Καράτι (καθαρότητα)

Αυτό το λήμμα αφορά τη μονάδα μέτρησης καθαρότητας πολύτιμων μετάλλων. Για τη μονάδα μέτρησης βάρους πολύτιμων λίθων, δείτε: καράτι (μάζα).

Το καράτι αποτελεί μονάδα μέτρησης της καθαρότητας του χρυσού και υποδεικνύει την περιεκτικότητα χρυσού που υπάρχει σε μία πλάκα, σε ένα κόσμημα ή σε ένα νόμισμα. Η περιεκτικότητα που υποδηλώνουν τα καράτια μετράται όχι "επί τοις εκατό", αλλά σε "εικοστά τέταρτα". Στη διεθνή ορολογία, το καράτι καθαρότητας του χρυσού γράφεται συνήθως ως karat, για να ξεχωρίζει από το carat που είναι η διεθνής μονάδα βάρους (μάζας), αν και προέρχονται από την ίδια ελληνική ρίζα. Δεν υπάρχει σταθερός συμβολισμός για το καράτι και χρησιμοποιείται μια ποικιλία συμβολισμών: K, k, KT, Kt, kt.

Κατηγοριοποίηση χρυσών κοσμημάτων

Σφραγίδα στην πίσω όψη ρολογιού, που δηλώνει ότι πρόκειται για κόσμημα 14 καρατίων

Τα καράτια χρυσού χαρακτηρίζουν άμεσα τα κοσμήματα διαχωρίζοντάς τα σε κατηγορίες. Πιο συγκεκριμένα, στην αγορά υπάρχουν κυρίως χρυσά κοσμήματα έξι, εννέα, δεκατεσσάρων, δεκαοκτώ και είκοσι δύο καρατίων. Αν υποθέσουμε ότι ένα χρυσό κόσμημα αποτελείται από 24 κομμάτια (ο όρος 24 κομμάτια χρησιμοποιείται στην περαιτέρω ανάλυση για μεγαλύτερη κατανόηση επί του θέματος), τα καράτια αντιπροσωπεύουν τα κομμάτια ατόφιου χρυσαφιού που το αποτελούν. Έτσι, καταλήγουμε στην εξής κατηγοριοποίηση χρυσών κοσμημάτων:

• Κόσμημα 6 καρατίων: Από τα 24 κομμάτια που το αποτελούν, τα 6 μέρη βάρους (όχι όγκου) είναι χρυσός είναι και τα υπόλοιπα 18 από προκράματα (λέγες). Ποσοστιαία δηλαδή, ένα κόσμημα 6 καρατίων περιλαμβάνει 25% χρυσό. Τα χρυσά κοσμήματα 6 καρατίων χρησιμοποιούνται ελάχιστα ανά τον κόσμο, με τα περισσότερα να προέρχονται από Κίνα ή Ινδία.
• Κοσμήματα 8 καρατίων: Από τα 24 μέρη που το απαρτίζουν, τα 8 μέρη βάρους κι όχι όγκου, αποτελούνται από καθαρό χρυσάφι και τα υπόλοιπα μέρη από μίγμα μετάλλων (λέγες). Ποσοστιαία δηλαδή, ένα κόσμημα 8 καρατίων περιλαμβάνει 33,33% χρυσό. Τα 8 καράτια χρησιμοποιούνται σε πάρα πολλές χώρες, όπως Γερμανία, Αγγλία κλπ, αλλά ελάχιστα στην Ελλάδα.
• Κόσμημα 9 καρατίων: Από τα 24 κομμάτια που το αποτελούν, τα 9 μέρη βάρους (όχι όγκου) είναι από ατόφιο χρυσό και τα υπόλοιπα 15 από προκράματα (λέγες). Ποσοστιαία δηλαδή, ένα κόσμημα 9 καρατίων περιλαμβάνει 37,5% χρυσό. Χρυσά κοσμήματα 9 καρατίων είναι ευρέως γνωστά στην Ευρώπη και τον τελευταίο καιρό, λόγω της οικονομικής κρίσης έχουν ακμάσει και στην Ελλάδα. Παράδειγμα: Κόσμημα βάρους 5,80 γρ. περιέχει 2,175 γρ. καθαρό χρυσό (24 καράτια) και 3,625 γρ. πρόκραμα.
• Κόσμημα 14 καρατίων: Από τα 24 κομμάτια που το αποτελούν, τα 14 μέρη βάρους (όχι όγκου) είναι από χρυσό 24 καρατίων, ενώ τα υπόλοιπα 10 από προκράματα (λέγες). Ποσοστιαία δηλαδή, ένα κόσμημα 14 καρατίων περιλαμβάνει 58,33% χρυσό. Παράδειγμα: Κόσμημα βάρους 5,80 γρ. περιέχει 3,383 γρ. καθαρό χρυσό (24 καράτια) και 2,4166 πρόκραμα. Τα χρυσά κοσμήματα 14 καρατίων είναι ευρέως γνωστά και περιζήτητα στην Ελλάδα και λιγότερο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
• Κόσμημα 18 καρατίων: Από τα 24 κομμάτια που το αποτελούν, τα 18 μέρη βάρους (όχι όγκου) είναι από χρυσό 24 καρατίων ενώ τα υπόλοιπα 6 από προκράματα (λέγες). Ποσοστιαία δηλαδή, ένα κόσμημα 18 καρατίων, στο 75% του συνόλου του αποτελείται από καθαρό χρυσό. Τα 18 καράτια είναι γνωστά τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα κοσμήματα αυτά κοσμούνται ως επί των πλείστον από διαμάντια. Αυτό συμβαίνει για να αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη εμπορική αξία τα διαμάντια.
• Κόσμημα 22 καρατίων: Από τα 24 κομμάτια που το αποτελούν, τα 22 μέρη βάρους (όχι όγκου) είναι από χρυσό 24 καρατίων, ενώ άλλα μέταλλα συνιστούν τα υπόλοιπα 2 μέρη (λέγες). Ποσοστιαία δηλαδή, ένα κόσμημα 22 καρατίων κατά 91,66% του συνόλου του αποτελείται από καθαρό χρυσό. Τα χρυσά κοσμήματα γνωστά ανά τον κόσμο, θεωρούνται κοσμήματα πολυτελείας και ιδιαιτέρου κάλλους, τα οποία φέρουν μεγάλη εμπορική αξία.

Αυτό είναι κατά κύριο λόγο το σύστημα που υπολογίζει το βάρος του καθαρού χρυσού σε ένα κράμα, δηλαδή σε ένα σύνολο μετάλλων που απαρτίζουν ένα κόσμημα.

Σφραγίδες καρατίων χρυσού

Σύμφωνα με το Άρθρο 301, κεφάλαιο 25 “Σήμανση Πολύτιμων Μετάλλων και Κοσμημάτων” του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, οι κατασκευαστές ή οι εισαγωγείς κοσμημάτων και λοιπών συναφών αντικειμένων, που αποτελούνται είτε από ένα ή από περισσότερα (αυτοτελή ή σύμμεικτα) πολύτιμα μέταλλα δηλαδή από λευκόχρυσο (πλατίνα) ή από χρυσό κίτρινο αμιγή ή λευκό με πρόσμιξη κίτρινου χρυσού με παλλάδιο ή από άργυρο ή από πολλά από αυτά είτε από ένα ή περισσότερα πολύτιμα μέταλλα αναμειγμένα με ένα ή περισσότερα κοινά μέταλλα, υποχρεούνται να αποτυπώνουν ευδιάκριτα με κτυπητή μεταλλική σφραγίδα, τις παρακάτω ενδείξεις σε κάποια επιφάνεια του κυριότερου μέρους τους.

1. Τον κωδικό αριθμό με τον οποίο θα δηλώνεται η ταυτότητα του κατασκευαστή ή εισαγωγέα των εν λόγω κοσμημάτων, κ.λπ., ο οποίος θα συνίσταται από έναν άλλο αύξοντα αραβικό αριθμό (από 1 έως 99), θα χωρίζεται δε με μία τελεία (.) από το γράμμα του αλφαβήτου (κεφαλαίο ή μικρό) ή τον αύξοντα αραβικό αριθμό με τον οποίο δηλώνεται η περιφέρεια του οικείου επιμελητηρίου.
2. 2Την περιεκτικότητα (τίτλο) των κοσμημάτων σε πολύτιμο μέταλλο εκφρασμένη σε χιλιοστά, προκειμένου δε για σύμμεικτα θα αποτυπώνεται η περιεκτικότητα του πολύτιμου μετάλλου που κυριαρχεί.

Αυτό σημαίνει ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία κάθε χρυσό κόσμημα που κυκλοφορεί στην αγορά προς πώληση είναι υποχρεωτικό να φέρει σφραγίδα κατασκευαστή και πυκνότητας χρυσού, όπως προαναφέρεται στην περιγραφή.

Καθαρότητα επί τοις χιλίοις

Η "επί τοις χιλίοις" καθαρότητα είναι ένα σύστημα που δηλώνει την καθαρότητα των κραμάτων των πολύτιμων μετάλλων σε χιλιοστά ανά μονάδα μάζας του κράματος. Για παράδειγμα, ένα κράμα που περιέχει 75% χρυσό σηματοδοτείται σαν "750". Πολλές ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούν τέτοιες σφραγίδες στα κοσμήματα (δηλαδή '585', '750', κλπ) αντί για '14K', '18K', κλπ.