-9.

[Vryonis305-4] (Αγγλικά) Vryonis, Speros (1981). Studies on Byzantium, Seljuks, and Ottomans: Reprinted Studies. Undena Publications. σελ. 305. ISBN 0-89003-071-5. The origins of the Karamanlides have long been disputed, there being two basic theories on the subject. According to one, they are the remnants of the Greek-speaking Byzantine population which, though it remained Orthodox, was linguistically Turkified. The second theory holds that they were originally Turkish soldiers which the Byzantine emperors had settled in Anatolia in large numbers and who retained their language and Christian religion after the Turkish conquests...

[5] Clogg, Richard (1968). «The Publication and Distribution of Karamanli Texts by the British and Foreign Bible Society Before 1850, I» (στα αγγλικά). The Journal of Ecclesiastical History 19 (1): 57–81. doi:10.1017/S0022046900059443. ISSN 1469-7637. https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-ecclesiastical-history/article/abs/publication-and-distribution-of-karamanli-texts-by-the-british-and-foreign-bible-society-before-1850-i/D362CCEF95A440C7E12C00FD2728C908.

[6] Baydar, Ayça (2016). «Chapter One – Introduction». The Turcophone Orthodox Christians from Coexistence to Ethno-religious Homogenisation: A study of the 'Karamanlidhika' Press during the Greek-Turkish War and the Population Exchange (Διδακτορική διατριβή). University of London. σελίδες 13–16.

[:1-7] Doumanis 2013, σελ. 37

[:2-8] Doumanis 2013, σελ. 37-38

[9] «Η συλλογή "Καραμανλίδικα", Ινστιτούτο Μελετών Χερσονήσου του Αίμου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]